Triumfen i det tragiske
Sara Khorami spelar hovudrolla som Antigone.
Foto: Erika Hebbert / Det Norske Teatret
Det Norske Teatret
Sofokles:
Antigone
Omsett av Halldis Moren Vesaas
Regi: Johannes Holmen Dahl
Scenografi og kostyme:
Nia Damerell
Det er forunderleg, og mest litt nedslåande, kor evigaktuelle dei gamle tragediane frå antikken er når dei verkeleg fungerer på scenen. Det kraftige spennet mellom sivil lydnad og personleg overtyding som til dømes finst i Antigone av Sofokles, skrive om lag 450 år f.Kr., kan visst aldri tape aktualitet. Men eit slikt stykke må sjølvsagt spelast på eit vis som kommuniserer med samtida si. I norsk teater har ein ikkje alltid fått dette til, men denne gongen er det i fullt mon pengane verdt.
Regissør Johannes Holmen Dahl og scenograf Nia Damerell har strippa ned stykket til eit tidlaust, reint oratorium på ein naken, mørk scene, der det visuelle miljøet utelukkande er gjort av lys- og skuggeeffektar, eit nydeleg arbeid av lysdesignar Norunn Standal. Den auditive bakgrunnen er eit vedvarande akkompagnement på slagverk, suggererande utført av Elisabeth Nesset.
Men til sjuande og sist kviler sjølvsagt det heile på skodespelarane og den menneskelege faktoren. I ein langt på veg frontal spelestil, med lite fysisk artisteri, og ein stort sett lågmælt, men intens replikkføring, kjem dei mot oss med brennande kjensle, både Sara Khorami, som den modige, kompromisslause Antigone, Jon Bleiklie Devik som den provoserte, men gradvis erkjennande kong Kreon, da ikkje minst i ein hjarteskjerande konfliktdialog med sonen Haimon, spela med ærleg varme av Christian Ruud Kallum. Rolla som den gamle spåmannen Teiresias er slått saman med rollefunksjonen Koret, og Gjertrud Jynge utfører denne dobbeltrolla med myndig, lagnadssvanger ro.
Eit stykke som endar i elende, burde kan hende gjere oss nedstemde, men no som før syner det seg jo at den menneskelege erkjenninga er ein siger i seg sjølv. Dermed gjev det faktisk ei gledekjensle når teppet går ned for Antigone på Det Norske Teatret.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det Norske Teatret
Sofokles:
Antigone
Omsett av Halldis Moren Vesaas
Regi: Johannes Holmen Dahl
Scenografi og kostyme:
Nia Damerell
Det er forunderleg, og mest litt nedslåande, kor evigaktuelle dei gamle tragediane frå antikken er når dei verkeleg fungerer på scenen. Det kraftige spennet mellom sivil lydnad og personleg overtyding som til dømes finst i Antigone av Sofokles, skrive om lag 450 år f.Kr., kan visst aldri tape aktualitet. Men eit slikt stykke må sjølvsagt spelast på eit vis som kommuniserer med samtida si. I norsk teater har ein ikkje alltid fått dette til, men denne gongen er det i fullt mon pengane verdt.
Regissør Johannes Holmen Dahl og scenograf Nia Damerell har strippa ned stykket til eit tidlaust, reint oratorium på ein naken, mørk scene, der det visuelle miljøet utelukkande er gjort av lys- og skuggeeffektar, eit nydeleg arbeid av lysdesignar Norunn Standal. Den auditive bakgrunnen er eit vedvarande akkompagnement på slagverk, suggererande utført av Elisabeth Nesset.
Men til sjuande og sist kviler sjølvsagt det heile på skodespelarane og den menneskelege faktoren. I ein langt på veg frontal spelestil, med lite fysisk artisteri, og ein stort sett lågmælt, men intens replikkføring, kjem dei mot oss med brennande kjensle, både Sara Khorami, som den modige, kompromisslause Antigone, Jon Bleiklie Devik som den provoserte, men gradvis erkjennande kong Kreon, da ikkje minst i ein hjarteskjerande konfliktdialog med sonen Haimon, spela med ærleg varme av Christian Ruud Kallum. Rolla som den gamle spåmannen Teiresias er slått saman med rollefunksjonen Koret, og Gjertrud Jynge utfører denne dobbeltrolla med myndig, lagnadssvanger ro.
Eit stykke som endar i elende, burde kan hende gjere oss nedstemde, men no som før syner det seg jo at den menneskelege erkjenninga er ein siger i seg sjølv. Dermed gjev det faktisk ei gledekjensle når teppet går ned for Antigone på Det Norske Teatret.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Endre Ruset er poet og tidlegare kunstnarisk leiar ved Norsk litteraturfestival.
Foto: Heidi Furre
«Dikta til Endre Ruset er ridde av tap og sorg, og med hesten som sentralt motiv.»
Dette er ein bar, men er det ein sjokoladebar til laurdagskvelden eller ein proteinbar til treningsøkta?
Foto via Wikimedia Commons
«Det er høgt trykk på proteinbarfronten for tida.»
Teikning: May Linn Clement
«Det er ikkje for inkje me seier at noko 'dampar av erotikk' eller er 'dampande heitt'.»
Nye rekruttar til 24. mekaniserte brigade i dei ukrainske styrkane driv taktisk øving i Donetsk 14. oktober.
Foto: Ukrainsk forsvar
Ein ukrainsk-nordkoreansk krig på russisk territorium. Ingen forfattar av dystopisk fiksjon kunne ha klekt ut eit slikt scenario, skriv Andrej Kurkov.
Reinsdyr kan fint serverast utan purear, men med reine smakar. Her med brekkbønner, eg brukte grøne erter.
Foto via Wikimedia Commons