ISLAM OG VESTEN

TRYGVE REFSDAL

VOSS

Takk på nytt til Terje Tvedt, denne gongen for ei skildring av korleis norske kyrkjeleiarar har møtt islamske leiarar i Noreg dei siste ti-åra. Der våre folk har hatt ei sterk tru på dialog mellom kristendom og islam.

Slike møte på topp-plan er gjerne prega av vakre ord, godvilje og harmoni. Meir som i ei forlovingstid eller i eit rollespel. Men er det likeverdige partar som møtest? Me sit på kontaktar med styresmaktene og deira pengar, og me har kunnskap om vårt land og folk og våre tradisjonar. Dei bankar på døra og vil gjerne inn.

Slik sett er det eit møte mellom fattig og rik. Me er på vår heimebane. Dei som kjem utanfrå sin styrke ligg i å fortelja oss det me ynskjer å høyra.

Sjølv har eg teke del i fleire slike asymmetriske møte, i saker som gjeld utviklingshjelp, mellom gjevar og mottakar. Ofte vil då mottakaren framstilla seg som offer og hjelpetrengjande og svak. Stundom vert det då meir som eit rituale; - mottakaren av hjelp veit kva me, eit steinrik donor, ynskjer å høyra. Nokre gonger har eg då stilt eit motspørsmål: «Meiner du verkeleg det du har fortalt oss?»

Nokre gonger har svaret vore: «Nei, sjølvsagt ikkje!» - Då er isen broten og møtet kan då ta ei positiv vending. Me kan då diskutera dei verkelege problema. Ofte gjeld det korrupsjon, vanstyre og skeiv prioritering. Det kan gjelda misunning når våre pengar skal delast ut. Til dømes når me betalar våre lokalt tilsette løner som ligg himmelhøgt over vanleg lønsnivå på staden.

I nokre periodar underviste eg i skogbruk ved Makerere University i Uganda. Der tok eg også opp eit tema som fengde ei heil studentgruppe: Korrupsjon. Det vart lange diskusjonar mellom engasjerte studentar, også om pengar og dei rike si makt. Ein student skreiv då: «When a poor man sees money for the first time in his life ….» Kva ville då skje? Jau, då ville den fattige gjera alt han kunne for å innynda seg hjå den rike, endåtil hogga ned freda tre.

Eg trur at våre kyrkjeleiarar har hatt for svak evne til å stilla kritiske motspørsmål i sin dialog med islamske leiarar, og til å forstå deira bakgrunn. Me får då lett ein liksom-dialog, der begge partar let seg forføra og vert fanga av sin eigen retorikk.

Eller me kan få, i møta mellom Islam og Vesten, eit innslag av dobbelttale, - eit tema som Walid al’Kubaisi tok opp på Skjervheimseminaret i 2002.