JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

«Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen?»

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
«Moren» utanfor Munchmuseet.

«Moren» utanfor Munchmuseet.

Foto: Heiko Junge / NTB

«Moren» utanfor Munchmuseet.

«Moren» utanfor Munchmuseet.

Foto: Heiko Junge / NTB

5418
20241101
5418
20241101

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

«Moren»

Kulturetatens innlegg i Dag og Tid 11. oktober i år speglar ein godt gjennomført internasjonal kunstkonkurranse. Men skildringa stemmer ikkje med mine funn, og dei har vore mange, overraskande og urovekkjande.

Eit hovudspørsmål er: Kan ein kunstnar – ein av sju handplukka – delta med noko som er laga frå før, utan å opplysa om det? Ifylgje Ole Slyngstadli, fungerande leiar ved avdeling kunst i Kulturetaten, og Lily Vikki, prosjektleiar i Oslo kommunes kunstsamling, er det uproblematisk. Grunngjevinga er «pågåande prosess».

Harry Weller, Tracey Emins assistent, seier eksplisitt at den opphavlege modellen vart laga i 2017. Då er det oppsiktvekkjande at Emin daterer gipsmodellen ho leverer juryen «2018».

Korleis hadde juryen reagert om modellen hadde vore korrekt datert «2017»? Måtte dei ha avvist verket, som verken var nytt eller utvikla for staden? Om ikkje anna, så av omsyn til dei seks andre kunstnarane? Men av di Emin daterte modellen «2018» og tagde, var juryen i god tru.

I konkurranseåret 2018 gjentar mønsteret seg: Emin teier om støypinga av «Moren» i tre meter i bronse i London. Avsløringa kjem først fire månader etter at vinnaren vart kåra.

Juryleiar Andrea Schlieker uttrykkjer vantru. «Are you sure this story is true? I can’t believe it.»

Kulturetaten godtek forteiinga: Atterhald av grunnleggjande informasjon, er igjen utan betydning for konkurransen. Dei visste ikkje om støypinga før dei fekk invitasjon til Emins utstilling i London, men er nøgde: No får dei sjå korleis skulpturen tek seg ut.

Og kunstnaren vert tilgjeven: I kontrakten med Oslo kommune, signert i 2020, får Emin løyve til å lage dei tre skulpturane som allereie er støypte, stilt ute og selde. Men vart dei tre skulpturane daterte støypeåret 2018? Nei, dateringa er «2017». «For å ære originalmodellen frå 2017», grunngjev Weller. Jamvel Kulturetaten opplever Emins datering som uvanleg.

Funna kan gje inntrykk av at Kulturetaten freistar glatta over det som ikkje passar inn i deira forteljing. Til dømes feilinformerer Kulturetaten om ein kontraktfesta avtale med kunstnaren om formell godkjenning av ein bronseskulptur på tre meter.

Etter rundar med spørsmål kjem svaret: «Ovennevnte innebærer at det ikke forelå noen avtale om en formell godkjenning av skulpturen, og vi beklager at vi har vært upresise med hensyn til dette tidligere.»

Etaten held òg attende saksdokument i fire månader. Først når Statsforvaltaren grip inn, vert eit anonymt varsel om inhabilitet avdekt: «Juryleiar Andrea Schlieker jobba for White Cube og hadde økonomiske interesser av å fremja sal for Emin.»

Både White Cube og Schlieker avviser påstanden. Det gjer òg kommuneadvokaten, som etter påtrykk frå Oslo byråd vurderer saka.

Etter dette har Kulturetaten innført nye rutinar som sikrar at habilitet vert sjekka og skriftleggjord i samband med kunstoppdrag.

Funna vitnar om utfordringar undervegs. Dei kan botne i møtet mellom ei transparent offentlegheit og ei eksklusiv, lukka, global kunstverd. Likevel, all den tid kunsten er offentleg finansiert, forventar skattebetalarane openheit om prosessen. Særleg av di Oslo kommune brukte om lag 120 millionar kroner på det nye attraksjonsområdet med «Moren» utanfor Munchmuseet med kunst, landskap og konstruksjon av Inger Munch brygge.

Kulturetaten legg vekt på at skulpturen er, eller rettare, er blitt stadsspesifikk etter at «Moren» kom på plass, med til dømes ei blomeeng og skiltet «Moren i enga». Var ikkje skulpturen stadsspesifikk i starten, skulle han bli det seinare. For ikkje noko i Emin sitt forslag indikerer stadsspesifikke element.

