Ein av dei geniale parodiane som Rolv Wesenlund gav oss i arv til å gøyma, er eit avsnitt han laga frå ein westernfilm. Han kjem inn i ei bule, viftar med ei handflate bak på kvar skinke – ein illusjon av dei stilfulle, flagrande dørlemene ved inngangen – ser skarpt på ein innbilt motstandar og seier barskt og trugande: «Kjenner du meg att?» I støvet og krutrøyken kling det enda betre på nynorsk; hortensaren Wesenlund var ingen ven av målsaka.

Sidan har eg alltid streva for å merka meg kvar gong nokon seier: «Dette kjenner eg meg slett ikkje att i.» Oftast kan det omsetjast til: «Søren klype, der tok du meg på fersken.» April-dømet på dette framfor alle kom frå Anders Tegnell, sjefen for det svenske folkehelseinstituttet, da han vart spurd om korleis det kunne ha seg at mange fleire døyr av koronavirus i Sverige enn i Noreg. Tegnell svara at dette kjende han seg slett ikkje att i.

Folk som svarar slik, får løn som fortent, kor brutalt det enn kan verka: 3. påskedag sa 22 svenske forskarar at svenske helseinstitusjonar har mislukkast i handteringa av koronakrisa. Da hadde statsminister Stefan Löfven sagt at denne handteringa, og førebuingane spesielt, slett ikkje var god nok. Og Tegnell, som for 25 år sidan vart kasta ut på djupt vatn under ei ebolakrise i Zaire, vart fjerna frå den daglege pressekonferansen i det svenske fjernsynet. Han meiner sikkert at han har fått urettvis behandling. For 3. påskedag, 14. april, var han atter på plass. Og det skal han ha: Dr. Tegnell og sjølvtilliten hans kjenner vi att, det er ikkje til å ta feil av.

Det som gjer at dette interesserer meg spesielt, er ei fortid i svensk presse og ein svensk yrkesbror og god ven som no er å finna på sjukdomsstatistikken i grannelandet vårt. Ikkje som koronapasient, takk og lov, men han slit med Parkinson, som ikkje er nokon triveleg sambuar. For at kona hans kan sikrast litt avlasting, får han av og til ei veke eller to på ein sjukeheim, ett eldreboende, som det heiter på svensk. Sist han var der, no like før påske, døydde fem av pasientane den første veka. Han er inga pyse, men da ville han heim, og både kona og fastlækjaren hans meinte det var ein fornuftig tanke. Så vi fleipa litt med at det vart heimepåske på oss begge, to gamle, altfor gamle, skistjerner. Det er ei tid for alt, og tida for fjellpåske var over.

No les vi begge dødsstatistikken, særleg den svenske, forstår seg, og held tankane våre for oss sjølve. Ikkje diskuterer vi saka eller tala med dr. Tegnell heller, men er han borte frå fjernsynet ein dag, tek vi det med sinnsro og stille glede. For han kjem nok att.

Kvifor er det slik? I Sverige har dei noko som heiter embetsverk. Det har vi òg, danskane med. Men hos oss er det politikarane som har ansvaret. Camilla Stoltenberg gir råd, men det er Erna Solberg som svarar på dei verkeleg tunge spørsmåla. Fru Stoltenberg har både hovud og etternamn så det duger, det er ikkje det, men sol trumfar stolt her på berget.

Svaret finst i lyrikken, om ein ikkje vil lesa statsvitskap. Gustaf Fröding (1860–1911) har eit dikt som heiter «Våran prost», og her reiser embetsmannen seg som ein annan doktor Tegnell. Prosten er ein vanleg mann, «älskar mat som vi och är lat som vi», men: «annat er det vid helgen./ Så fort han fått prästrocken på,/ vi andra känna oss ynkligt små/ men prosten likasom växer,/ för då är han prost från topp til tå/ och det en hejdundrande prost ändå/ i stort pastorat med annexer.»

Og tysdag, 3. påskedag, var det som om statsminister Löfven aldri hadde sagt eitt kritisk ord, medan doktor Tegnell, jamvel i fløyelsbukser, hadde fått prästrocken på – og mikrofon og kamera i tillegg.

Per Egil Hegge