Den kinesiske forbanninga
Åtvaring ved inngangen til Ullevål universitetssjukehus.
Foto: Fredrik Varfjell / NTB scanpix
Det er stor skilnad på den kinesiske og den danske forbanninga; kinesarane er med alle vismennene sine mykje meir filosofiske enn danskane, som er meir praktiske og jordnære.
Den kinesiske forbanninga lyder: «Måtte det vera lagnaden din å leva i historisk interessante tider.» Ein skal ikkje ha lese mange sider kinesisk historie før ein skjønar at å få uvarsla dosar derifrå, altså frå historiebøkene, på nådelaus ferd gjennom bustaden kan verta ei kraftig forbanning som gjer både det eine og det andre, ikkje berre med heimestova, men med sjølve eksistensen og tilværet.
Danskane, dei meir urbaniserte medrekna, har ikkje gløymt at dei enno, uansett all modernisering, lever i eit jordbruksland. Så den danske forbanninga lyder, anten åndsfyrsten N.F.S. Grundtvig stod fadder til henne eller ikkje: «Måtte du få kløe i rævva og ha for korte armar.» Som ein variant av påskebodskapen er kanskje dette litt for jordnært, men både den danske og den norske bonden veit at grøde og vokster kan koma i så mange slags former med ulik lukt, så ein får ta forbanningane i blanding med velsigningane. Sluttproduktet kan verta godt, trass i alt.
Da eg tok til å snufsa og hosta litt eit par veker før påske, var det like greitt å lesa seg opp på koronaviruset i venting på noko av det som kanskje kunne vera i emning. Det kom godt med å rådføra seg med eit par av dei lækjarane som dei siste par åra har fylgt godt med og overvakt kreftbehandlinga mi; dei får stadig nye medisinar med krunglete namn og interessante sideverknader. Den eine er ein nær slektning av Thalidomid og er merkt «kan skada ufødd barn» i den islandske teksten på pakninga, så kom ikkje og sei at gamalnorsken har falle på steingrunn – jamvel om barneproduksjonen er unnagjord for vår del. Sanninga er at Thalidomid var eit gigantisk framsteg; preparatet skulle berre ikkje ha vore gjeve til gravide før medisinmennene hadde undersøkt tinga litt grundigare.
Koronatesten hadde form av ein ilter, lang pinne svært høgt opp i nasen, og neste etappe, for min del: utgangsforbod, heimeliv, ekstra lang middagskvil og mykje telefonkontakt, pluss ein ektefelle som så langt har gått fri. Det er greitt nok for ein pensjonist med barnebarn som er så pass store at ein prat med bestefar ikkje treng ha aller høgaste prioritet fleire gonger om dagen, i alle fall ikkje om ein ser det frå dei unge si side. 14 dagar med koronakarantene skal nok gamlingen greia ut med; i bokhyllene er det framleis mykje som godt kan lesast minst ein gong til. Dessutan var dette ei god vidareutdanning i hypokondri; det galdt å merka seg dei nye smertesymptoma og samanlikna dei med det som stod i boka, og så er det tidtabellen for kor raskt det går at smertene vert veikare – om det no skulle gå den vegen. For ikkje å nemna samanlikninga mellom kreftplagene og koronavondtet; skulle dette halda fram enda eit par veker, er eg snart kvalifisert som sjølvlærd førelesar.
Her har eg ei sjølvskapt kjensle av at eg er med på å flytta nokre grensestolpar: Når du har vondt både av kreft og av koronavirus, må det da vera greitt både for den hypokondriske og for medisinaren å få vita kva som er det eine, og kva som kanskje er det andre. Og greitt er det sjølvsagt å bruka visdomsordet frå Kolingen: «Det är trävligast att få leva, för då får man veta hur det går.»
Vi får kalla det «den svenske velsigninga».
Per Egil Hegge
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det er stor skilnad på den kinesiske og den danske forbanninga; kinesarane er med alle vismennene sine mykje meir filosofiske enn danskane, som er meir praktiske og jordnære.
Den kinesiske forbanninga lyder: «Måtte det vera lagnaden din å leva i historisk interessante tider.» Ein skal ikkje ha lese mange sider kinesisk historie før ein skjønar at å få uvarsla dosar derifrå, altså frå historiebøkene, på nådelaus ferd gjennom bustaden kan verta ei kraftig forbanning som gjer både det eine og det andre, ikkje berre med heimestova, men med sjølve eksistensen og tilværet.
Danskane, dei meir urbaniserte medrekna, har ikkje gløymt at dei enno, uansett all modernisering, lever i eit jordbruksland. Så den danske forbanninga lyder, anten åndsfyrsten N.F.S. Grundtvig stod fadder til henne eller ikkje: «Måtte du få kløe i rævva og ha for korte armar.» Som ein variant av påskebodskapen er kanskje dette litt for jordnært, men både den danske og den norske bonden veit at grøde og vokster kan koma i så mange slags former med ulik lukt, så ein får ta forbanningane i blanding med velsigningane. Sluttproduktet kan verta godt, trass i alt.
Da eg tok til å snufsa og hosta litt eit par veker før påske, var det like greitt å lesa seg opp på koronaviruset i venting på noko av det som kanskje kunne vera i emning. Det kom godt med å rådføra seg med eit par av dei lækjarane som dei siste par åra har fylgt godt med og overvakt kreftbehandlinga mi; dei får stadig nye medisinar med krunglete namn og interessante sideverknader. Den eine er ein nær slektning av Thalidomid og er merkt «kan skada ufødd barn» i den islandske teksten på pakninga, så kom ikkje og sei at gamalnorsken har falle på steingrunn – jamvel om barneproduksjonen er unnagjord for vår del. Sanninga er at Thalidomid var eit gigantisk framsteg; preparatet skulle berre ikkje ha vore gjeve til gravide før medisinmennene hadde undersøkt tinga litt grundigare.
Koronatesten hadde form av ein ilter, lang pinne svært høgt opp i nasen, og neste etappe, for min del: utgangsforbod, heimeliv, ekstra lang middagskvil og mykje telefonkontakt, pluss ein ektefelle som så langt har gått fri. Det er greitt nok for ein pensjonist med barnebarn som er så pass store at ein prat med bestefar ikkje treng ha aller høgaste prioritet fleire gonger om dagen, i alle fall ikkje om ein ser det frå dei unge si side. 14 dagar med koronakarantene skal nok gamlingen greia ut med; i bokhyllene er det framleis mykje som godt kan lesast minst ein gong til. Dessutan var dette ei god vidareutdanning i hypokondri; det galdt å merka seg dei nye smertesymptoma og samanlikna dei med det som stod i boka, og så er det tidtabellen for kor raskt det går at smertene vert veikare – om det no skulle gå den vegen. For ikkje å nemna samanlikninga mellom kreftplagene og koronavondtet; skulle dette halda fram enda eit par veker, er eg snart kvalifisert som sjølvlærd førelesar.
Her har eg ei sjølvskapt kjensle av at eg er med på å flytta nokre grensestolpar: Når du har vondt både av kreft og av koronavirus, må det da vera greitt både for den hypokondriske og for medisinaren å få vita kva som er det eine, og kva som kanskje er det andre. Og greitt er det sjølvsagt å bruka visdomsordet frå Kolingen: «Det är trävligast att få leva, för då får man veta hur det går.»
Vi får kalla det «den svenske velsigninga».
Per Egil Hegge
«Koronatesten hadde form av ein ilter, lang pinne svært høgt opp i nasen.»
Fleire artiklar
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.