Kva vil du ha for å bli glad?
Illustrasjon: May Linn Clement
Fiktivt
Eit tenkt intervju med Magnus Carlsen
Fiktivt
Eit tenkt intervju med Magnus Carlsen
Vi møtast i Riyadh, hovudstaden i kongedømet Saudi-Arabia, det lengste eg har vore heimanfrå. Vi sit i eit enno stille rom, som snart skal bli fylt med støy og mas fordi Magnus nettopp har blitt verdsmeister i lynsjakk.
– Og da er det kan hende dumt å spørje, seier eg og rekk han eit glas Coca-Cola, men kva vil du ha for å bli glad?
– Magnus er rask, som om han framleis sat ved brettet: Tre tusen ELO, seier han, før han forklarar at ELO må skrivast med store bokstvar, sjølv om det ikkje er ei forkorting, men eit poengsystem, kalla opp etter Arpad Elo, ein ungarskfødd professor i fysikk som fann det opp.
– ELO er Electric Light Orchestra for meg, seier eg.
– Kven, spør Magnus.
– Electric Light Orchestra, gjentar eg.
– Du har ikkje høyrt om dei? Engelsk popband frå 70-talet? «Shine a little love»? «Last Train to London»? «Xanadu»?
Magnus ristar stadig på hovudet, noko flirfull: Men eg blei fødd i 1990, seier han.
– Du var russ i 1990.
– Å, tei still, seier eg.
Før eg seier noko heilt anna, om kor mange det er der ute, eg nikkar mot verda utanfor vindauget, som likar å samanlikne store delar av livet generelt med eit parti sjakk. Trekk og mottrekk, og så bortetter. Og eg tenkte på nett det, seier eg, då du slo Levan Pantsulaia, den georgiske stormeisteren, hugsar du?
– Sjølvsagt, seier Magnus.
Då partiet tok til, kalla ekspertane i TV-studio Pantsulaia for ein systemspelar. Ein som gjerne gjer det same i kvart parti. Gjenta innlærte trekk, om mogleg. Som er uvanleg, la ekspertane til. I sjakkverda. Som kunne ikkje vere meir vanleg, tenkte eg. I verda elles. Vi står opp til det same. Vi går på skule, jobb eller kor som helst. Og gjentar oss sjølve. Ikkje sant?
Magnus trekkjer på skuldrene.
– Eg har ikkje vore i Riyadh før, seier han.
– Og eg har ikkje vunne åtte av ti parti tidlegare, heller. Har du?
Eg må le og sjå ned:
– Sjølvsagt ikkje. Eg er ikkje noko til sjakkspelar. Då eg var liten og fekk mitt første brett, trudde eg dei beste spelarane var dei som ikkje mista brikkene sine. Og i alle fall ikkje dronninga. Men eg skjønar jo no, etter å ha sett deg slå den eine stormeisteren etter den andre, at ein må byte, og nokre gongar ofre, for å sigre.
– Du kjem ingen veg om du ikkje vil gi frå deg noko, seier Magnus.
– Nei, seier eg, som er motsett av det eg trudde som born. Og med det i mente kan ein sjå på verda som var i 2017, sjå på alle menneska som blei bytt ut, om ikkje ofra, på arbeidsplassar, i politiske parti, i venegjengar. Menneske med trekk som gav vinst for berre nokre månader sidan, men med klar tapt stilling i dag. Og motsett. Difor må vi lage nye opningar for det nye året og rekne med heilt andre sluttspel enn tidlegare.
– Ein må alltid gjere alt for å vinne, seier Magnus, men berre på brettet.
Så drikk han av glaset sitt. Isbitane klukkar så vidt. Gir meg ei litt trygg kjensle.
– Men kva pratar vi eigentleg om no, spør han.
– Om sjakk, vel, seier eg.
– Det er ikkje slik eg snakkar om sjakk, seier Magnus, før døra går opp og andre gratulantar renn inn.
Nils-Øivind Haagensen
Nils-Øivind Haagensen er forfattar og forleggjar.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Vi møtast i Riyadh, hovudstaden i kongedømet Saudi-Arabia, det lengste eg har vore heimanfrå. Vi sit i eit enno stille rom, som snart skal bli fylt med støy og mas fordi Magnus nettopp har blitt verdsmeister i lynsjakk.
