Dagen før heile Italia vart stengd, flaug eg frå Roma til Stavanger og måtte rett i karantene i mitt eige husvære i Storgata på Bryne. I skrivande stund har eg vore innestengd ei veke. Helseministeren har gudskjelov sagt at det ikkje er forbode å lufta hunden, og då må me som ikkje har hund, ha lov til å lufta oss sjølve, tenkjer eg, og går mi daglege mil langs Frøylandsvatnet. Der møter eg kjende som òg sit i karantene, me helsar og smiler og har ingen vanskar med å prata på to meters fråstand. Men det er kome noko nytt mellom oss, noko i sjølve tonen – som om me er gladare for å møta kvarandre enn me var før. Ja, sjølv dei mange eg ikkje kjenner, er på ein måte komne nærare. Det gjev kan henda ei ny kjensle av samhald, dette at me står saman i ein kamp mot dette trugande viruset som på få veker har gjort både verda og vårt eige tilvære so annleis. Det me no opplever, vil merkja oss for livet. Brått har me etterkrigsgenerasjonar fått læra kor prekært livet kan vera, kor lite som skal til for at alt kan verta omsnudd.

Som syttiåring høyrer eg til dei som er mest truga av viruset frå Kina. Me er attende til stoda før penicillinet, då til dømes min eigen farbror i 1936 døydde av lungebrann, sytten år gamal. Det er gripande å sjå kor mykje som vert gjort for at me gamle ikkje skal verta smitta. For det må samstundes seiast at ingen lid mindre enn me i den nye røynda me er hamna i: Me har ingen arbeidsplass å missa, ingen born å ta hand om som skulle ha vore i barnehagen eller på skulen, ingen pengesuter som held oss vakne, nei, det er med pensjonen som med Gud hjå Petter Dass, han kjem på sin dato «om alle mann var døde», eller i det minste so lenge staten held seg oppe.

Vyrdnad for staten

I desse dagar har vyrdnaden for staten vore stigande: Eg er ingen høgremann, men eg er vorten ein Erna-mann, for eg tykkjer at ho med si rause, trygge og omsorgsfulle utstråling gjer ein eineståande innsats for oss alle. No er det å vona at politikarane er store nok til å leggja partimarkeringar til side, sluttar med freistnadene på røystesanking ved å jamra over at for lite vert gjort, og i staden samlar seg om det som er mogleg å få til i ei trengsletid som dette. Milliardane sit lausare enn nokon gong, men me lyt ha tillit til at styresmaktene veit å setja dei grenser som må til om dei unge skal sikrast ei tryggast mogleg framtid.

Ei flaggermus i Kina var nok til å ta mykje av glansen av globaliseringa. No vil me alle vera der me høyrer til, og snart vert det umogleg å vera andre stader. Sjølv er eg etter mange år i kloster oppseda til å leva i «karantene», til eit liv på sida av verdsens kav og strid, med hugen vend mot meir tidlause verdiar. Eg var ikkje stadbunden, som dei gamle munkane, eg var som dominikanar berre klosterbror, ikkje munk, og kunne reisa og driva verksemd utanfor klosteret. Men no er det «munkelivet» som breier seg over landet; folk sit i eige husvære som «einsetemenn» og «einsetekoner», lik dei gamle ørkenfedrane i den egyptiske øydemarka, og får tid og høve til å grunda over mykje som før låg bortanfor kvardagshorisonten.

Tidtrøyte

Karanteneisolasjonen er likevel ikkje eit ørkenliv. Den same kommunikasjonsteknologien som gjer at eit virus frå Kina kan leggja oss i grava, gjer det òg mogleg å ha heile verda med seg i karantenen. Eg har tilgang til alt som er skapt av musikk og litteratur gjennom alle tider, eg kan høyra nyhende på latin med finsk aksent, snakka med vener på alle kontinent, og går eg lens for mat, er bror min berre nokre tastetrykk unna med nye forsyningar. Dessutan har eg arbeidsplassen i eiga stove, der eg sit og set om Bibelen, og er komen til Davids salmar. «Når grunnvollane vert rivne ned», står det i salme 11, «kva kan då den rettvise gjera?» Det er ei kjensle me no har, anten me er rettvise eller ikkje, at grunnvollane gyngar under føtene våre. Det er difor mange tek til å hamstra. Det er uvissa som driv oss, mot all fornuft. Men fornufta er ikkje sjeldan den siste me rådspør når ein fare trugar.

Sjølv har eg fått ein ny trong til å gå attende til tida då eg var ung. Eg ser fjernsynsteater som vart vist om tysdagane då eg gjekk på gymnaset, eller Claes Gill som les «Bendik og Årolilja», eller Francis Bull som fortel om Bjørnson i Roma, eller Arne Garborgs Læraren frå 1994, der fagre Eindride Eidsvold, sjølv austmann, spelar Paulus Hove på reinspikka jærmål. Eg er som aldri før vend attende til NRK, som etter kongehuset og Vinmonopolet er den mest verdfulle institusjonen me har. Eg er vorten glad i dei trygge fjesa på Dagsrevyen, som no ikkje berre informerer, men er med på å halda kampmoralen oppe. Me slepp å høyra so mykje om lokale nominasjonsmøte til det absurde presidentvalet i USA, der resultatet er gjeve på førehand. Det vart før viruset dekka so grundig i Dagsrevyen at ein skulle tru Noreg var ein stat i USA. No er vårt gamle Europa vorte eit Europe des patries, eit samband av fedreland, om enn på ein annan måte enn de Gaulle kunne tenkja seg.

Og so opplevde me her om kvelden at kongen tala til nasjonen, og då hadde Hans Majestet oss ikkje berre i sine tankar, men òg i sine bøner. Det er eit ord med låg frekvens i offisielle samanhengar i landet vårt no. Men når kyrkjene vert stengde og predikantane teier, tok kongen det fram. I det ukjende som ligg framføre oss, trur eg fleire gamle ord kan få ny meining. Den gamle presten i meg vonar me er på heimveg.

Kjell Arild Pollestad

Kjell Arild Pollestad er dominikanarpater og forfattar og fast skribent
i Dag og Tid.