Kraftkoralar
Lina Johnson og Arnfinn Tobiassen syner oss den mangslungne kyrkjemusikaren Johan Kvandal.
Johan Kvandal (1919–1999) var ein av dei viktigaste norske komponistane på 1900-talet.
Foto: Ukjend
Lytt til artikkelen:
CD
Johan Kvandal:
A Quiet Beauty. Works by Kvandal
Lina Johnson, sopran; Arnfinn Tobiassen, orgel. LAWO 2020
J.S. Bachs store orgelverk sviv alltid i brakgrunnen for ein orgelkomponist. Dette er tydeleg i kraftsalven av eit koralforspel som Johan Kvandal komponerte til salmen «Ljoset yver landet dagna» i 1956. Salmen, som Bernt Støylen attdikta i 1926, byggjer på den latinske sekvensen (lovsongen) Lux illuxit laetabunda, som truleg blei skriven av erkebiskop Eirik Ivarsson kring 1200. Både ord og tonar kan førast attende til olsokfeiringa i Nidaros i mellomalderen.
Kvandal handsamar her salmemelodien på interessant vis. Me lyt venta litt før den sigerssikre mellomaldermelodien kjem i si fulle, arkaisk-strenge form i orgelpedalstemma. Han blir nemleg førebudd og seinare kommentert av dei kvervlande melodiske figurane i manualstemmene (tangentane). Komponisten greier slik å fanga både mellomalderens eige uttrykk og den moderne førestillinga vår av stordomstida i mellomalderen. Det heile blir samla i den kompliserte polyfone forma Bach skapte kompositorisk gullstandard for på 1700-talet.
God teknikk
Dette koralforspelet er det instrumentale høgdepunktet på Kvandal-albumet som sopranen Lina Johnson og organisten Arnfinn Tobiassen har spelt inn i Vår Frelsers kirke i Haugesund. Tobiassen, som er kantor i Olavskyrkja på Avaldsnes på Karmøy, held høgt teknisk nivå. Ingen ting tykkjest tilfeldig, korkje når det gjeld artikulasjon eller frasering. Han tek omsyn til akustikken i kyrkja, for det er akkurat nok «luft» mellom akkordskifta til at tonane strøymer fritt, utan å gli for mykje over i kvarandre.
Fokemusikalsk
Johan Kvandal var son av David Monrad Johansen (1888–1974), ein av mellom- og etterkrigstidas viktigaste norske komponistar. Han blei fødd inn i ein nasjonal musikktradisjon, der folkemusikk og norskdom stod sterkt, men var (til liks med faren) innom mange ulike straumdrag i kunstmusikken i løpet av komponistkarrieren. Den folkemusikalske arven kjem tydlegare fram i orkester- og kammermusikken enn i orgelmusikken, men på plata får me i alle høve den fine Partita over folketonen «Hvor er det godt å lande» (1971), med melodi frå Heddal.
Når det gjeld vokalmusikken, er den avvekslingsrike Benedicam Dominum (1957) stilistisk mest interessant: På underleg (men vellukka) vis blir norske harmoniske vendingar her blanda med noko som i form minner om elegant italiensk barokkmusikk. Sopranen Lina Johnson syner kor fleksibel ho er som songar, med tydeleg tekstuttale og vakker, klår klang i heile registeret.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Lytt til artikkelen:
CD
Johan Kvandal:
A Quiet Beauty. Works by Kvandal
Lina Johnson, sopran; Arnfinn Tobiassen, orgel. LAWO 2020
J.S. Bachs store orgelverk sviv alltid i brakgrunnen for ein orgelkomponist. Dette er tydeleg i kraftsalven av eit koralforspel som Johan Kvandal komponerte til salmen «Ljoset yver landet dagna» i 1956. Salmen, som Bernt Støylen attdikta i 1926, byggjer på den latinske sekvensen (lovsongen) Lux illuxit laetabunda, som truleg blei skriven av erkebiskop Eirik Ivarsson kring 1200. Både ord og tonar kan førast attende til olsokfeiringa i Nidaros i mellomalderen.
Kvandal handsamar her salmemelodien på interessant vis. Me lyt venta litt før den sigerssikre mellomaldermelodien kjem i si fulle, arkaisk-strenge form i orgelpedalstemma. Han blir nemleg førebudd og seinare kommentert av dei kvervlande melodiske figurane i manualstemmene (tangentane). Komponisten greier slik å fanga både mellomalderens eige uttrykk og den moderne førestillinga vår av stordomstida i mellomalderen. Det heile blir samla i den kompliserte polyfone forma Bach skapte kompositorisk gullstandard for på 1700-talet.
God teknikk
Dette koralforspelet er det instrumentale høgdepunktet på Kvandal-albumet som sopranen Lina Johnson og organisten Arnfinn Tobiassen har spelt inn i Vår Frelsers kirke i Haugesund. Tobiassen, som er kantor i Olavskyrkja på Avaldsnes på Karmøy, held høgt teknisk nivå. Ingen ting tykkjest tilfeldig, korkje når det gjeld artikulasjon eller frasering. Han tek omsyn til akustikken i kyrkja, for det er akkurat nok «luft» mellom akkordskifta til at tonane strøymer fritt, utan å gli for mykje over i kvarandre.
Fokemusikalsk
Johan Kvandal var son av David Monrad Johansen (1888–1974), ein av mellom- og etterkrigstidas viktigaste norske komponistar. Han blei fødd inn i ein nasjonal musikktradisjon, der folkemusikk og norskdom stod sterkt, men var (til liks med faren) innom mange ulike straumdrag i kunstmusikken i løpet av komponistkarrieren. Den folkemusikalske arven kjem tydlegare fram i orkester- og kammermusikken enn i orgelmusikken, men på plata får me i alle høve den fine Partita over folketonen «Hvor er det godt å lande» (1971), med melodi frå Heddal.
Når det gjeld vokalmusikken, er den avvekslingsrike Benedicam Dominum (1957) stilistisk mest interessant: På underleg (men vellukka) vis blir norske harmoniske vendingar her blanda med noko som i form minner om elegant italiensk barokkmusikk. Sopranen Lina Johnson syner kor fleksibel ho er som songar, med tydeleg tekstuttale og vakker, klår klang i heile registeret.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.
Papiravisa