– Det som er viktig å forstå er at denne konkurransen ikkje handla om å gjera ingenting. Alle dei seks familiane som hadde kjøpt hus, hadde planar om større utbyggingar og oppgraderingar. Vi gav familiane gjennom dei seks framlegga i konkurransen høve til å få meir areal- og ressurseffektive løysingar som var betre enn om dei skulle ha gjennomført oppgraderingane utan hjelp frå konkurransen, seier Anne Gunnarshaug Lien, som er leiar for Opptre-prosjektet.

Målet med forskingsprosjektet er å taka utgangspunkt i reelle folks behov i reelle situasjonar innanfor dei budsjetta folk har, seier ho.

– Vi syner klimagassbudsjettet, økonomibudsjettet og energibudsjettet. Så kan dei sjølve vurdera kva dei vil gjera. Det typiske er at når personar kjøper eit eldre hus, så oppgraderer dei alt innvending. Deretter ser dei på tak og veggar utvendig. Dimed har dei ikkje ei samla oversikt over økonomi, energibehov og klimabelastning. Målet har vore å visa kva ting kostar, både på energi, klima og økonomi.

– Ikkje endeleg svar

Dette har ikkje vore ein konkurranse om å koma legst mogleg i klimagassutslepp, understrekar Lien.

– Ein må samanlikna våre resultat med kva desse seks familiane hadde gjort utan vår hjelp. Det er mykje vi kan gjera for å få ned utslepp: Vi kan slutta å køyra bil, slutta å taka fly og lata vera å oppgradera og pussa opp hus. Men folk kjem til å halda fram med å oppgradera gamle hus. Vi ville auka forståinga for kva val ein har. Denne konkurransen gjev ikkje eit endeleg svar.

Det meiner Lien at heller ikkje reknestykka til dei tre kritikaren gjer.

– Når det gjeld klimareknestykka til dei tre med huset i Sandefjord, er vi usamde med dei og måten dei har rekna på. Når utslepp frå norsk vasskraft og vindkraft vert sette veldig lågt, vert utsleppa frå isolasjonsmaterialar relativt høge til samanlikning. Det er likevel viktig å spara på straumen, for både transport og industri skal over på straum i staden for fossil energi. Vi ynskjer å spara naturen og byggja ut minst mogleg ny vass- og vindkraft.

Til slutt: Korleis slår oppgradering ut, samanlikna med det å byggja heilt nytt etter dagens standard? Det har gruppa til Lien rekna på over ein periode på 60 år. Sjølv om det å oppgradera eit hus har eit sterkt CO2-avtrykk og er dyrt, er det likevel mykje betre å oppgradera enn å byggja eit nytt hus etter TEK17-standarden. Å byggja nytt er det verste av alt i eit klimaperspektiv.

– Utrekningane frå konkurransen synte at klimafotavtrykket er mindre enn halvparten av eit nytt hus når ein oppgraderer ein eldre bustad til same energistandard som eit nytt hus.

Jon Hustad