Det er trivelegast på toppen
President Vladimir Putin har sagt at lenestolen er ein brukbar endestasjon.
Foto: Mary Altaffer / AP / NTB scanpix
For Vladimir Putin har visst pensjonisttilværet lite for seg. Han har sagt fleire gonger at lenestolen er ein brukbar endestasjon, men det har meir og meir fått karakter av munnsvær. Oftare og oftare nemner han no at det kanskje kan vera greitt, både for fedrelandet og for han sjølv, at han offerviljug og i landets interesse tek på seg dei tunge pliktene som det russiske styret legg på han. Ikkje av omsyn til seg sjølv – var det likt seg – men av omsyn til det krevjande landet, som må regjerast slik det sømer seg ei stormakt. «Tung, tung er Monomakhs huve», sa ein av herskarane frå gamaltida om 1300-talskrona av pels, skinn, gull, perler, edelsteinar og mykje annan stas, og med gullkross på toppen. Huva ligg i Kreml-museet, og det er ikkje for mykje sagt at ho osar av rå makt.
Denne månaden kom undertonen av denne makta på nytt til uttrykk på møtet i Dumaen, den russiske nasjonalforsamlinga. Da tok den første kvinnelege romfararen, Valentina Teresjkova, til orde for at Vladimir Putin av omsyn til landet ikkje bør seia farvel til toppstillinga i Kreml når presidentperioden hans er komen til endes i mai 2024. Ho gjekk inn for at herskaren får to seksårsperiodar til og vert sitjande heilt til 2036. Det vil seia to fireårsperiodar frå 2000 til 2008, så ein periode på fire år som statsminister til 2012, deretter to seksårsbolkar frå 2012 til 2024 og så to gonger seks år til fram til, ja, til 2036.
Interessant nok var han sjølv til stades på møtet, slik at ingen skulle vera i tvil om at alt var tilrettelagt og godt førebudd. Ein 36-årsperiode er ganske dryg, ikkje minst i russisk historie: Så dårleg som det har vore stelt med pensjonsordningane for russiske herskarar, har det snarare vore skikken med ei nokså brutal avkorting. Men Putin tek tydeleg sikte på å styra i lang tid.
Det han no legg opp til, lèt seg ikkje gjennomføra utan ei grunnlovsendring. Slikt kan lett ordnast. Det er ei rein formsak. Det kan gjerast i forfatningsdomstolen, som held hus ikkje i Moskva, men i St. Petersburg, i ein keisargul praktbygning som er minst like staseleg som noko Kreml kan visa fram, og som har Katarina den stores overdådige ryttarmonument til ære for Peter den store som næraste granne. Det viser Peter den stores triumf over den svenske arvefienden i den store nordiske krigen, berre så vi alle har klårt for oss kven som vann og kven som tapte.
Slik Putin gjorde da han slutta seg til framlegget om at han skulle fylgja etter president Medvedev i 2012, forsikra han også denne gongen alle om at det er rein offervilje som ligg bak ynsket om at han enda ein gong skal overta som statsoverhovud. Slik gjorde han ved årsskiftet 1999–2000, da Boris Jeltsin veik plassen, og i 2008. Vi ser det same mønsteret no. Alt tyder på at vi får sjå det på ny ved dei nye presidentperiodane som no står for tur.
Ein tidlegare statsminister, Mikhail Kasianov, opponerte spakt mot framlegget frå Teresjkova. Han fekk inga tilslutning, og truleg, for ikkje å seia temmeleg sikkert, går det slik Putin og ho, og fleirtalet i Dumaen, vil. Dette løyser eitt problem: Det vert aldri snakk om å grava i rykta om at Putin har samla svært store pengar på eigne hender i den tida han har styrt.
Det er nok enklast slik.
Per Egil Hegge
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
For Vladimir Putin har visst pensjonisttilværet lite for seg. Han har sagt fleire gonger at lenestolen er ein brukbar endestasjon, men det har meir og meir fått karakter av munnsvær. Oftare og oftare nemner han no at det kanskje kan vera greitt, både for fedrelandet og for han sjølv, at han offerviljug og i landets interesse tek på seg dei tunge pliktene som det russiske styret legg på han. Ikkje av omsyn til seg sjølv – var det likt seg – men av omsyn til det krevjande landet, som må regjerast slik det sømer seg ei stormakt. «Tung, tung er Monomakhs huve», sa ein av herskarane frå gamaltida om 1300-talskrona av pels, skinn, gull, perler, edelsteinar og mykje annan stas, og med gullkross på toppen. Huva ligg i Kreml-museet, og det er ikkje for mykje sagt at ho osar av rå makt.
Denne månaden kom undertonen av denne makta på nytt til uttrykk på møtet i Dumaen, den russiske nasjonalforsamlinga. Da tok den første kvinnelege romfararen, Valentina Teresjkova, til orde for at Vladimir Putin av omsyn til landet ikkje bør seia farvel til toppstillinga i Kreml når presidentperioden hans er komen til endes i mai 2024. Ho gjekk inn for at herskaren får to seksårsperiodar til og vert sitjande heilt til 2036. Det vil seia to fireårsperiodar frå 2000 til 2008, så ein periode på fire år som statsminister til 2012, deretter to seksårsbolkar frå 2012 til 2024 og så to gonger seks år til fram til, ja, til 2036.
Interessant nok var han sjølv til stades på møtet, slik at ingen skulle vera i tvil om at alt var tilrettelagt og godt førebudd. Ein 36-årsperiode er ganske dryg, ikkje minst i russisk historie: Så dårleg som det har vore stelt med pensjonsordningane for russiske herskarar, har det snarare vore skikken med ei nokså brutal avkorting. Men Putin tek tydeleg sikte på å styra i lang tid.
Det han no legg opp til, lèt seg ikkje gjennomføra utan ei grunnlovsendring. Slikt kan lett ordnast. Det er ei rein formsak. Det kan gjerast i forfatningsdomstolen, som held hus ikkje i Moskva, men i St. Petersburg, i ein keisargul praktbygning som er minst like staseleg som noko Kreml kan visa fram, og som har Katarina den stores overdådige ryttarmonument til ære for Peter den store som næraste granne. Det viser Peter den stores triumf over den svenske arvefienden i den store nordiske krigen, berre så vi alle har klårt for oss kven som vann og kven som tapte.
Slik Putin gjorde da han slutta seg til framlegget om at han skulle fylgja etter president Medvedev i 2012, forsikra han også denne gongen alle om at det er rein offervilje som ligg bak ynsket om at han enda ein gong skal overta som statsoverhovud. Slik gjorde han ved årsskiftet 1999–2000, da Boris Jeltsin veik plassen, og i 2008. Vi ser det same mønsteret no. Alt tyder på at vi får sjå det på ny ved dei nye presidentperiodane som no står for tur.
Ein tidlegare statsminister, Mikhail Kasianov, opponerte spakt mot framlegget frå Teresjkova. Han fekk inga tilslutning, og truleg, for ikkje å seia temmeleg sikkert, går det slik Putin og ho, og fleirtalet i Dumaen, vil. Dette løyser eitt problem: Det vert aldri snakk om å grava i rykta om at Putin har samla svært store pengar på eigne hender i den tida han har styrt.
Det er nok enklast slik.
Per Egil Hegge
Det han no legg opp til, lèt seg ikkje gjennomføra utan ei grunnlovsendring. Slikt kan lett ordnast.
Fleire artiklar
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.