Ukrainsk vitnesbyrd om krigen
Scenekunstnarar i eksil frå Ukraina leverer skakande røyndomsteater.
Seks ukrainske kvinner i eksil står på scena for å gje ei stemme til dei som er att i Ukraina.
Foto: Det Norske Teatret
Det Norske Teatret
Dakh Daughters / Vlad Troitskyi:
Danse Macabre
Art Resistance Festival
I førre veka gjesta eit ukrainsk kunstnarensemble Det Norske Teatret med fleire sceneopplevingar direkte bygde på rapportar og opplevingar frå invasjonen og krigen i Ukraina. Den eine produksjonen, Danse Macabre, fekk si fyrste framsyning i Noreg på Ukrainas nasjonaldag 24. august. Opphavspersonane har eigne krigstraume med seg i bagasjen og lever sjølve for tida i eksil. Og dette er så å seie på dagen eit halvt år etter invasjonen.
Sterke effektar
Seks unge kvinner, eigentleg eit musikarensemble, opptrer i ein syklus av tekstlege og musikalske opptrinn, støtta av fascinerande, sterke lys- og lydeffektar og enkle, ytst effektive scenografielement. Det tekstlege som vert framført, omsett til engelsk på bakskjerm, er delvis sitat frå Jobs bok, delvis autentiske rapportar frå kvinner som i krigshelvetet har vorte valdtekne og sett sine kjære bli skotne. Dei bibelske sitata om evig tolmod og audmjuke i høve til tap og liding kjem som bitre pillar i relieff mot knallharde inntrykk av umenneskeleg brutalitet.
Det unike ved ei framsyning som denne er å vite at scenekunst som er topp profesjonell og imponerande, både visuelt og lydleg, faktisk ikkje er berre skodespel. Dette er menneske som har opplevd det dei fortel om på nært hald. I ei tid der både litteratur og teater, særleg standupframsyningar og kjendisbiografiar, gjerne vil leike seg på grensa mellom dokumentar og kunst, og i norsk kulturliv med svært ymse resultat ser vi brått her nok som utgjer ein avgjerande skilnad. Vi beundrar det høge kunstnarlege nivået og ser at dette er utøvarar med full kontroll. Samstundes veit vi at dette ikkje er «teaterkjensler», når tårene kjem.
Hard røynd
Regissøren og bakmannen Vlad Troitskyi har hatt ein tydeleg profil i Ukraina som skapar av både kunstinstallasjonar, performance og teater. I dag lever han i eksil i Frankrike og har kone og born i eit anna europeisk land. «Vi er her for å yte motstand mot ein krig som angår oss alle», seier han eit intervju på heimesidene til Det Norske Teatret.
No har han og ensemblet hans vore her. Og sjeldan har vel den harde røynda rykt oss nærare inn på livet på ei teaterscene.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det Norske Teatret
Dakh Daughters / Vlad Troitskyi:
Danse Macabre
Art Resistance Festival
I førre veka gjesta eit ukrainsk kunstnarensemble Det Norske Teatret med fleire sceneopplevingar direkte bygde på rapportar og opplevingar frå invasjonen og krigen i Ukraina. Den eine produksjonen, Danse Macabre, fekk si fyrste framsyning i Noreg på Ukrainas nasjonaldag 24. august. Opphavspersonane har eigne krigstraume med seg i bagasjen og lever sjølve for tida i eksil. Og dette er så å seie på dagen eit halvt år etter invasjonen.
Sterke effektar
Seks unge kvinner, eigentleg eit musikarensemble, opptrer i ein syklus av tekstlege og musikalske opptrinn, støtta av fascinerande, sterke lys- og lydeffektar og enkle, ytst effektive scenografielement. Det tekstlege som vert framført, omsett til engelsk på bakskjerm, er delvis sitat frå Jobs bok, delvis autentiske rapportar frå kvinner som i krigshelvetet har vorte valdtekne og sett sine kjære bli skotne. Dei bibelske sitata om evig tolmod og audmjuke i høve til tap og liding kjem som bitre pillar i relieff mot knallharde inntrykk av umenneskeleg brutalitet.
Det unike ved ei framsyning som denne er å vite at scenekunst som er topp profesjonell og imponerande, både visuelt og lydleg, faktisk ikkje er berre skodespel. Dette er menneske som har opplevd det dei fortel om på nært hald. I ei tid der både litteratur og teater, særleg standupframsyningar og kjendisbiografiar, gjerne vil leike seg på grensa mellom dokumentar og kunst, og i norsk kulturliv med svært ymse resultat ser vi brått her nok som utgjer ein avgjerande skilnad. Vi beundrar det høge kunstnarlege nivået og ser at dette er utøvarar med full kontroll. Samstundes veit vi at dette ikkje er «teaterkjensler», når tårene kjem.
Hard røynd
Regissøren og bakmannen Vlad Troitskyi har hatt ein tydeleg profil i Ukraina som skapar av både kunstinstallasjonar, performance og teater. I dag lever han i eksil i Frankrike og har kone og born i eit anna europeisk land. «Vi er her for å yte motstand mot ein krig som angår oss alle», seier han eit intervju på heimesidene til Det Norske Teatret.
No har han og ensemblet hans vore her. Og sjeldan har vel den harde røynda rykt oss nærare inn på livet på ei teaterscene.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Dette er menneske som har opplevd det dei fortel om på nært hald.
Fleire artiklar
Utsnitt av ein illustrasjon henta frå boka «Norge fremstillet i Tegninger» av P.Chr. Asbjørnsen, utgjeven av Chr. Tønsberg (1848).
Foto: Joachim Frich
For 400 år sidan vart Kongsberg grunnlagd. I dag er byen eit levande stilmuseum.
«I dag har eg ikkje snakka med eit menneske. Eg har flytt på vasslangane, stelt meg mat, sola meg – og lese litt.»
Ensemblet til Sigurd Hole då dei spelte konsert på samtalefestivalen TronTalks ved foten av Tronfjellet.
Foto: Ragnhild Tromsno Haugland
Naturens advokat
Ensemblet realiserer ambisjonane til Hole på framifrå vis.
Foto via Wikipedia Commons
«Ørjasæter var fyrst god ven med diktarbroren sin frå Gudbrandsdalen, men så fekk han høyre ting om Aukrust som skar han 'gjenom hjarte som eit tvieggja sverd'.»
Han heitte John Guillot, men skifta namn til Johnnie Allan og blei pub-rockar.
Papiravisa