Grenselaust
Weser-Renaissance og Die Singphoniker framfører kosmopolitiske flamlendarar.
Hofforkesteret i München måla av Hans Mielich i manuskriptet til Orlando di Lassos Psalmi poenitentiales frå 1560-åra.
CD
Cipriano de Rore:
Missa «Vivat Felix Hercules Secundus»
Weser-Renaissance. CPO 2019
CD
Orlando di Lasso:
Bußpsalmen I–VII
Die Singphoniker. CPO 2019
«Internasjonal gotikk» kallar ein den seingotiske måleri- og skulpturstilen i Vest- og Sentral-Europa kring 1400, som uttrykkjer motiva naturalistisk, med rike fargar og folk i forseggjorde, ornamenterte tekstil.
Men òg i musikken oppstod det ein internasjonal stil i denne tida, «den flamske skulen», som i halvtanna hundreår kombinerte streng polyfoni med uttrykkssterk klang på raffinert vis. Flamske komponistar kledde musikarstillingar ved Europas fremste hoff og katedralar, og det er rein vokalmusikk av to seine representantar for skulen det tyske plateselskapet CPO no gjev oss på to nye album.
Formalt balansert
På den fyrste CD-en framfører Weser-Renaissance éi messe og motettar av Cipriano de Rore (1516–1565), flamlendaren som krona karrieren sin som kapellmeister ved Markuskyrkja i Venezia. Messa syner den tradisjonsbundne Rore, utan dei ekspressive tekstutleggingane som pregar dei verdslege madrigalane hans – dette er strengt polyfon og formalt balansert musikk som Weser-Renaissance framfører med stor, jamn klang.
Ein annan kosmopolitisk flamlendar var Orlando di Lasso (1532–1594), som etter oppveksten i Belgia mellom anna tente ved hoffet i Palermo og ved Laterankyrkja i Roma, før han blei hertug Albert V av Bayerns hoffkapellmeister i München. Det er ei samling frå denne siste tida, botssalmane Psalmi poenitentiales, vokalensemblet Die Singphoniker framfører på sitt dobbelalbum.
Multimedialt
Soga bak botssalmane er slik: I 1559 tinga hertugen ei handskrift som skulle sameina bilete, tekst og musikk. Utleggingane i form av målaren H. Mielichs miniatyrar (sjå biletet over), den lærde S. Quicchelbergs kommentarar og – ikkje minst – Lassos musikk gjer manuskriptet til eit multimedialt meisterverk.
På tradisjonelt liturgisk vis har Lasso gjeve kvart salmevers si eiga tonesetjing, med alt frå to til seks stemmer. «Naturalistisk» kan måten han toneset spesielle tekstavsnitt på, kallast, til dømes «dei som er utan forstand» i den andre salmen, der harmoniane sprikjer liksom tilfeldig. Slike parti framfører Die Singphoniker utan overdrive uttrykk. Noko anna hadde då òg blitt smør på flesk – musikken talar for seg sjølv.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Cipriano de Rore:
Missa «Vivat Felix Hercules Secundus»
Weser-Renaissance. CPO 2019
CD
Orlando di Lasso:
Bußpsalmen I–VII
Die Singphoniker. CPO 2019
«Internasjonal gotikk» kallar ein den seingotiske måleri- og skulpturstilen i Vest- og Sentral-Europa kring 1400, som uttrykkjer motiva naturalistisk, med rike fargar og folk i forseggjorde, ornamenterte tekstil.
Men òg i musikken oppstod det ein internasjonal stil i denne tida, «den flamske skulen», som i halvtanna hundreår kombinerte streng polyfoni med uttrykkssterk klang på raffinert vis. Flamske komponistar kledde musikarstillingar ved Europas fremste hoff og katedralar, og det er rein vokalmusikk av to seine representantar for skulen det tyske plateselskapet CPO no gjev oss på to nye album.
Formalt balansert
På den fyrste CD-en framfører Weser-Renaissance éi messe og motettar av Cipriano de Rore (1516–1565), flamlendaren som krona karrieren sin som kapellmeister ved Markuskyrkja i Venezia. Messa syner den tradisjonsbundne Rore, utan dei ekspressive tekstutleggingane som pregar dei verdslege madrigalane hans – dette er strengt polyfon og formalt balansert musikk som Weser-Renaissance framfører med stor, jamn klang.
Ein annan kosmopolitisk flamlendar var Orlando di Lasso (1532–1594), som etter oppveksten i Belgia mellom anna tente ved hoffet i Palermo og ved Laterankyrkja i Roma, før han blei hertug Albert V av Bayerns hoffkapellmeister i München. Det er ei samling frå denne siste tida, botssalmane Psalmi poenitentiales, vokalensemblet Die Singphoniker framfører på sitt dobbelalbum.
Multimedialt
Soga bak botssalmane er slik: I 1559 tinga hertugen ei handskrift som skulle sameina bilete, tekst og musikk. Utleggingane i form av målaren H. Mielichs miniatyrar (sjå biletet over), den lærde S. Quicchelbergs kommentarar og – ikkje minst – Lassos musikk gjer manuskriptet til eit multimedialt meisterverk.
På tradisjonelt liturgisk vis har Lasso gjeve kvart salmevers si eiga tonesetjing, med alt frå to til seks stemmer. «Naturalistisk» kan måten han toneset spesielle tekstavsnitt på, kallast, til dømes «dei som er utan forstand» i den andre salmen, der harmoniane sprikjer liksom tilfeldig. Slike parti framfører Die Singphoniker utan overdrive uttrykk. Noko anna hadde då òg blitt smør på flesk – musikken talar for seg sjølv.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.
Papiravisa