Ho heiter Tetjana Tsjubar, ho er 1,60 høg, 23 år, ho er skild og har to små born. Men alt dette ville ikkje ha spela noka rolle om det ikkje var for eit anna faktum: Ho er kommandant på ein motorisert haubits, med fire menn under sin kommando. Dessutan klarer ho å måle neglene sine blå og gule og halde i gang TikTok-kontoen sin under aliaset «Princeska-13».

Der, på TikTok, forklarer ho skilnaden på ei stridsvogn og ein motorisert haubits. Der har ho òg kunngjort draumen sin – å måle haubitsen sin i «rosa kamuflasje».

Eg kan sjå for meg berre éin situasjon der den rosa kamuflasjefargen kan skjule eit stridskøyretøy for fienden – om ho stoggar i ei eng full av rosa roser.

Det mest interessante er likevel at overkommandoen lét henne oppfylle draumen sin til ei viss grad – ho fekk lov til å måle innsida av stridsvogna rosa. Tetjana har alt kjøpt måling til dette. Det er vanskeleg å vite korleis dei fire mannfolka under hennar kommando kjem til å ta dette, men eg vonar dei ikkje vil protestere. Det må da vere både ei ære og ein stimulans å ha ein så dyktig kommandant, med hundretusenvis av følgjarar på TikTok.

Tetjana har vedgått overfor journalistar at ho får mange meldingar frå menn som har forelska seg i henne, som veit at ho nett no ikkje har nokon livspartnar. Eg undrar meg på om desse mennene er i dei bakre rekkjene eller ved fronten. Og skjønar dei at om ho vel ein av dei til ektemann, så vil han vere under henne i rang, same kva?

Hovudpersonen i russisk TikTok, leiaren i Tsjetsjenia, Ramzan Kadyrov, har millionar av følgjarar, men i videoane sine trugar han berre Ukraina og fiendane til Putin. Sant nok får desse videoane stadig millionar av likes. Det ser ut til at russarar likar folk som trugar andre.

Sosiale nettverk over heile verda har lenge vore kamparenaer. I Ukraina utfyller dei arenaene for hovudkampane, som går føre seg i den austlege og den sørlege delen av landet. Dei hardaste kampane vert no utkjempa i byen Sievierodonetsk. I to veker har den russiske hæren prøvd å erobre byen fullstendig, utan å lukkast.

Ein veit ikkje noko sikkert om tapa på ukrainsk og russisk side, men til liks med det som hende i Mariupol, blir kampane i Sievierodonetsk enda eit symbol på motet til dei ukrainske soldatane. Offisielle medium har alt erklært fleire gonger at ukrainske troppar har vunne attende halve byen frå russarane. At dei er i ferd med å vinne han – og halde han.

Men ein av dei mest kjende og truleg den mest uavhengige ukrainske journalisten, Jurij Butusov, som no er i byen saman med ukrainske soldatar, ber styresmaktene om å slutte å lyge. Han rapporterer at ukrainske styrkar berre har forskansa seg i den industrialiserte sona i byen og held fram med å forsvare seg derifrå. «Det er ingen endringar i situasjonen i favør av dei ukrainske troppane», seier han.

Det er ikkje første gongen Jurij Butusov hamnar i konflikt med styresmaktene. Før krigen, i november 2021, kom han i open ordstrid med president Zelenskyj på ein pressekonferanse da han skulda folk i krinsen rundt presidenten for medvite å ha hindra fleire operasjonar for dei ukrainske spesialtenestene.

Denne gongen, etter at journalisten peika på den usanne informasjonen frå offisielle medium, gjekk parlamentsrepresentanten Maryana Bezuhla frå partiet til Zelenskyj, Folkets tenar, til åtak på Butusov og oppmoda offentleg dei ukrainske hemmelege tenestene, SBU, om å «ta seg av» denne journalisten. Ho skulda han for at materialet hans røpa dei ukrainske stillingane for fienden.

Sivilsamfunnet rykte ut med kraftig forsvar for Jurij Butusov. Da bestemte representanten Bezuhla seg for å dra til fronten sjølv og vitje ein av kommandopostane. Til vanleg legg politikarane sjølve ut bileta sine frå fronten på Facebook eller Instagram, men denne gongen vart fotoet av Bezuhla i kamuflasjedrakt sendt til journalistar av rasande militære. Bezuhla vart skulda for å blande seg i militære saker som ho ikkje forstod noko som helst av.