For Kulturetaten er det avgjerande at modellen frå 2017 ikkje var vist fram offentleg før Emin vart kåra til vinnar. Men kva med «Moren» på tre meter som vart stilt ut i London og seld i tre utgåver i 2019, før kontrakten vart underteikna i 2020? Kvifor er ikkje dette salet nemnt i kontrakten, når salet av dei ti mindre bronseskulpturane er det? Har salet økonomiske fylgjer for konkurransehonoraret? Vinsten for dei ti miniutgåvene fekk jo Oslo kommune.

Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen? Er det fordi skulpturane då kan stillast ut og seljast uavhengig av konkurranseutfallet?

Ifylgje Harry Weller er motivet: «We began production of the 3-meter bronze sculpture [...]. To be clear, you can not go from 25 cm to 9 meters. The 3-meter sculpture was a necessary part of the upscale process.»

Kulturetaten gjentek Wellers grunngjeving.

Men har ikkje dei mest proffe europeiske støyperia teknologi til å forstørre skulpturen utan å gå vegen om mindre skulpturar i bronse?

Dei generelle svara frå fleire nordiske støyperi lyder: Vi kastar ikkje bort bronse unødig. Som oftast kjem modellen som 3-D fil og vert frest ut i eit skummateriale, til dømes isopor.

Sist, men ikkje minst, Slyngstadli og Vikki har sjølvsagt rett i at det ikkje er uvanleg at kunstverk finst i mange versjonar og utgåver. Men er det vanlig at kunstnarar i internasjonale konkurransar, lagar 10–15 mindre skulpturar og sel dei før vinnarskulpturen er avduka?

Om desse skulpturane hadde vore laga, stilte ut og selde etter avdukinga i Oslo 4. juni 2022, hadde Kulturetaten truleg hatt endå større grunn til å vere nøgde med resultatet.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

«Moren»

Kulturetatens innlegg i Dag og Tid 11. oktober i år speglar ein godt gjennomført internasjonal kunstkonkurranse. Men skildringa stemmer ikkje med mine funn, og dei har vore mange, overraskande og urovekkjande.

Eit hovudspørsmål er: Kan ein kunstnar – ein av sju handplukka – delta med noko som er laga frå før, utan å opplysa om det? Ifylgje Ole Slyngstadli, fungerande leiar ved avdeling kunst i Kulturetaten, og Lily Vikki, prosjektleiar i Oslo kommunes kunstsamling, er det uproblematisk. Grunngjevinga er «pågåande prosess».

Harry Weller, Tracey Emins assistent, seier eksplisitt at den opphavlege modellen vart laga i 2017. Då er det oppsiktvekkjande at Emin daterer gipsmodellen ho leverer juryen «2018».

Korleis hadde juryen reagert om modellen hadde vore korrekt datert «2017»? Måtte dei ha avvist verket, som verken var nytt eller utvikla for staden? Om ikkje anna, så av omsyn til dei seks andre kunstnarane? Men av di Emin daterte modellen «2018» og tagde, var juryen i god tru.

I konkurranseåret 2018 gjentar mønsteret seg: Emin teier om støypinga av «Moren» i tre meter i bronse i London. Avsløringa kjem først fire månader etter at vinnaren vart kåra.

Juryleiar Andrea Schlieker uttrykkjer vantru. «Are you sure this story is true? I can’t believe it.»

Kulturetaten godtek forteiinga: Atterhald av grunnleggjande informasjon, er igjen utan betydning for konkurransen. Dei visste ikkje om støypinga før dei fekk invitasjon til Emins utstilling i London, men er nøgde: No får dei sjå korleis skulpturen tek seg ut.

Og kunstnaren vert tilgjeven: I kontrakten med Oslo kommune, signert i 2020, får Emin løyve til å lage dei tre skulpturane som allereie er støypte, stilt ute og selde. Men vart dei tre skulpturane daterte støypeåret 2018? Nei, dateringa er «2017». «For å ære originalmodellen frå 2017», grunngjev Weller. Jamvel Kulturetaten opplever Emins datering som uvanleg.

Funna kan gje inntrykk av at Kulturetaten freistar glatta over det som ikkje passar inn i deira forteljing. Til dømes feilinformerer Kulturetaten om ein kontraktfesta avtale med kunstnaren om formell godkjenning av ein bronseskulptur på tre meter.

Etter rundar med spørsmål kjem svaret: «Ovennevnte innebærer at det ikke forelå noen avtale om en formell godkjenning av skulpturen, og vi beklager at vi har vært upresise med hensyn til dette tidligere.»

Etaten held òg attende saksdokument i fire månader. Først når Statsforvaltaren grip inn, vert eit anonymt varsel om inhabilitet avdekt: «Juryleiar Andrea Schlieker jobba for White Cube og hadde økonomiske interesser av å fremja sal for Emin.»

