Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Ei norm for heile landet

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2525
20171124
2525
20171124

NYNORSK

I Dag og Tid nr. 46 hevdar Arvid Langeland at eg ikkje kan ha vore så nøgd med resultatet rettskrivingsnemnda kom fram til i 2012, sidan eg har vore med og laga ei ordliste med tittelen Enkel nynorsk ordliste. Det får vere hans tolking. Eg var sekretær for nemnda og hadde ikkje stemmerett, men eg er godt nøgd med at rettskrivingsnemnda kom fram til ei midtlinjenorm som svært mange kunne godta. Nynorsken har hatt mykje valfridom, og når ein skulle avvikle systemet med hovudformer og klammeformer, var det nødvendig å redusere talet på former, men behalde ein del valfridom – elles ville den nye norma ha vore framand for mange som har brukt og bruker nynorsk.

Samtidig har eg sett at det er mange som strevar med å skrive nynorsk, fordi dei har lese lite nynorsk og hatt for dårleg opplæring i målforma. Eg har også hatt nynorskkurs for mange byråkratar som skal oppfylle kravet om språkleg jamstilling i staten. Ofte har eg fått høyre at valfridommen i nynorsk gjer det endå vanskelegare å skrive nynorsk. Til desse skal Enkel nynorsk ordliste vere eit tilbod.

Formene vi har brukt i Enkel nynorsk ordliste, er alle innanfor den nye rettskrivingsnorma. Langeland, derimot, har laga ei rettskriving der han har teke inn former som ikkje har hatt nokon plass i den offisielle rettskrivinga sidan før krigen: tenkjing og leggjing osv. Langeland har med andre ord laga si private rettskriving til nynorskbrukarane, og meiner at det er den som er best for oss alle.

Etter mi meining bør nynorskbrukarar flest framleis utnytte den romslege norma frå 2012 – den du finn i Nynorsk ordliste og i Nynorskordboka på ordbok.uib.no. Dei som treng hjelp til å velje fordi dei synest valfridommen blir overveldande, kan velje Enkel nynorsk ordliste. Der har vi valt former som er mest mogleg systematiske; det har vi gjort greie for i minigrammatikken i boka.

Langeland meiner at nynorsken i Enkel nynorsk ordliste «med få undantak skil seg minst mogleg ut frå bokmål». Det får stå for hans rekning. Eg har brukt norma i Enkel nynorsk ordliste i dette lesarinnlegget. Vidare meiner han at eg er på kollisjonskurs med Aasen sitt syn på landsmål i tydinga eitt mål for heile landet. Eg trur nok ganske sikkert at Enkel nynorsk ordliste ville passe betre for «heile landet» enn Langelands ordliste, om folk skulle velje ei trong norm. Men det primære tilbodet mitt til «heile landet» er stadig norma i den gule Nynorsk ordliste frå 2012, som er gjeldande rettskrivingsnorm for nynorsk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

NYNORSK

I Dag og Tid nr. 46 hevdar Arvid Langeland at eg ikkje kan ha vore så nøgd med resultatet rettskrivingsnemnda kom fram til i 2012, sidan eg har vore med og laga ei ordliste med tittelen Enkel nynorsk ordliste. Det får vere hans tolking. Eg var sekretær for nemnda og hadde ikkje stemmerett, men eg er godt nøgd med at rettskrivingsnemnda kom fram til ei midtlinjenorm som svært mange kunne godta. Nynorsken har hatt mykje valfridom, og når ein skulle avvikle systemet med hovudformer og klammeformer, var det nødvendig å redusere talet på former, men behalde ein del valfridom – elles ville den nye norma ha vore framand for mange som har brukt og bruker nynorsk.

Samtidig har eg sett at det er mange som strevar med å skrive nynorsk, fordi dei har lese lite nynorsk og hatt for dårleg opplæring i målforma. Eg har også hatt nynorskkurs for mange byråkratar som skal oppfylle kravet om språkleg jamstilling i staten. Ofte har eg fått høyre at valfridommen i nynorsk gjer det endå vanskelegare å skrive nynorsk. Til desse skal Enkel nynorsk ordliste vere eit tilbod.

Formene vi har brukt i Enkel nynorsk ordliste, er alle innanfor den nye rettskrivingsnorma. Langeland, derimot, har laga ei rettskriving der han har teke inn former som ikkje har hatt nokon plass i den offisielle rettskrivinga sidan før krigen: tenkjing og leggjing osv. Langeland har med andre ord laga si private rettskriving til nynorskbrukarane, og meiner at det er den som er best for oss alle.

Etter mi meining bør nynorskbrukarar flest framleis utnytte den romslege norma frå 2012 – den du finn i Nynorsk ordliste og i Nynorskordboka på ordbok.uib.no. Dei som treng hjelp til å velje fordi dei synest valfridommen blir overveldande, kan velje Enkel nynorsk ordliste. Der har vi valt former som er mest mogleg systematiske; det har vi gjort greie for i minigrammatikken i boka.

Langeland meiner at nynorsken i Enkel nynorsk ordliste «med få undantak skil seg minst mogleg ut frå bokmål». Det får stå for hans rekning. Eg har brukt norma i Enkel nynorsk ordliste i dette lesarinnlegget. Vidare meiner han at eg er på kollisjonskurs med Aasen sitt syn på landsmål i tydinga eitt mål for heile landet. Eg trur nok ganske sikkert at Enkel nynorsk ordliste ville passe betre for «heile landet» enn Langelands ordliste, om folk skulle velje ei trong norm. Men det primære tilbodet mitt til «heile landet» er stadig norma i den gule Nynorsk ordliste frå 2012, som er gjeldande rettskrivingsnorm for nynorsk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Kristin Harila fekk vondt i ryggen og snudde. Ho nådde ikkje Sørpolen åleine på ski i 2024.

Kristin Harila fekk vondt i ryggen og snudde. Ho nådde ikkje Sørpolen åleine på ski i 2024.

Privat / Handout

Feature

Arvingane til Amundsen

Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.

Hallgeir Opedal
Kristin Harila fekk vondt i ryggen og snudde. Ho nådde ikkje Sørpolen åleine på ski i 2024.

Kristin Harila fekk vondt i ryggen og snudde. Ho nådde ikkje Sørpolen åleine på ski i 2024.

Privat / Handout

Feature

Arvingane til Amundsen

Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.

Hallgeir Opedal
Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).

Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).

Foto: Cornelius Poppe / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Naturplan utan samling

Få opposisjonspolitikarar er nøgde med korleis Noreg skal følgje opp måla i naturavtalen. Mathilde Tybring-Gjedde (H) er ikkje viss på at naturforvaltinga i Noreg kjem til å verte betre.

Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Foto: Universitetet i Bergen

Meldingar
Svein Gjerdåker

Øyvind Vågnes (1972–2025)

«Øyvind Vågnes var eit funn for ein avisredaksjon.»

Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.

Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.

Foto: Fredrik Varfjell / AP / NTB

KommentarSamfunn
Bjørn Kvalsvik Nicolaysen

Den livsviktige satiren

Satiren må framleis ha ein heim. Ti år etter attentatet trengst det nytenking i Charlie Hebdo.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Vintermunkar

Fuglen munk har vore sentral i utgreiingar om fugletrekket.

Naïd Mubalegh
Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Vintermunkar

Fuglen munk har vore sentral i utgreiingar om fugletrekket.

Naïd Mubalegh

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis