Ei livsviktig stoff for folk og fe
Det har lenge vore kjent at både fuglar og menneske blir sjuke av mangel på tiamin i kosten. På Java i 1880-åra oppdaga den nederlandske militærlegen Christiaan Eijkman at kyllingar utvikla paralyse av ein diett på kvit ris, den same dietten som førte til sjukdomen beriberi hos menneske. Lidinga kan mellom anna føre til nerveskadar, nedbryting av kroppsvev, svekking av musklane i beina og hjartesvikt. Beriberi vart svært utbreidd i fleire asiatiske land da det vart vanleg å fjerne det ytste laget på risen, fordi tiamin og andre B-vitamin vart borte i same slengen.
Studiane til Eijkman førte fram til oppdaginga av tiamin, det første vitaminet som vart identifisert. Tiamin blir danna av planter, bakteriar og sopp i naturen. I 1936 vart tiamin kunstig framstilt for første gong, og i dag er stoffet òg kjent som vitaminet B1. Tiaminmangel blant menneske er i dag sjeldan, og råkar mest personar med alvorleg alkoholisme.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det har lenge vore kjent at både fuglar og menneske blir sjuke av mangel på tiamin i kosten. På Java i 1880-åra oppdaga den nederlandske militærlegen Christiaan Eijkman at kyllingar utvikla paralyse av ein diett på kvit ris, den same dietten som førte til sjukdomen beriberi hos menneske. Lidinga kan mellom anna føre til nerveskadar, nedbryting av kroppsvev, svekking av musklane i beina og hjartesvikt. Beriberi vart svært utbreidd i fleire asiatiske land da det vart vanleg å fjerne det ytste laget på risen, fordi tiamin og andre B-vitamin vart borte i same slengen.
Studiane til Eijkman førte fram til oppdaginga av tiamin, det første vitaminet som vart identifisert. Tiamin blir danna av planter, bakteriar og sopp i naturen. I 1936 vart tiamin kunstig framstilt for første gong, og i dag er stoffet òg kjent som vitaminet B1. Tiaminmangel blant menneske er i dag sjeldan, og råkar mest personar med alvorleg alkoholisme.
Fleire artiklar
Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.
Foto: Sebastian Dalseide
Beckett-klassikar av godt merke
Glade dager byr på ein strålande skodespelarprestasjon av Marianne Nielsen.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.