– Og da er det kan hende dumt å spørje, seier eg og rekk han eit glas Coca-Cola, men kva vil du ha for å bli glad?
– Magnus er rask, som om han framleis sat ved brettet: Tre tusen ELO, seier han, før han forklarar at ELO må skrivast med store bokstvar, sjølv om det ikkje er ei forkorting, men eit poengsystem, kalla opp etter Arpad Elo, ein ungarskfødd professor i fysikk som fann det opp.
– ELO er Electric Light Orchestra for meg, seier eg.
– Kven, spør Magnus.
– Electric Light Orchestra, gjentar eg.
– Du har ikkje høyrt om dei? Engelsk popband frå 70-talet? «Shine a little love»? «Last Train to London»? «Xanadu»?
Magnus ristar stadig på hovudet, noko flirfull: Men eg blei fødd i 1990, seier han.
– Du var russ i 1990.
– Å, tei still, seier eg.
Før eg seier noko heilt anna, om kor mange det er der ute, eg nikkar mot verda utanfor vindauget, som likar å samanlikne store delar av livet generelt med eit parti sjakk. Trekk og mottrekk, og så bortetter. Og eg tenkte på nett det, seier eg, då du slo Levan Pantsulaia, den georgiske stormeisteren, hugsar du?
– Sjølvsagt, seier Magnus.
Då partiet tok til, kalla ekspertane i TV-studio Pantsulaia for ein systemspelar. Ein som gjerne gjer det same i kvart parti. Gjenta innlærte trekk, om mogleg. Som er uvanleg, la ekspertane til. I sjakkverda. Som kunne ikkje vere meir vanleg, tenkte eg. I verda elles. Vi står opp til det same. Vi går på skule, jobb eller kor som helst. Og gjentar oss sjølve. Ikkje sant?
Magnus trekkjer på skuldrene.
– Eg har ikkje vore i Riyadh før, seier han.
– Og eg har ikkje vunne åtte av ti parti tidlegare, heller. Har du?
Eg må le og sjå ned:
– Sjølvsagt ikkje. Eg er ikkje noko til sjakkspelar. Då eg var liten og fekk mitt første brett, trudde eg dei beste spelarane var dei som ikkje mista brikkene sine. Og i alle fall ikkje dronninga. Men eg skjønar jo no, etter å ha sett deg slå den eine stormeisteren etter den andre, at ein må byte, og nokre gongar ofre, for å sigre.
– Du kjem ingen veg om du ikkje vil gi frå deg noko, seier Magnus.
– Nei, seier eg, som er motsett av det eg trudde som born. Og med det i mente kan ein sjå på verda som var i 2017, sjå på alle menneska som blei bytt ut, om ikkje ofra, på arbeidsplassar, i politiske parti, i venegjengar. Menneske med trekk som gav vinst for berre nokre månader sidan, men med klar tapt stilling i dag. Og motsett. Difor må vi lage nye opningar for det nye året og rekne med heilt andre sluttspel enn tidlegare.
– Ein må alltid gjere alt for å vinne, seier Magnus, men berre på brettet.
Så drikk han av glaset sitt. Isbitane klukkar så vidt. Gir meg ei litt trygg kjensle.
– Men kva pratar vi eigentleg om no, spør han.
– Om sjakk, vel, seier eg.
– Det er ikkje slik eg snakkar om sjakk, seier Magnus, før døra går opp og andre gratulantar renn inn.
Nils-Øivind Haagensen
Nils-Øivind Haagensen er forfattar og forleggjar.
Fleire artiklar
SKULE. Kring 1450 måla Isefjordmeisteren Jesu første skuledag i kalktaket i Tuse kyrkje på Jylland. Det ville vore historisk rettare med skriftrullar av papyrus enn bøker av pergament, som prega samtida til kunstnaren.
Foto: Kalkmalerier.dk
Skriveskule ved Nilen
Skrifthistorier: Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.
Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.
Foto: NTB
Portrett av ei kvinne i flammar
Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.
Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.
Foto: Lise Åserud / NTB
Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.
Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB
– ADHD-diagnosen skal henge høgt
Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?