Harrytur er eit ord med litt nedsetjande klang; det står ikkje respekt av harryturar. Ordet er litt for sosiologisk, og det har litt for sterk klassedåm: At noko var harry, tydde for om lag hundre år sidan at det var knytt til meir enkle folk på austkanten i Oslo. Der var dei ikkje heilt forsvarslause, den gongen heller; dei slo kontra med «han er heilt Preben»: Ein ufordrageleg snobb frå vestkanten, og med litt for mange pengar som han dessutan hadde arva og ikkje arbeidd seg til.

For den som kjende den store endokrinologen Harry Haugen (1911–2003), vert det vanskeleg å høyra noko nedsetjande eller primitivt ved adjektivet «heilt harry». Men han underteikna seg med H.N. Haugen, og jamvel om medisinstudentane aldri kalla han anna enn Hórrmon-Harry, brukte dei det aldri i tiltale.

Utan at det hadde noko med det medisinske fagfeltet å gjera, har eg vore på harrytur. Det gjekk slik til:

Bilen vår, som er frå 1900-talet, altså same tusenår som Harald Hardråde og Henry Ford, skal til EU-kontroll før månaden er ute. Med ein tjue år gamal bil er det alltid eitt eller anna – eller 12 punkt, som det vart – og overslaget hadde 55.000 kroner som sluttsum og «tilbod». Bilen er ikkje verd over 50.000. Så reknestykket såg temmeleg enkelt ut, og eg tok med nokre nybilbrosjyrar heim. No er det bilkunnige folk i familien, og ein av dei nemnde noko om ein verkstad på austkanten. Litt rufsete, og ingen snakkar norsk, men dei veit kva dei driv på med, sa han.

Der skulle dei ha 18.000 for å setja køyregreia i forsvarleg stand. Eg melde attende til konsulenten og sa at 37.000 kroner spart og så vidare. Vel, sa han, like over svenskegrensa er det ein kar med bensinstasjon og eit par bilmekanikarar. Høyr med han, da kjem du kanskje under ti tusen.

Eg la ut på den første harryturen i mitt liv. Det meste er for seint no, men ein harrytur vart det altså plass til før soleglad. Svensken, som kan sjå Noreg dersom han kliv opp på taket sitt, meinte at 10.000 lokale kroner skulle vera nok. Eg sette att bilen der og reiste heim med buss og tog. Så ringde han: Det var litt meir, så han måtte ha 12.000. Eg slo til.

Så var det tid for diplomatisk omtanke. For å få kontrollattesten ville det knapt vera lurt å gå til den eine av dei to verkstadene som eg hadde kontakta først; dei kunne hamna i det som diktaren kallar «slett lune» og finna fleire feil. Men ein av organisasjonane for bileigarar har eigen kontrollverkstad. Der kosta det tredjeparten av det som dei norske verkstadene skulle ha for godkjenning.

Det vart altså ei jubelveke for sparsemd – dei er det ikkje for mange av gjennom året. Dersom eg i tillegg hadde kjøpt nokre harryflasker vin da eg henta bilen, hadde eg spart enda meir. Akkurat det økonomiske resonnementet kjenner eg frå Gran Canaria; der strevar somme landsmenn med å få drukke så mykje at dei til slutt har billetten gratis. Eg skulle vel heller seia at der var det somme som gjorde det, for dei har fått gravsteinen sin for ei tid sidan. Noko skal ein jo ha att for strev, innsatsvilje og tidspress.

No er det to år til neste EU-kontroll, dersom bilen og eg har helsa.

Førebiletet mitt når det gjeld bilinteresse, er dagbladkollegaen Reidar Anthonsen (1918–2003), kjend som signaturen Satyr, og opphavsmann til visa om «Genser’n te Johansen». Han overraska resten av redaksjonen med å kjøpa bil. I kantina vart han spurd om kva slag bil det var. Han såg seg litt rådvill rundt og sa: «Nei, den er nå blå.»

Blå bilar er alt anna enn harry.

Per Egil Hegge