Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Ikkje studert i Noreg

Det er fleire grunnar til at dei svenske tiaminstudiane kan ha interesse for norske naturforskarar.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
1536
20181109
1536
20181109

Også i Noreg har mange sjøfuglbestandar gått sterkt attende dei siste åra, inkludert ein del lokale ærfuglbestandar. Og også mange stader langs norskekysten har blåskjela forsvunne dei siste åra. Mykje av kystvatnet på norsk side av Skagerrak har dessutan opphav i Austersjøen, der dei svenske funna er gjorde. Dette gjer det tenkjeleg at fenomenet òg kan oppstå langs norskekysten.

Men til no har ingen forska på mogleg tiaminmangel i naturen i Noreg. Det er det på tide å gjere noko med, meiner Arne Follestad. Han er forskar ved Norsk institutt for naturforsking og har arbeidd mykje med ærfugl, mellom anna på Vega i Nordland.

– Vi ser at mange sjøfuglartar slit også i Noreg, og vi forstår ikkje alltid årsakene til nedgangen fullt ut. Eg synest vi bør følgje opp dei svenske studiane og sjå om tiaminmangelen kan spele inn på sjøfuglane i Noreg òg, seier Follestad.

– Om desse funna berre var gjorde i Austersjøen, kunne ein ha tenkt at det var eit lokalt miljøproblem. Men når forskarane har funne det same fenomenet på Island òg, kan det liggje ei meir universell årsak bak.

Mange stader langs norskekysten har det òg kome rapportar om at blåskjela blir borte dei siste åra. Havforskingsinstituttet har inga sikker forklaring på blåskjeldøden, men meiner det kan liggje fleire ulike årsaker bak, som sjukdom, lokal ureining eller genetiske endringar. Tiaminhypotesen er ikkje testa ut på blåskjel i Noreg.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Også i Noreg har mange sjøfuglbestandar gått sterkt attende dei siste åra, inkludert ein del lokale ærfuglbestandar. Og også mange stader langs norskekysten har blåskjela forsvunne dei siste åra. Mykje av kystvatnet på norsk side av Skagerrak har dessutan opphav i Austersjøen, der dei svenske funna er gjorde. Dette gjer det tenkjeleg at fenomenet òg kan oppstå langs norskekysten.

Men til no har ingen forska på mogleg tiaminmangel i naturen i Noreg. Det er det på tide å gjere noko med, meiner Arne Follestad. Han er forskar ved Norsk institutt for naturforsking og har arbeidd mykje med ærfugl, mellom anna på Vega i Nordland.

– Vi ser at mange sjøfuglartar slit også i Noreg, og vi forstår ikkje alltid årsakene til nedgangen fullt ut. Eg synest vi bør følgje opp dei svenske studiane og sjå om tiaminmangelen kan spele inn på sjøfuglane i Noreg òg, seier Follestad.

– Om desse funna berre var gjorde i Austersjøen, kunne ein ha tenkt at det var eit lokalt miljøproblem. Men når forskarane har funne det same fenomenet på Island òg, kan det liggje ei meir universell årsak bak.

Mange stader langs norskekysten har det òg kome rapportar om at blåskjela blir borte dei siste åra. Havforskingsinstituttet har inga sikker forklaring på blåskjeldøden, men meiner det kan liggje fleire ulike årsaker bak, som sjukdom, lokal ureining eller genetiske endringar. Tiaminhypotesen er ikkje testa ut på blåskjel i Noreg.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB

HelseSamfunn

– ADHD-diagnosen skal henge høgt

Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?

Marita Liabø
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB

HelseSamfunn

– ADHD-diagnosen skal henge høgt

Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?

Marita Liabø
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Foto frå filmen

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Filmglede

Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund

UtdanningSamfunn
Sigurd Arnekleiv Bækkelund

Framandspråka forsvinn

Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis