CD

Franz
Xaver
Gruber, m.fl.:

Stille Nacht...

RIAS Kammerchor;
dir.: Uwe Gronostay.
Harmonia Mundi 2002/2018

Om du slit med å koma i julestemning, kan eg tilrå å ta ein adventstur til Salzburg, slik eg har gjort. I år la eg merke til noko spesielt her: På julemarknaden, i kyrkjene og i butikkvindauga – overalt er det stilt ut saker som har med «Stille Nacht! Heilge Nacht!» å gjera, julesongen me i Noreg kjenner som «Glade jul» eller – i den meir korrekte omsetjinga til Erik Hillestad frå 1990-åra – «Stille natt, hellige natt».

At salzburgarane er opptekne av han, er i og for seg ikkje underleg. Han er kan hende verdas mest kjende julesong, omsett til over 50 språk og utgjeven i eit utal coverversjonar med alt frå Bing Crosby, Johnny Cash og Sinéad O’Connor til Justin Bieber og Beyoncé. Men det spesielle i år er at han har 200-årsjubileum: Han blei urframført i Salzburg-området for fyrste gong på julekvelden i 1818, i den vesle landsbyen Oberndorf. Utruleg nok var blekket på notearka knapt størkna under urframføringa, for musikken blei komponert tidlegare på dagen av Franz Xaver Gruber (1787–1863), bygdeorganisten i Oberndorf, til ein tekst av landsbypresten Joseph Mohr (1792–1848). Organisten og presten framførte han tostemmig, med presten på gitar.

Det finst eit utal innspelingar av «Stille Nacht!» på originalspråket. Ein av favorittane mine er den RIAS Kammerchor i Berlin gjorde i 2002, på albumet Stille Nacht..., som no er kome i nytt opplag. Her syng dei han i eit arrangement for firstemmig blandakor av den rumensk-austerrikske komponisten Eusebius Mandyczewski (1857–1929). Denne varianten har fulltonande korklang samstundes som han får fram det enkle, mest barnlege uttrykket i Grubers originalversjon for to mannsrøyster og gitar.

Sjur Haga Bringeland