80 år sidan dødsmarsjane frå Auschwitz

I alt vart 773 jødar deporterte frå Noreg under okkupasjonen i åra 1940–45. 734 av desse vart sende til Auschwitz hausten og vinteren 1942–43 i fire transportar med skipa «Donau», «Gotenland» og «Monte Rosa». Dei fleste vart myrda i gasskammera i Auschwitz.

Truleg var berre 17 av dei norske jødane i Auschwitz i live i januar 1945. Då kom nok ei utfordring: dei såkalla dødsmarsjane. Natta mellom 16. og 17. januar, vel ti dagar før leiren vart frigjord, begynte evakueringa av Auschwitz-leirane. 56.000 fangar vart sende av garde i store kolonnar av «levande lik», som ein observatør sidan forklarte det. Tyskarane ville unngå at fangane skulle kunne vitne om ugjerningane i konsentrasjonsleirane. Dessutan trudde den tyske innanriksministeren Heinrich Himmler at dei kunne nytte fangane som forhandlingskort. Dessutan, absurd nok, ville dei sikre seg fangane som arbeidskraft.

Fem overlevde

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare