KLIMA

ØYVIND NORDLI

OSLO

Gunnar Abrahamsen tek opp eit viktig spørsmål i innlegget sitt i Dag og Tid 8. desember: Kan forskinga bli påverka av samfunnet rundt seg? Han har sjølv røynsle med at presset på forskarane kan bli stort. For 40 år sidan arbeidde han med årsaka til skogskadane, som dei aller fleste meinte kom av sur nedbør. Arbeida til dei som peika på andre årsaker, fekk lite gjennomslag. Det viste seg likevel at vitskapen var i stand til å rydde opp. Det er nett slik vi vil at forskinga skal fungere. Ny forsking skal bli vegen opp mot tidlegare kunnskap og evaluert.

Så langt kan eg fylgja Abrahamsen, men så blir det vanskeleg når han dreg parallellar til klimaforskinga i dag. Drivhuseffekten har vore kjent i 200 år, og etter kvart som kunnskapen om absorpsjon i gassar og dynamikken i atmosfæren har vorte betre, har bevisa berre vorte sterkare og sterkare på at ei auka mengd drivhusgassar påverkar klimaet. Drivhusgassane har auka med 40 prosent sidan den industrielle revolusjonen, og årsaka til auken er i det alt vesentlege utnyttinga av fossil energi.

Dei sterkaste kreftene utanfrå som påverkar klimaforskinga i dag, er fossilindustrien som ser sine interesser truga. Særleg er dette tydeleg i USA. Dei kreftene er mektige fordi dei har stor finansiell tyngd, dessutan stor mediemakt, og dei har til og med fått ein president i Det kvite huset som stør kolindustrien. Dette er eit hinder, men det øydelegg ikkje god klimaforsking, heller ikkje i USA. Så lenge etterprøvinga av forskingsresultat fungerer, står vitskapen seg mot falske fakta.

Abrahamsen skriv «Det er satset ensidig på at det er de menneskeskapte tilførslene av karbondioksid og andre klimagasser til atmosfæren, som er årsaken til klimaendringene». Dette er rett og slett feil. Det blir arbeidd intensivt også med å ta med andre årsaker inn i klimamodellane, ikkje minst endringar som har skjedd på landjorda. Resultata viser at det er auka drivhuseffekt som i det alt vesentlege har stått for temperaturstigninga dei siste 60 åra. I denne perioden har ikkje solstrålinga auka.

Fortidsklimaet er interessant fyrst og fremst når vi set det i relasjon til framtidsklimaet. Fyrst då ser vi kor alvorlege dei menneskeskapte klimaendringane er. Scenario går ut på at sommartemperaturen i Noreg kan stige 2-4 grader gjennom dette hundreåret, og bli vesentleg høgre enn i varmetida for 7-9000 år sidan. Det er all grunn til å setja i verk tiltak for å avgrense temperaturauken.

Øyvind Nordli er forskar ved Meteorologisk institutt