Tidleg om morgonen sist laurdag vart kona mi og eg vekte av telefonen. Dotter vår, som kom til Kyiv frå London, sa at for første gong høyrde ho eksplosjonane av russiske missil. Denne morgonen eksploderte fem russiske rakettar i Kyiv, på den venstre breidda av Dnipro, og minte menneska i Kyiv på kor sårbar verda deira er.

Kan hende vil desse nye eksplosjonane få nokre til å tenkje på å forlate Kyiv att. Men talet på folk som vender attende til Kyiv, veks framleis kvar dag. Teater og kinoar er i gang. Til og med treningssenter og symjebasseng har opna att. Restaurantar og kafear er fulle av folk. Feriegjester har òg dukka opp på strendene i Dnipro i sentrum av Kyiv, på ferieøyane som ligg der.

Øya Hydropark er ein favorittstad i sommarferiane til innbyggjarane i Kyiv. Dei kallar ofte denne øya for «Kebabøya», på grunn av grillukta som dominerer om sommaren. Men ikkje denne sommaren.

Likevel er det ofte piknik her. Av og til er det til og med nokon som feirar fødselsdag her – med fyrverkeri. For menneska i Kyiv er fyrverkeri betre eigna til å skremme enn til å glede – i ei krigstid. Difor har det alt kome eit krav på bordet til president Zelenskyj om å forby fyrverkeri til krigen er over.

I seinare tid har talet på slike bøne- og kravskriv auka monaleg på nettsida til presidenten i Ukraina. For å få svar, eller i det minste presidentens oppfatning av skriva, lyt ein samle inn 25.000 underskrifter. Dei fleste petisjonane har svært få underskrifter.

Ukrainarane har byrja følgje krigen heller enn nettsida til presidenten. Blant kravskriva med færrast underskrifter til no, er «Petisjon for overgang frå kyrillisk til latinsk alfabet» og «Petisjon for å byte ut nasjonalsongen». Med fleire, men framleis få underskrifter, er «Om eit absolutt forbod mot å sleppe russiske borgarar inn på ukrainsk territorium». Det er heller ikkje så mange underskrifter under «Petisjon om å bryte dei diplomatiske relasjonane med Republikken Belarus».

Alle desse sakene skaper av og til hissige debattar på Facebook. Men dei verkeleg heite debattane på Facebook handlar om «gode russarar».

Omgrepet «gode russarar» vert fullstendig avvist av patriotiske ukrainarar. Ein «god russar», slik ukrainarar forstår det, er ein som ikkje støttar Putin og er mot krigen i Ukraina. Det er svært få kjende «gode russarar», men ukrainarane har ikkje tillit til dei heller.

I det siste er det to «gode russarar» som har gjeve seg til kjenne ved å kome til Ukraina. Ein av dei er den kjende russiske TV-journalisten Aleksandr Nevzorov, som støtta den russiske imperialistpolitikken i mange år, og endatil laga ein positiv dokumentarfilm om spesialstyrkane til det russiske politiet som drap sivile demonstrantar ved fjernsynstårnet i Vilnius i 1990. Men no har han forlate Russland og bede om ukrainsk statsborgarskap.

Først kom det opplysningar om at han alt hadde fått ukrainsk pass, men etter ei protestbølgje sa talspersonar for regjeringa at prosedyrane for å få statsborgarskap ikkje var fullførte. Dei mest høglydte protestane mot å gje Aleksandr Nevzorov ukrainsk pass kom frå russiske statsborgarar som hadde flytta til Ukraina i 2014 for å forsvare ukrainsk Donbas. Den gongen søkte dei òg om ukrainsk pass, men dei fleste av dei har ikkje motteke noko ukrainsk pass til denne dag.

Den andre «gode russiske» gjesten var òg journalist. Marina Ovsiannikova har arbeidd som redaktør i den statseigde russiske TV-kanalen sidan 2000. Ved byrjinga av krigen stod ho fram på lufta i beste sendetid med ein antikrigsplakat. Etter det forlét ho Russland og fekk jobb i Tyskland.

