Vi er i Volda i 2014. I ein sliten sofa midt imot meg sit det ei høg, slank jente ? ei veninne av veslesyster mi, heime etter å ha dimittert frå panserbataljonen i Forsvaret.

– Det var meir snakk om å ta livet av fienden enn om å forsvare. Det gjekk imot mine verdiar, fortel ho.

– Dette er ikkje er typisk for heile forsvaret, men vi merka det godt i bataljonen min, seier ho då eg hevar bryna.

Ho er fødd før 1997, og hadde ikkje obligatorisk verneplikt.

– Eg ville gå min eigen veg. Eg lid av «yngstemannsyndromet», og har fire eldre sysken som ikkje valde Forsvaret.

Førre helg kom oberstløytnant Harald Høiback med utsegner om at ålmenn verneplikt for kvinner i Noreg er eit ideologisk mål, og ikkje eit militært mål (Forskning.no). Han etterlyser meir forskning på kvinner i forsvaret, og trur ikkje Forsvarsdepartementet er opptatt av om jenter skyt dårlegare enn gutar eller eventuelt ikkje orkar å bere sekken sin. Saka kom etter eit anonymt innlegg i Aftenposten, med tittelen «Er dette soldaten som kan koste min mann livet?». Etter at verneplikta vart utvida til òg å gjelde kvinner i 2015, har forsvaret nemleg justert ned krava til den avsluttande testen «Godkjend Hærsoldat».

Å gje helvta av det tenestedyktige folket ei oppleving av å potensielt vere ein trugsel for tryggleiken kan få konsekvensar for rekrutteringa, svara to kvinnelege løytnantar i Hæren.

«Hæren senker fysiske krav. Vil ha inn flere kvinnelige soldater», skreiv avisene.

Veninna til syster mi var ein av dei beste skyttarane i si gruppe. Ho valde å dimittere, både fordi ho hadde dårleg rygg og fordi ho hadde utdanningsønske som forsvaret ikkje kunne tilby. Ikkje fordi fysiologien hennar som kvinne ikkje heldt.

– Mange av jentene gjorde det like bra og betre enn gutane på styrketestar, skyting og løpetestar, fortel ho. – Vi vert trena til krig. Ein mannleg soldat mildnar ikkje når han treffer på ein kvinneleg fiendtleg soldat.

Tal frå Aftenposten i fjor viser i så måte at kvinner prosentvis står betre enn menn etter eit halvt år med obligatorisk førstegongsteneste. Fråfallet var 12,6 prosent hos jentene, og 18,8 prosent hos gutane.

Då oberstløytnant og talsmann Ole Johan Skogmo i Hæren skriv på Forsvarets forum at lista er lagt for høgt, må eg smile. Senkinga av krava var ikkje kjønnsrelaterte; krava til den nye testen var for høge samanlikna med tidlegare målekriterium. Fleire kvinner i Forsvaret er eit kvalitetsbehov, legg han til.

Attende i Volda er eg samd med båe oberstløytnantane: Når Noreg er det einaste Nato-landet med ålmenn verneplikt for kvinner, må vi auke den objektive forskinga på kvinnelege soldatar. For kvinner har ressursar til å vere meir enn lotter.