Ein dansk ven som slo seg til, ned og opp som forretningsmann i Noreg, hadde ikkje meir respekt for sine opphavlege landsmenn enn at han gjerne sette sjølvironien deira på prøve: «Når du har handhelsa på ein som driv i dansk business, skal du telja fingrane dine etterpå», var eit valspråk han ofte brukte i selskapslivet. Han gav aldri opp vona om å få applaus, men han nådde ikkje slike høgder at trommehinnene hans var i fare.

Kor harde dei danske metodane kan vera, kom det ei ny påminning om måndag. Da måtte den påsette direktøren for Danske Bank gå på dagen, etter at han fekk skulda for at 87.000 kundar hadde vorte lura med på eit investeringsprosjekt med så høge bankgebyr at dei ikkje kunne unngå å tapa pengar. Dei får 400 millionar danske kroner – over ein halv milliard norske – i erstatning, pluss ei orsaking. Ti direktørar, mellom dei den norske sjefen som vart avsett i oktober, er sikta og hamnar truleg på tiltalebenken når SØIK, Danmarks svar på Økokrim, har sett på saka. Sjefen for det danske finanstilsynet vart avsett denne månaden, også han er under gransking. Det kan ha samanheng med den store kvitvaskingssaka som Danske Bank er mistenkt for etter litt for kreativ bruk av filialen i Estland. Her er det snakk om mogleg svindel for 1500 milliardar danske kroner, nær to tusen milliardar norske, det meste av det truleg kanalisert frå russiske oligarkar til trivelege stader som Cayman Island og Panama, med vakre palmar, tropisk bris og god stemning, får vi tru.

Stanken frå desse transaksjonane reiv såpass beiskt i nasen på folk i direktøretasjen i Danske Bank at ei intern gransking var i gang. Men ho vart brått stansa i mai 2014, berre 24 timar før granskarane skulle flyga til Tallinn for å få ei forklaring frå bankfolka sine i den estiske hovudstaden. Det var to direktørar som drog i naudbremsa. Dei er ikkje i banken lenger.

Som om dette ikkje skulle vera nok i midtsommarveka, godtok bergingsselskapet Falck ei bot på 150 millionar danske kroner for å ha bruka press og andre tvilsame metodar for å få vekk ein nederlandsk konkurrent som til slutt gjekk konkurs. Nei, sa den danske direktøren, det ligg ikkje i den bota at vi vedgår å ha gjort noko gale. Vi måtte berre rydda litt, og no gjeld det å leggja dette bak oss, verta ferdige med det, og sjå framover og koma vidare, la han til.

Dette har gått parallelt med den store danske skattesaka, der over 12 milliardar danske kroner har enda hos ein indisk storkapitalist i Dubai. Denne summen er teken ut som refundert meiromsetningsavgift, noko han fekk ved hjelp av forfalska dokument. Ein funksjonær som hjelpte til med dette prosjektet, sit bak det danskane kallar «stive gardiner», og sjefen hans svarar for godt og vel to av desse milliardane. Ho brukar delar av den danske sommaren til å svara på vanskelege spørsmål i ein komité i Folketinget, men hadde ikkje skjøna meir enn at medlemene der med kraftig uterøyst måtte gjera det klårt for henne at ho nok trong ein advokat, sidan ho hadde vore altfor serviceinnstilt.

Så, i det som danskane kallar småtingsafdelingen, har vi skatteministeren. Han er ein søtmons og har dei siste fire åra fått refundert tre tusen danske kroner til innkjøp av lakris til personleg forbruk. Det er sjølvsagt at han ikkje skal betala slikt av eiga lomme, så sjølvsagt at journalistane ikkje eingong har umaka seg med å spørja om det. Dessutan er det berre småpengar når ein til dagleg snakkar om milliardar, slik danskane er vane med frå sitt eige bankvesen og filmane om Olsen-banden.

Per Egil Hegge