Jesper Hommefoss Johnsen

jehojo@online.no

Seinaste kapittel i tysk atomhistorie byrjar 11. mars 2011 på nordaustkysten av Japan. Ein tsunami utløyst av eit kraftig jordskjelv råkar kjernekraftverket i Fukushima. Kort tid etter stansar kjølinga av brenselsstavane. I tre av reaktorblokkane startar den kjernefysiske nedsmeltinga.

Medan bileta av massive øydeleggingar i Japan rullar over TV-skjermen, er det éin ting som igjen pregar den tyske debatten: Er kjernekraft ei trygg energikjelde? Til forskjell frå Tsjernobyl-ulykka i 1986 skjer det utenkelege nemleg i det høgteknologiske Japan. I løpet av tre døgn vert den tyske atompolitikken på ny snudd på hovudet.

Motstanden mot atomkraft har lange tradisjonar i Tyskland. Klistremerke med påskrifta «Atomkraft? Nein danke» kan sjåast på alt frå bilruter til slitne universitetstoalett. I 1970-åra kom det regelbunde til samanstøytar mellom demonstrantar og politi. Denne motstanden førte etter kvart til skipinga av fleire grøne lister, som vart forløparane til partiet Dei grøne. I tillegg har motstanden mot atomkraft lenge vore stor i det tyske sosialdemokratiet.

Tidleg på 2000-talet vedtok så den raudgrøne regjeringa under leiing av den sosialdemokratiske kanslaren Gerhard Schröder å fase ut atomkrafta. Utan å fastsette ein sluttdato.

Eit halvår før Fukushima-ulykka forlengde dåverande kanslar Angela Merkel drifta av kraftverka. Den avgjerda måtte ho ikkje lenge etter ulykka gjere om på etter politisk press. På berre få dagar endra Merkel meining og innleidde ei rekke tiltak som for alvor fekk fart på den store tyske energiomstillinga – Energiewende.

Like etter vann likevel Dei grøne sin første delstat nokosinne og fekk den første leiaren for ei delstatsregjering – det i den konservative delstaten Baden-Württemberg.

Samstundes har den tidlegare utfasinga ført til klagar frå energikonserna på grunn av tapte investeringar. I 2021 vart dei einige med den tyske staten om ein kompensasjon på 2,43 milliardar euro.

I dag er det få i tysk politikk som stiller spørsmål ved slutten på atomalderen i Tyskland. Dei siste tre atomreaktorane vert stengde ved nyttår i år.