Lytt til artikkelen:

CD

Luigi Cheru­bini:

Messe solennelle in d

Kammerchor Stuttgart; Klassische Philharmonie Stuttgart; dir.: Frieder Bernius. Carus 2020

Den florentinske komponisten Luigi Cherubini rakk så vidt å få med seg det franske Ancien Régime då han slo seg ned i Paris i 1788. Året etter braka revolusjonen laus, og gjennom sitt 81 år lange liv opplevde han alt frå terrorveldet i 1793 og 1794 til Julirevolusjonen i 1830. Trass i dei omskiftelege samfunnstilhøva greidde han å halda på posisjonen som den leiande musikarpersonlegdomen i byen, og som komposisjonslærar og seinare direktør for Paris-konservatoriet prega han ein heil generasjon tilkomande komponistar.

Men verdsetjinga av Cherubini som komponist varierte. I periodar der spektakulær italiensk opera stod høgast i kurs, var ikkje den fornemme, strenge stilen hans nokon publikumsvinnar. Komponistane sette han derimot høgt, særleg Beethoven, som såg på han som sin største kollega.

Intellektuell

Kvifor er Cherubini framleis eit sjeldsynt namn på konsertplakatar og platecover? Ein av dei som har arbeidd mest med å lyfta han fram i ljoset dei siste tiåra, er den tidlegare La Scala-direktøren Riccardo Muti. Han har hevda at komponisten ikkje brydde seg om kva publikum meinte: «Cherubini skreiv for sjela og intellektet. Han var ein utprega intellektuell musikar som komponerte for musikarar.»

Ein annan «talsmann» for den gløymde meisteren er den tyske dirigenten Frieder Bernius. Cherubini-stykket han no har spelt inn med Kammerchor und Klassische Philharmonie Stuttgart, er av den sakrale sorten: Messe solennelle nr. 2 i d-moll for seks vokalsolistar, firstemmig kor og stort orkester, som blei påbyrja i 1811.

Eksentrisk

Cherubinis originale og satsteknisk suverent gjennomførte vriar imponerer. Ta til dømes orkesterforspelet til den innleiande «Kyrie»-satsen, som byrjar med slepande, dissonerande mollakkordar: Etter få taktar, utan å bry seg om nokon mildnande overgang, snur Cherubini på hælen og gjev oss ein elegant melodi som kunne vore frå ein lettbeint opera. Satsane syner eit imponerande breitt uttrykksregister, med alt frå arkaisk enkle korparti til kompliserte dobbeltfugar – eit døme på det siste er den suverene «Amen»-delen av «Et resurrexit»-satsen. Mest eksentrisk er «Crucifixus»-partiet, der messeteksten handlar om krossfestinga. I over 50 taktar resiterer koret her unisont på éin tone (e), medan hamringa til dei djupe strykarane illuderer hammarslaga på naglane som festa Frelsaren til krossen.

Kva så med tolkinga til Bernius’ songarar og instrumentalistar? Dette er ei liveinnspeling, med den driven og spontaniteten slike opptak gjerne har. Når musiseringa er så overtydande som her, gjer det ikkje noko at somme av strykarinnsatsane har litt diffus intonasjon.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.