Vinje og kvenda
Aasmund Olavsson Vinje var òg moderne i skildringa av kvende.
Teikning: Vinje av Finn Graff, 1983
Vinjar samfunnshus,
laurdag 7. april
Laurdag føremiddag leverte Ottar Grepstad, Vigdis Ystad og Margunn Vikingstad nylesingar av Vinjes forfattarskap. Grepstad snakka om Vinje som talar, Ystad om Vinje som poet, medan Vikingstad snakka om kvinnesynet hjå Vinje. Vinje er kjend for at han var glad i kvinner – eller kvende, som det heiter i Vinjes nynorsk. Men det er ikkje alltid ein hugnad å lesa skildringane, for det blir vel mykje tale om vene gardsjenter og budeier, til det toppar seg med den mystiske «Drosi» – eit nynorsk sidestykke til Cervantes’ Dulcinea eller Ibsens «Den grønkledde». Kvenda hjå Vinje er idealiserte objekt for attrå, ikkje jamstelte intellektuelle.
Men Margunn Vikingstad synte i føredraget sitt at det finst unnatak. Ho drog fram Malene frå Folldalen, som Vinje skildrar i Ferdaminni: Ho verkar overraskande moderne, for ho er ei kvinne med same tvisynet som Vinje. Det interessante er at ein ser det same i Vinjes portrett av kvinner i hovudstaden, i Elsk og Giftarmål. Her møter Vinje kvinner han kan diskutere med, utfordre og vera frekk mot, og slik står kvinnene fram som både meir interessante og meir likestilte. Vinje pusta friare i hovudstaden. Det kan ein jo kjenne seg igjen i òg i dag, la Vikingstad til.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Vinjar samfunnshus,
laurdag 7. april
Laurdag føremiddag leverte Ottar Grepstad, Vigdis Ystad og Margunn Vikingstad nylesingar av Vinjes forfattarskap. Grepstad snakka om Vinje som talar, Ystad om Vinje som poet, medan Vikingstad snakka om kvinnesynet hjå Vinje. Vinje er kjend for at han var glad i kvinner – eller kvende, som det heiter i Vinjes nynorsk. Men det er ikkje alltid ein hugnad å lesa skildringane, for det blir vel mykje tale om vene gardsjenter og budeier, til det toppar seg med den mystiske «Drosi» – eit nynorsk sidestykke til Cervantes’ Dulcinea eller Ibsens «Den grønkledde». Kvenda hjå Vinje er idealiserte objekt for attrå, ikkje jamstelte intellektuelle.
Men Margunn Vikingstad synte i føredraget sitt at det finst unnatak. Ho drog fram Malene frå Folldalen, som Vinje skildrar i Ferdaminni: Ho verkar overraskande moderne, for ho er ei kvinne med same tvisynet som Vinje. Det interessante er at ein ser det same i Vinjes portrett av kvinner i hovudstaden, i Elsk og Giftarmål. Her møter Vinje kvinner han kan diskutere med, utfordre og vera frekk mot, og slik står kvinnene fram som både meir interessante og meir likestilte. Vinje pusta friare i hovudstaden. Det kan ein jo kjenne seg igjen i òg i dag, la Vikingstad til.
Fleire artiklar
SKULE. Kring 1450 måla Isefjordmeisteren Jesu første skuledag i kalktaket i Tuse kyrkje på Jylland. Det ville vore historisk rettare med skriftrullar av papyrus enn bøker av pergament, som prega samtida til kunstnaren.
Foto: Kalkmalerier.dk
Skriveskule ved Nilen
Skrifthistorier: Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.
Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.
Foto: NTB
Portrett av ei kvinne i flammar
Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.
Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.
Foto: Lise Åserud / NTB
Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.
Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB
– ADHD-diagnosen skal henge høgt
Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?