Storbritannia

Jon Hustad

jon@dagogtid.no

Nordmenn som er politisk interesserte, har nok fått med seg at den nyss avgåtte utanriksministeren, Boris Johnson, har samanlikna kvinner i burka med postkasser. For det har Johnson vorte sterkt fordømd, men saka ser ut til å vera over. Det heile vart ein sumaragurk, som både norske og internasjonale aviser rett nok skreiv mykje om. Men ei mykje større krise, ei krise som ikkje har vorte rapportert om i norske medium, ei krise som handlar om ei anna trusretning, skakar no Labour.

På eit vis kan vi seia at krisa kulminerte førre veke, sjølv ho framleis rullar vidare, då kom nemleg den tidlegare statsministeren Gordon Brown med ei klår melding til den noverande leiaren av Labour, Jeremy Corbyn: «Vi har eit problem med antisemittisme i Labour, det må vi berre gjera noko med.» Og «vi-et» Brown sikta til, var Corbyn. Han kunne ikkje halda fram med å seia det han seier om «haldningane våre til holocaust og Israel», sa Brown, pluss mykje anna. Her skal det seiast at heile den gamle eliten i Labour hyser eit nesten patologisk hat mot Corbyn.

Jødehat eller antisionisme

Men fyrst denne vanskelege distinksjonen mellom antisemittisme eller jødehat og antisionisme eller motstand mot staten Israels eksistens eller framferd. Det fyrste er av dei fleste opplyste menneske ikkje sett på som legitimt, det andre vil mange seia er heilt på sin plass. Den offisielle israelske haldninga, i det minste så lenge Likud styrer, er at det korkje er ynskjeleg eller mogleg å skilja mellom antisemittisme og antisionisme. Ja, det er rett, seier den israelske staten, at innanfor folkeretten er Israel ein relativt ung stat bygd i hovudsak av menneske som kom flyttande til den ottomanske provinsen som seinare vart eit britiske mandatområde.

Men at statar, nye og gamle, er baserte på folkeflyttingar, er ikkje noko nytt, seier Benjamin Netanyahu gong på gong. Han viser til dømes til Pakistan, som vart fødd i ekstrem vald og med store flyttingar av menneske som i mange tilfelle tapte alt dei hadde, om dei i det heile overlevde. Knapt nokon seier at Pakistan ikkje er ein legitim stat. Eller kva med Polen, som i praksis mykje ligg på tysk område, medan store delar av det gamle Polen ligg på området som høyrde til det gamle Sovjetunionen?

Kortversjonen til Netanyahu er denne:

– Israel er lovleg etter folkeretten, likevel vil mange verta kvitt staten Israel (og her vert heimføring av alle etterkomarane etter flyktningar rekna inn), og det må botna i jødehat.

Der er ikkje Corbyn, for å seia det slik. Israel og Israels allierte har fått store delar av verda med på at ein ikkje skal møta eller ha samkvem med organisasjonar som vil fjerna Israel. Som Yitzhak Shamir alltid sa då han vart beden om å akseptera PLO som ein legitim representant for palestinarane: «Det er det same gamle havet og det same gamle PLO.» (PLO hadde som kamprop at dei ville kasta jødane på havet.) I dag ser det internasjonale samfunnet på PLO som ein legitim aktør, sidan organisasjonen no godtek Israel. Det gjer ikkje Hamas. Og difor har korkje EU, Noreg eller Storbritannia offisielle møte eller samkvem med representantar for Hamas eller andre grupper som vert sett på som terrororganisasjonar. Corbyn har vore djupt usamd i denne møtenekten.

Labour og Hamas

Corbyn og store delar av venstresida i Labour har gong på gong møtt representantar for det som det offisielle Storbritannia, både no og under Tony Blair og Gordon Brown, seier er terrorisme. Det heile toppa seg då den alt anna enn pålitelege tabloidavisa Daily Mail tidlegare i august presenterte ein biletserie av Jeremy Corbyn i Tunisia frå 2014, kort tid før han vart vald til leiar av Labour. Biletserien var ikkje lygn. Corbyn deltok i ein offisiell konferanse med tittelen «International Conference On Monitoring The Palestinian Political And Legal Situation In The Light Of Israeli Aggression». Corbyn kom, det er uklart korleis, til ein gravplass for palestinarar som hadde delteke og døydd i kampen mot Israel.

