Tivoli er ikkje teater
Det Norske Teatret gjev ein energisk, men høgrøysta andletsløft på ein klassikar.
Petter Winther er framifrå i rolla som utroparen.
Foto: Erik Berg / Det Norske Teatret
Det Norske
Teatret
Ödon von Horvath:
Kasimir og Karoline
Bearbeidd av Anders Hasmo og Peer Perez Øian
Omsett av Runa Kvalsund
Regi: Peer Perez Øian
Scenografi og kostyme:
Etienne Pluss
Den tysk-austerikske forfattaren Ödon von Horvath skreiv i si tid romanar og skodespel som var brannfaklar i 30-åras Midt-Europa, ein epoke vi jo veit var ei akselererande krisetid. Det kjem jamleg nye tider der vi ottast for framtida vår, og sjølv om teikna ikkje er identiske med dei i fortida, har diktarar som Horvath og andre frå dazumal jamleg fått fornya aktualitet.
Skodespelet Kasimir og Karoline handlar om unge menneske på eit tivoli under den store Oktoberfesten (den tradisjonsrike ølfestivalen i München). Trass i fattigslege og usikre levekår går dei inn for å more seg og gløyme kvardagens tristesse for ei stund. Møte med nye menneske vekkjer diverre opp undertrykte kjensler, sjalusi, uoppfylte draumar, ambisjonar, og frustrasjonar – og dei viklar seg inn i nye problem og konfliktar som ikkje går mot nokon lykkeleg slutt.
På hogget
Horvaths opphavlege stykke har ein eigentleg tilforlateleg og direkte forteljestil, mest som ei skillingsvise. På Det Norske Teatret, der stykket no vert spelt for første gong i Oslo, har ein valt ei spektakulær, showaktig tilnærming, med eim av dekadent musikal. Det er ein morosam sirkusscenografi og ein myldrande atmosfære av folkeliv.
Skodespelarane er velopplagde og heile tida på hogget. Men typane dei framstiller, verkar heile tida som outrerte karikaturar, og det vert så å seie umogleg å engasjere seg, enn seie konsentrere seg, i høve til det som går føre seg med dei. Svært forvirrande og uforståeleg verkar det òg at openbert tyske menneske – alle har dei tyske karakternamna frå originalstykket – går på den erketyske oktoberfesten og byrjar snakke om dagsaktuelle samtidssaker i Noreg. Kvar er vi? I Tyskland eller Noreg, i 30-åra eller her, no? Det er ikkje fritt for at endå eit forsøk på å aktualisera ein klassikar endar i eit kunstnarleg flykrasj.
Magisk trykk
Dei musikalske og songlege innslaga i framsyninga er godt gjennomførte og frir med stort hell til den ungdomlege delen av publikum. Men det gir ikkje nokon nærare kontakt med intensiteten og undergangsstemninga hjå Horvath – det må då seiast med eitt fascinerande og heiderleg unnatak: Petter Winther i rolla som utroparen. Han har – i både det plastiske og det vokale uttrykket – eit magisk trykk som er verdt teaterbilletten åleine. Hjå Winther finst anslaget som burde ha forplanta seg til resten av framsyninga.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det Norske
Teatret
Ödon von Horvath:
Kasimir og Karoline
Bearbeidd av Anders Hasmo og Peer Perez Øian
Omsett av Runa Kvalsund
Regi: Peer Perez Øian
Scenografi og kostyme:
Etienne Pluss
Den tysk-austerikske forfattaren Ödon von Horvath skreiv i si tid romanar og skodespel som var brannfaklar i 30-åras Midt-Europa, ein epoke vi jo veit var ei akselererande krisetid. Det kjem jamleg nye tider der vi ottast for framtida vår, og sjølv om teikna ikkje er identiske med dei i fortida, har diktarar som Horvath og andre frå dazumal jamleg fått fornya aktualitet.
Skodespelet Kasimir og Karoline handlar om unge menneske på eit tivoli under den store Oktoberfesten (den tradisjonsrike ølfestivalen i München). Trass i fattigslege og usikre levekår går dei inn for å more seg og gløyme kvardagens tristesse for ei stund. Møte med nye menneske vekkjer diverre opp undertrykte kjensler, sjalusi, uoppfylte draumar, ambisjonar, og frustrasjonar – og dei viklar seg inn i nye problem og konfliktar som ikkje går mot nokon lykkeleg slutt.
På hogget
Horvaths opphavlege stykke har ein eigentleg tilforlateleg og direkte forteljestil, mest som ei skillingsvise. På Det Norske Teatret, der stykket no vert spelt for første gong i Oslo, har ein valt ei spektakulær, showaktig tilnærming, med eim av dekadent musikal. Det er ein morosam sirkusscenografi og ein myldrande atmosfære av folkeliv.
Skodespelarane er velopplagde og heile tida på hogget. Men typane dei framstiller, verkar heile tida som outrerte karikaturar, og det vert så å seie umogleg å engasjere seg, enn seie konsentrere seg, i høve til det som går føre seg med dei. Svært forvirrande og uforståeleg verkar det òg at openbert tyske menneske – alle har dei tyske karakternamna frå originalstykket – går på den erketyske oktoberfesten og byrjar snakke om dagsaktuelle samtidssaker i Noreg. Kvar er vi? I Tyskland eller Noreg, i 30-åra eller her, no? Det er ikkje fritt for at endå eit forsøk på å aktualisera ein klassikar endar i eit kunstnarleg flykrasj.
Magisk trykk
Dei musikalske og songlege innslaga i framsyninga er godt gjennomførte og frir med stort hell til den ungdomlege delen av publikum. Men det gir ikkje nokon nærare kontakt med intensiteten og undergangsstemninga hjå Horvath – det må då seiast med eitt fascinerande og heiderleg unnatak: Petter Winther i rolla som utroparen. Han har – i både det plastiske og det vokale uttrykket – eit magisk trykk som er verdt teaterbilletten åleine. Hjå Winther finst anslaget som burde ha forplanta seg til resten av framsyninga.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Svært forvirrande og uforståeleg verkar det òg at openbert tyske menneske byrjar snakke om dagsaktuelle samtidssaker i Noreg.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.