Underkommuniserte hendingar bør gjerne få vera ukjende, eller som den vidgjetne samfunnsfilosofen Ronald Reagan ein gong sa: «Eg betalte ein slektsforskar 50 dollar for å grava litt i slektshistoria mi, og så måtte eg gi han 100 dollar til for å få han til å teia om det han fann.»

Vi har alle vårt, og denne månaden, på Sverresborg i Trondheim, der Trøndelag Folkemuseum ligg, fekk eg ei påminning om lagnaden til Fløan-kapellet like ved Steinvikholmen i Skatval, no Stjørdal kommune. Kapellet vart teikna av Gerhard Schøning i 1770. Det var ikkje stort, på om lag 40 kvadratmeter golvflate, og tre tømmerstokkar av det ligg på museet i Trondheim. Der skal kapellet rekonstruerast, men stokkane er for morkne til at dei kan brukast. Så dei vert liggjande i magasin på Sverresborg.

Kapellet er nemnt i Aslak Bolts jordebok frå 1430-åra, og stokkane kan daterast til 1420. Det er nokolunde godt dokumentert at reformatoriske svenskar i 1560-åra «tok seg av» restane av ei kiste som liket av heilag Olav skal ha lege i. Enda betre dokumentert er det at bonden på Fløan reiv kapellet i slutten av 1840-åra for å få tømmer til ny låve i 1851.

Så slektshistoria: Farmor mi, Dorothea Fløan, gift Hegge, var fødd i 1874, så for alt eg veit, kan rivaren ha vore tippoldefar min. Men det var – er – tre Fløan-gardar, og eg har ikkje tenkt å grava meir. Den det ikkje var, var Johan L. Fløan på Austre Fløan, for han var fødd i 1859 og interesserte seg så sterkt for historie at han var med på å starta Trøndelag Folkemuseum i 1913. Ja, han vart til og med medlem i National Geographic Society på grunn av alt han gjorde som folkeminnegranskar og lokalhistorisk aktivist. Han var medlem av heradstyret i til saman 44 år. Farfar min, Peder J. Hegge, sat ei tid der saman med han, og for spesielt interesserte: Dei er begge med på eit politisk gruppebilete som det går an å finna fram til på Wikipedia.

Om låvebygginga står det til og med i Skatvalsboka at ho var uvettug. Det kunne sjølvsagt ikkje berga kapellet frå ein dynamisk aktivist på grannegarden, Midt-Fløan, der det altså var bruk for ny låve. Før rekonstruksjonen på museet er ferdig, har vi ikkje anna enn Schønings snart 250 år gamle teikning av «Fløans Cappel i Størdahlen» og dei tre stokkane i magasinet. Pluss vitnemål om at Olavsdyrkinga i 1560-åra heldt seg frisk nok til at det måtte svenske okkupasjonssoldatar til for å rydda opp.

Steinvikholm, berre eit par hundre meter frå Fløan-gardane, er langt på veg restaurert. Historisk spel er det kvar sommar til minne om den siste katolske erkebiskopen i landet, Olav Engelbrektsson, som drog i eksil da reformasjonen sigra. Det vert feira heller spakt i Trøndelag; heilag Olav held seg godt fleire stader enn i gatenamna i Trondheim, 30 kilometer lenger sør, og på Stiklestad, 30–40 kilometer nord for Fløan og Steinvikholm.

Alt dette kan lesast som eit patriotisk vitnemål om den djupe sanninga i ein kraftsats frå Jon Leirfall: «Tek du ut Trøndelag frå Norges-historia, bli’ de’ bærre perman ijæn.»

Vi har fått eit ord for slikt no, frå ein annan amerikansk samfunnsfilosof: Donald Trump kallar det «sannferdig overdriving» – truthful hyperbole.

Det er meir notid i tillegg: Denne fredagen brukar Trøndelag Folkemuseum kvelden og dei rekonstruerte sentrumsgatene på museet som arena til ein kulturkveld med moderne musikk, «Sverresborg uplugga», med musikarar frå Trøndelag.

Nylåven frå 1851 står ikkje lenger, han heller, så låvedans på Fløan vert det ikkje.

Per Egil Hegge