I biletserien står han med ein krans framføre grava til nokre av dei som stod bak drapa på israelske OL-deltakarar i München i 1972. Eit anna biletet syner at han deltek i ei muslimsk bøn for dei døde. Ved sida av Corbyn står mellom andre Maher al-Taher, leiaren av Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP), som stod på terrorlista til Storbritannia og EU før Corbyn drog til Tunisia. Kort tid etter møtet gjekk to medlemar av gruppa inn i ein synagoge i Jerusalem og drap fem personar, inkludert ein britisk statsborgar, rabbinaren Avraham Shmuel Goldberg.

Corbyn har vore noko vag når han har svart på kva han gjorde der, men han seier at han ikkje var der for å leggja ned krans på grava til München-drapsmennene, men deltok i ein annan seremoni, til ære for PLOs etterretningssjef Atef Bseiso, som truleg vart drepen av Mossad i Paris i 1992. Men grunnen til at Mossad drap Bseiso, var at dei meinte han planla drapa i München. Og det er heller ikkje til å koma forbi at Corbyn var til stades med ein krans framfor grava til personar som heilt sikkert deltok i massakren i München. Då Corbyn vart kraftig pressa av Sky om kvifor han stod der med ein krans, svara han: «Eg var til stades då kransen vart lagd ned. Eg trur derimot ikkje at eg var involvert i nedlegginga.»

Usamanhengande

Når det gjeld Maher al-Taher og PLFP, har Corbyn svara BBC at han ikkje var «klar over noko som helst om bakgrunnen hans», men då Corbyn kom heim frå konferansen i 2014, skreiv han ein artikkel der han fortalde at då konferansen byrja, høyrde han på opningstaler frå «palestinske grupper inkludert Fatah, Hamas og PLFP». Det som i alle høve er uomtvisteleg, er at Corbyn mange gonger har møtt representantar for organisasjonar som vil «kasta jødane på havet», og som har drive terror mot israelarar. Corbyns forsvar er at han alltid har vore ein beinhard antiimperialist som trur på dialog framfor boikott, men at han som eventuell statsminister vil stå for Storbritannias offisielle syn om at staten Israel har rett til å eksistera.

Spørsmålet er likevel om Corbyns stadige møte med representantar for organisasjonar som drep israelarar og jødar og ikkje godtek Israels eksistens, er ein del av eit større mønster, eit mønster av jødehat på britisk venstreside ålment og i Labour særskilt. Ordskiftet har gått heilt sidan Corbyn tok over som leiar av Labour etter Ed Miliband, som elles er son av to polske jødar. Straks Corbyn vart vald, samla pressa sitat om det han hadde sagt om Israel og meir eller mindre direkte om jødar.

Det heile vart ikkje betre då Corbyn heldt ei tale sumaren 2016 der han ville prova at han og Labour ikkje var jødehatar: «Dei jødiske venane våre er ikkje meir ansvarlege for handlingane til Israel eller Netanyahu-regjeringa enn dei muslimske venane våre har ansvar for desse såkalla islamske statane eller organisasjonane.» Corbyn vart straks skulda for å seia at Israel var det same som IS, og at jødar som støtta Israel, støtta ein terrorstat.