I Ukraina freista ho halde ein pressekonferanse og eit møte med studentar frå universitetet i Kyiv. Begge tilstellingane vart avlyste etter rasande reaksjonar blant ukrainarar. Først og fremst vart ho mint på at ho i eit intervju i Europa hadde bede om at sanksjonane mot Russland måtte opphevast fordi dei gjer livet vanskeleg for vanlege folk.

Det same emnet, sanksjonar som skaper vanskar for vanlege russarar, dukka nyleg opp på ein pressekonferanse i Cannes i samband med filmfestivalen. Det var den «gode russiske» filmregissøren Kirill Serebrennikov som sytte for det. Rett nok gjekk han enda lenger og bad om at sanksjonane mot oligarken Roman Abramovitsj laut opphevast, det same gjaldt ideologen bak den anti-ukrainske politikken til Putin, Vladislav Surkov, som inntil nokre år sidan arbeidde i Putin-administrasjonen.

Marina Ovsiannikova forsvarte dei proukrainske haldningane sine og lova å endre etternamnet Ovsiannikova til det ukrainske etternamnet Tkasjuk, som er namnet til mor hennar. No kallar ho seg ukrainar. Eg trur at ho òg snart vil vende seg til president Zelenskyj og be om ukrainsk statsborgarskap.

Uansett, på same Facebook takka ho Zelenskyj for å ha hjelpt henne med å forlate Russland. Ukrainarane kjenner enno ikkje til denne operasjonen for å hjelpe Ovsiannikova ut av Russland, organisert av president Zelenskyj. Men eg skulle gjerne visst meir.

I Vesten har president Zelenskyj alt fått eit James Bond-image. Etter krigen skal det fint la seg gjere å lage ein actionfilm som viser den dristige og eventyrlege historia om berginga av ein journalist som sa ifrå i Moskva mot krigen i Ukraina.

Emnet «gode russarar» er faktisk ikkje så enkelt og eintydig. Blant dei verkeleg «gode russarane» kan ein finne slike framståande forfattarar og moralske autoritetar som Mikhail Sjisjkin, som bur i Sveits, og Vladimir Sorokin, som bur i Berlin og hugsar godt korleis den unge rørsla av Putin-tilhengjarar, «Nashi», brende bøkene hans på Den raude plassen. Desse to vert sjeldan nemnde i samband med «gode russarar». Kan hende er det best slik.

I dag er det mange ukrainarar som trur at «gode russarar» ikkje finst. Dei trur at til og med dei som opponerer mot Putin, likevel støttar dagens imperialistiske Russland og nektar å godta Krim som del av Ukraina. Mange russiske liberale kan sant å seie reknast som liberale berre i Russland, ikkje i Europa.

Forresten vil ukrainarar snart oppleve nye disputtar om «gode belarusarar». I det siste har det kome stadig meir informasjon om belarusiske offiserar som kjempar i den russiske hæren. Og vi kan leggje til oppskytinga av russiske missil mot ukrainske byar frå Belarus, russiske bombefly som tek av frå belarusiske flystriper, og, sjølvsagt, den moglege overføringa av sovjetisk militært utstyr lagra i Belarus til den russiske hæren.

Så langt har petisjonen om brot i dei diplomatiske relasjonane med Belarus 1085 underskrifter på nettsida til president Zelenskyj. Men det er over 80 dagar att til innsamlinga av underskrifter er slutt, og dei er trass alt ikkje så få. Særleg når kvar ny dag med krig kjem med nye bekymringar.

No når eg har registrert meg på TikTok og byrja følgje kontoen til artillerikvinna Tetjana Tsjubar, er eg også langt meir bekymra for militæret vårt. Eg uroar meg for Tetjana og ønskjer at ho må kome sigrande ut av alle artilleriduellar.

Og personleg er eg klar til å be troppskommandanten gje henne lov til å måle heile stridsvogna rosa. Etter krigen, sjølvsagt. Eg trur det vil vere den største påskjøninga for henne. Og den beste grunnen til å feire for alle TikTok-følgjarane hennar.

Andrej Kurkov

Omsett av Lasse H. Takle