Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

Då Helsedirektoratet i fjor haust greidde ut korleis tilbodet om tidleg ultralyd og NIPT kunne innførast i helsetenesta, fekk dei innspel frå eit breitt samansett fagmiljø.

Fagfolk frårådde at private aktørar skulle kunne tilby NIPT, og meinte òg at analysane av fostertesten burde gjerast ved offentlege medisinsk-genetiske avdelingar.

Ingen av dei to råda er følgde opp av regjeringa. I godkjenningsordninga for private som ønskjer å tilby NIPT, går det fram at dei kan inngå analyseavtale med private laboratorium òg.

Dei regionale helseføretaka har bede departementet om høve til å kunne tilby NIPT til gravide under 35 år mot eigenbetaling for pasienten, men ønsket vart avvist utan grunngjeving. 

Statssekretær Maria Jahrmann Bjerke (H) i Helse- og omsorgsdepartementet seier vedtaket frå Stortinget prioriterer offentleg finansiering, der den gravide har auka risiko for å få barn med kromosomavvik.  

– I helsetenesta er det vanleg å prioritere ressursar til dei som har størst risiko for sjukdom. Dette er bakgrunnen for at NIPT for gravide som ikkje har auka risiko for trisomiar, berre skal tilbydast i privat regi, svarar ho Dag og Tid i e-post.

– Fostermedisinarar meiner at det av ei rekkje grunnar ville vore betre fagleg om alle genetiske analysar av ufødde foster vart utførte i offentleg sektor. Korleis vurderer de det?

– Stortinget har vedteke at også private skal kunne tilby NIPT. Bakgrunnen for krava i godkjenningsordninga er at også gravide som får tilbod om NIPT gjennom private aktørar, skal få eit fagleg forsvarleg tilbod.

Bjerke syner til at private som vil tilby NIPT, må søkje godkjenning og oppfylle diverse krav. Det gjeld krav til kompetanse, både hjå den private aktøren og ved laboratoriet han samarbeider med, og til dokumentasjon av analysane og kompetansen.

– Vert det påvist auka sannsyn for trisomi hjå fosteret, skal den private verksemda ha kompetanse til å gje naudsynt informasjon og genetisk rettleiing og gje informasjon om gjeldande rettar og aktuelle hjelpetiltak. Verksemdene skal i søknaden om godkjenning skildre korleis oppfølginga skal skje, og rutinar for å sende den gravide vidare til fostermedisinsk avdeling, seier ho.