Så kom Hitler og Lenin

Men det som verkeleg sparka i gang det heile, var Ken Livingstone, den tidlegare ordføraren i London, som har vore ein sterk støttespelar både for Corbyn og for Hamas. Våren 2016 sa han dette om skuldingane om at det var antisemittisme i Labour på grunn av motstanden mot staten Israel: «Ein verkeleg antisemitt hatar ikkje jødar i Israel.» Med det meinte han truleg at antisemittar faktisk var for at jødar skulle samlast i ein eigen stat, for slik å verta kvitt jødane i eige nærmiljø. Han meinte vidare at Hitler var eit døme på slik tenking: «Då Hitler vann valet i 1932, var politikken hans at jødane skulle flyttast til Israel. Han støtta sionisme før han vart galen og enda med å drepa seks millionar jødar.» Sagt på ein annan måte: Det er dei som er for staten Israel, som er antisemittar. Livingstone vart straks suspendert av Corbyn, sidan han nekta å be om orsaking «for å seia det som er faktisk sant».

Det er få som skuldar Corbyn for å vera antisemitt, skuldingane har meir gått på at han i sin iver etter å støtta Hamas og Hizbollah – i 2009 kalla han dei «venane mine» og inviterte dei til å halda taler i Underhuset – har late vera å taka avstand frå personar i Labour som mange meiner er antisemittar. Dette er det ikkje berre britisk høgreside som seier, det seier òg ei rekkje personar i Labour. No i mars heldt tolv parlamentsmedlemar frå Labour ein demonstrasjon mot Corbyn, dei skulda han for ikkje å bry seg om jødehatet i Labour. Det gjorde dei etter at det vart oppdaga at Corbyn i 2012 forsvara målaren av eit veggmåleri i London, som bydelsutvalet ville ha fjerna fordi det var klart antisemittisk. I ein Facebook-kommentar til målaren, som klaga over at bydelsutvalet ville fjerna måleriet, skreiv Corbyn: «Du er i godt selskap. Rockefeller øydela Diego Riveras veggmåleri fordi det inkluderte ei avbilding av Lenin.» Det siste er elles rett, Rockefeller gav den meksikanske målaren i oppgåve å dekorera Rockefeller-senteret og vart rasande over at Lenin kom med.

DeprimertE jødar

Då det kom fram at Corbyn hadde skrive dette, bad han audmjukt om orsaking. Han har vidare gong på gong bede om orsaking for kommentarar andre har kome med i Labour. Det har nesten vorte vanleg for Corbyn å be om orsaking på grunn av jødar og Israel. Men store delar av det jødiske miljøet i Storbritannia ser ut til å ha fått nok av Corbyn, dei trur ikkje på han lenger. I eit ope brev no i vår skreiv Board of Deputies of British Jews og Jewish Leadership Council at «gong på gong vert Corbyn funnen ved sida av personar med heilt opne antisemittiske synspunkt». Dei hadde òg ein teori om kvifor det var slik: Corbyn «kan ikkje forstå antisemittisme på eit grunnleggjande plan av di han er så ideologisk fastklemd i ytre venstre-miljø med eit verdsbilete som instinktivt er fiendtleg til vanlege jødiske fellesskap».

Den kjende forfattaren Howard Jacobsen er òg deprimert og skriv i The Guardian: «Denne rytmiske repetisjonen som skuldar jødane for å rope jødehat for slik å undergrava kritikk av Israel og diskreditere Corbyn, er meir enn poenglaust og meir enn latskap, det er ekstra smertefullt for alle desse jødane som i alle år har vore allierte av Labour, og som ikkje har vore redde for å kritisera Israel. Det er den djupaste fornærminga som tenkjast kan. Eg kan ikkje snakka for alle jødar, men mellom dei eg kjenner, har ein djup depresjon festa seg. For min del kjenner eg meg ført attende til den mørke sumpen av mellomaldersk fåkunne der jødane har ansvaret for sjukdomane til heile menneskeslekta, alt av lygner, juks, kryping og skam.»

Corbyn har på si side fått sterk kritikk av Netanyahu for møtet i Tunisia. Britiske kommentatorar er samde om det var ein stor fordel for Corbyn. Meiningsmålingsselskapet YouGove har spurt Labour-veljarar om dei trur på skuldingane mot Corbyn som antisemitt. Dei aller fleste gjer ikkje det. Corbyn er framleis ein nokså populær leiar.