Journalistikk kan føra til kva det skal vera – dersom du har vett til å skifta til eit anna yrke. Winston Churchill og Boris Johnson er to pressefolk som har drive det heilt til statsministerstolen, eit nytt prov på at gamle ordtak har mykje sanning i seg. Det er ikkje dei åleine om, men den sistnemnde har skrive bok om den første. Bokverket er aktuelt denne månaden.

Boris Johnsons The Churchill Factor kom for fem år sidan, og det er meir i vente: I 2015 kunngjorde Johnson at boka hans om ein annan brukbar skribent, William Shakespeare, kunne ventast året etter. Det har floka seg litt til med andre gjeremål og plikter, så vi ventar framleis. Det gir tid til å sjå på boka ein gong til.

Eit spørsmål ein alltid bør retta til skribentar, lyder: «Kva er det du skriv om? Eigentleg?» Eit svar står så tidleg på side 22 i Churchill-boka: «Prestisjen hans, ryktet hans, utsiktene hans, egoet – alt dette som er viktig for politikarar – vart sette inn for å kjempa vidare; og det har fått somme historikarar til å gjera den feilen at dei trudde det var han og han åleine det handla om, og ikkje om det som var i britisk interesse.»

Dette står i eit avsnitt om dei dramatiske dagane i slutten av mai 1940, da Churchill hadde vore statsminister i tre veker, Tyskland sigra på alle frontar, Frankrike ville kapitulera, og det kom eit tilbod frå Tyskland om fredsforhandlingar. Churchill var den som sa nei, og krigen gjekk vidare i sterk motvind, og med like sterk motstand i krigskabinettet hans.

Men om vi no seier at Boris Johnson her skriv sjølvbiografi? I tidlegaste laget, men travelt har mange hatt det før han. Sant nok var han borgarmeister i London på den tida; inn i Underhuset kom han ikkje før i 2015. Lite tyder på at den ansvarslause journalisten og rabagasten med sterke anlegg for fri dikting alt hadde tenkt på Downing Street da. Men gode idear treng ofte tid for å mognast. Og tid gjekk før mange fekk grunnlag for mistanke om at det her er Boris Johnson det handlar om, ein mann som kjempar hardt og kompromisslaust for Storbritannias interesse og ikkje noko anna. Høgsterett har ikkje forstått det, og Underhuset har vedteke at britane ikkje kan gå ut av EU utan ein avtale, men pytt pytt.

To hindringar ligg i personlegdomen hans. Han er doven og les seg ikkje opp på sakene. Og som Brussel-korrespondent for The Times fekk han fyken for å ha konstruert historier som ikkje var sanne. Det bremsa han ikkje; han gjekk over til The Daily Telegraph. I korrespondentkorpset i EU-hovudstaden var han kjend for det faste ritualet sitt: Kvar dag kom han for seint til den daglege presseorienteringa og braut inn med: «Skal vi ikkje få høyra kva for galenskap dei energiske byråkratane i Brussel har funne på i dag?»

Leverte dette arbeidslaget ikkje varene den dagen, fann han på ei god skrøne sjølv. Den beste, eller verste, var at produksjonen av dyregjødsel i EU skulle standardiserast. Derfor skulle eit nytt korps av ekspertar med god luktesans inspisera produksjonen og samordna produkta. I ein avisredaksjon skortar det på landbrukserfaring og gamal jord under neglene, så møkka landa trygt på førstesida i Daily Telegraph.

Det var yrkesbrør og -søstrer som meinte at han burde halda seg til sanninga. På slik kritikk hadde han eit godt svar: «Eg lempa dagleg ein handgranat over gjerdet, og når han eksploderte i drivhusa heime, vart det mykje moro.»

Om kombinasjonen er mogleg, er dette ei dårleg bok som er godt skriven. Noko er sant, dessutan – eit frynsegode. Og så kan vi venta på boka om Shakespeare. Men kanskje ikkje før Boris er eksstatsminister.

Per Egil Hegge