Lytt til artikkelen:

CD

Johann Pachelbel:

Complete Organ Works III

James David Christie, Michael Belotti og Christian Schmitt, orgel. CPO 2019

Talsymbolikken ville nok dei bibellærde i barokken nikka nøgd til: Det tredje albumet i plateselskapet CPOs Pachelbel-serie er eit trippelalbum der tre organistar spelar i tre kyrkjer i tre ulike land. På originalinstrument frå byrjinga av 1700-talet tek dei her føre seg kvar si verkform: fyrst koralpartitaar, altså variasjonar over kjende salmemelodiar, så pasjonsmusikk, og til sist ulike former for koralforspel.

Kven var så denne barokkomponisten, som me i dag vanlegvis assosierer med berre eitt spesifikt verk?

Bach-familien

Johann Pachelbel (1653–1706) frå Nürnberg høyrer til dei viktigaste meistrane i den sørtyske orgeltradisjonen. I løpet av livet kledde han stillingar ved mange viktige kyrkjer i tyske og austerrikske byar, mellom anna i Eisenach, J.S. Bachs heimby i Thüringen, der han var kollega med far til Bach, Johann Ambrosius. Bach sjølv var for ung til å få orgelundervisning av Pachelbel, slik den eldre broren Johann Christoph fekk. Likevel skulle orgelmusikken hans bli viktig for Bachs utvikling som komponist.

Medan Pachelbel i samtida var vidgjeten som orgelkomponist, er det i dag altså underleg nok kammermusikkstykket me kallar «Pachelbels kanon», som er blitt varemerket hans. I røynda heiter det Canone per 3 Violini e Basso. (Eit utal meir eller mindre vulgære moderne arrangement finst. Men den som ynskjer å høyra ei fin, historisk korrekt framføring, lyt skaffa seg albumet Canon & Gigue, som blei spelt inn av ensemblet Musica Antiqua Köln i 1983 og sidan er kome i mange opplag.)

Symbalar

Korleis er så tolkingane på den nye plata? Med Toccata i C-dur gjev amerikanaren James David Christie oss orgelbrus av det mektige slaget. Det er bylgjande driv over spelet hans, med briljante triller som slyngjer frasane framover. Pasjonsmusikken er det tyskaren Michael Belotti som tek seg av, og mest melankolsk er Ciaccona i a-moll. Til liks med den vidgjetne kanonen består denne av ei stutt bassline som går på «repeat», medan det stadig kjem nye variasjonar i overstemmene. Eg tykkjer Belotti kunne ha spelt ciacconaen med større rytmisk stringens, for utan stringens blir det ingen «groove» i slike variasjonsstykke.

Christian Schmitt, også han tyskar, framfører mellom anna koralforspelet til «Wie schön leuchtet der Morgenstern» (eller «Ei morgonstjerne klår og fin», som salmen heiter i Elias Blix’ omsetjing). Fraseringa hans er sofistikert; særleg lyt den fintmerkande fingerartikulasjonen hans framhevast. Slutten av dette koralforspelet byr elles på ei hyggjeleg overrasking: Den sylvklåre raslinga av ørsmå symbalar (metallplater), eit effektregister som er typisk for store barokkorgel av slaget albumet presenterer.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er
musikar, musikkvitar og
fast musikkmeldar i Dag og Tid.