Både White Cube og Schlieker avviser påstanden. Det gjer òg kommuneadvokaten, som etter påtrykk frå Oslo byråd vurderer saka.

Etter dette har Kulturetaten innført nye rutinar som sikrar at habilitet vert sjekka og skriftleggjord i samband med kunstoppdrag.

Funna vitnar om utfordringar undervegs. Dei kan botne i møtet mellom ei transparent offentlegheit og ei eksklusiv, lukka, global kunstverd. Likevel, all den tid kunsten er offentleg finansiert, forventar skattebetalarane openheit om prosessen. Særleg av di Oslo kommune brukte om lag 120 millionar kroner på det nye attraksjonsområdet med «Moren» utanfor Munchmuseet med kunst, landskap og konstruksjon av Inger Munch brygge.

Kulturetaten legg vekt på at skulpturen er, eller rettare, er blitt stadsspesifikk etter at «Moren» kom på plass, med til dømes ei blomeeng og skiltet «Moren i enga». Var ikkje skulpturen stadsspesifikk i starten, skulle han bli det seinare. For ikkje noko i Emin sitt forslag indikerer stadsspesifikke element.

For Kulturetaten er det avgjerande at modellen frå 2017 ikkje var vist fram offentleg før Emin vart kåra til vinnar. Men kva med «Moren» på tre meter som vart stilt ut i London og seld i tre utgåver i 2019, før kontrakten vart underteikna i 2020? Kvifor er ikkje dette salet nemnt i kontrakten, når salet av dei ti mindre bronseskulpturane er det? Har salet økonomiske fylgjer for konkurransehonoraret? Vinsten for dei ti miniutgåvene fekk jo Oslo kommune.

Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen? Er det fordi skulpturane då kan stillast ut og seljast uavhengig av konkurranseutfallet?

Ifylgje Harry Weller er motivet: «We began production of the 3-meter bronze sculpture [...]. To be clear, you can not go from 25 cm to 9 meters. The 3-meter sculpture was a necessary part of the upscale process.»

Kulturetaten gjentek Wellers grunngjeving.

Men har ikkje dei mest proffe europeiske støyperia teknologi til å forstørre skulpturen utan å gå vegen om mindre skulpturar i bronse?

Dei generelle svara frå fleire nordiske støyperi lyder: Vi kastar ikkje bort bronse unødig. Som oftast kjem modellen som 3-D fil og vert frest ut i eit skummateriale, til dømes isopor.

Sist, men ikkje minst, Slyngstadli og Vikki har sjølvsagt rett i at det ikkje er uvanleg at kunstverk finst i mange versjonar og utgåver. Men er det vanlig at kunstnarar i internasjonale konkurransar, lagar 10–15 mindre skulpturar og sel dei før vinnarskulpturen er avduka?

Om desse skulpturane hadde vore laga, stilte ut og selde etter avdukinga i Oslo 4. juni 2022, hadde Kulturetaten truleg hatt endå større grunn til å vere nøgde med resultatet.

Emneknaggar

Fleire artiklar

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Carlos Barria / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Få dagar før det amerikanske presidentvalet er det klart at Donald Trump kan bli vald.

Kva kan ein Trump-siger få å seia for verda, for Europa og for Noreg?

Halvor Tjønn
President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Carlos Barria / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Få dagar før det amerikanske presidentvalet er det klart at Donald Trump kan bli vald.

Kva kan ein Trump-siger få å seia for verda, for Europa og for Noreg?

Halvor Tjønn
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.

President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.

Foto: Evan Vucci / AP / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Harris blir heimsøkt av inflasjonen

Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.

Dei troll-liknande skapningane ser ut til gradvis å oppdage både seg sjølv og kvarandre, etter å ha klatra ut av pelsen til ein svær, sovande katt.

Dei troll-liknande skapningane ser ut til gradvis å oppdage både seg sjølv og kvarandre, etter å ha klatra ut av pelsen til ein svær, sovande katt.

Alle foto: Øystein Haara / Carte Blanche

Feature
Mona Louise Dysvik Mørk

I oppsettinga Retro katt kunne samarbeidet med Carte Blanche ha vore endå ei oppskrift på suksess.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Foto: Marit Hommedal / NTB

ØkonomiSamfunn

Med skulane som hjørnesteinar

Det er dyrt å drive ein halvfull skule. Men kostnaden ved å flytte elevane om skulen blir nedlagd, er vanskelegare å rekne ut.

Marita Liabø
Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Foto: Marit Hommedal / NTB

ØkonomiSamfunn

Med skulane som hjørnesteinar

Det er dyrt å drive ein halvfull skule. Men kostnaden ved å flytte elevane om skulen blir nedlagd, er vanskelegare å rekne ut.

Marita Liabø

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis