Dei aller fleste som vart utsette for Bamble-influensaen eller Bamblesjuka midt i 1950-åra, er døde no, og det ligg langt meir av kald og nøktern demografisk statistikk enn tragedie bak. Sjølv lærte eg noko nyttig og viktig av at det gjekk ut over meg – eg kjem snart til den sida av saka. Men vondt var det. Det var så vondt at eg skreik, og det var pinleg: Eg var stor gut, 15 år, og skriking og jamring skulle helst vera eit overstått stadium.

Bamble, eit bygdelag langt, langt frå Trøndelag, hadde ikkje noko godt renommé i Innherad. Det var for mange bedehus der. Over tjue, sa lektor Fjalestad på Steinkjer Landsgymnas. Det er i overkant. På Inderøy var det i høgda to, det eine låg mindre enn ti meter frå inngangsdøra vår. Dit kom det emissærar, som stort sett snakka med skarre-r og fylgjeleg ikkje høyrde heime på våre trakter. Vi kjeppjaga dei ikkje, men vi likte dei ikkje heller. Likevel, eit slags menneske var dei jo, om ein såg litt raust på det.

Så stor gut var eg at eg hadde flytta heimanfrå og budde på hybel på Steinkjer. Det var ei passande mild lausriving frå heimen og mors kjøttkaker; kvar laurdag ettermiddag kunne eg ta bussen til Straumen og kvila ut i helga.

Ut på hausten ein kveld kjende eg meg uvel; eg var kvalm og hadde muskelsmerter. Det stod noko i både Trønder-Avisa og Dagbladet om ein influensaepidemi som hadde fått eit underleg fomlenamn etter ein Telemark-kommune som eg knapt hadde høyrt om. Det var ikkje mykje fommel med muskelsmertene, så eg tusla ned på stasjonen og tok lokaltoget til Røra. Heime vart eg straks kommandert i seng; mistanke om skulking gjekk eg fri for, eg hadde det fint på gymnaset og treivst der så lenge det ikkje var for mykje stilskriving.

Ut på natta vakna eg med sterke smerter i brystet. Så sterke var dei at eg skreik til, og far og mor vakna. Det var såpass overtydande at far straks ringde dokteren, men skrikinga heldt fram, og far kom med ein smertestillande Disprin (som seinare skifta namn til Dispril), som han gav meg med det same, før medisinmannen hadde nådd fram. Han var turnuskandidat og mumla høfleg da far orsaka seg for at han hadde gjeve pasienten medisin før dokteren var komen fram.

– Men det var tydeleg at han hadde svært vondt, og sidan han fylte fem, har han ikkje skrike i utrengsmål, laud attesten eg fekk.

Smertene var borte, eller i alle fall svært mykje mildare. Dokteren var nyfiken, han vende opp og ned på pilleflaska, og det var tydeleg at Disprin hadde han aldri høyrt om. Heime hos oss hadde vi brukt medisinen mot kvalme og snue eit halvt års tid alt. Dermed skjøna eg at det er eitt og anna dei ikkje rekk å læra på medisinstudiet. Eg fann ikkje det så merkeleg, og eg såg ingen grunn til å klandra han: Det er eit stort pensum, det er mykje som skal hugsast, og dette var innsikt og kunnskap eg som lekmann har hatt mykje nytte og glede av seinare. Så eg tenkte fromt på jomfru Maria og gøymde dette i hjarta mitt.

Den reint praktiske nytta eg har hatt av dette, har eg skrive om før, så det er ingen grunn til å plaga faste lesarar ein gong til.

Men eg lærte ein ting til: Det kosta den unge dokteren ikkje det aller minste å vedgå heilt ope at dette var noko han ikkje visste frå før, eller at han temmeleg sikkert ville få bruk for det på vegen vidare. Han var så trygg på seg sjølv – utan å vera det minste arrogant – at han visste at her var det meir niste til seinare bruk.

Sidan har eg møtt yrkesbrør og -systrer av han, folk som var altfor trygge på éin ting: Ingen skulle læra dei noko. Eit par av dei har vore livsfarlege og utrivelege. Ein dårleg kombinasjon.

Per Egil Hegge