Til vanleg er freistnad på å forklare børssvingingar galmannsverk. Men i dette tilfellet er det temmeleg klart kva som går føre seg. Når investorar har mistanke om at Donald Trump verkeleg vil gjennomføre trugsmåla sine om stor auke i tollsatsane som provoserer fram hemntiltak frå utlandet, stuper aksjekursane. Kvar gong dei er overtydde om at det berre er teater, tek kursane seg opp att. Marknadene kan ikkje fordra tanken på ein handelskrig.

Så er ein handelskrig i emning? Det veit ingen, ikkje eingong – eller kan hende særleg ikkje – Trump sjølv. For rett nok er handel ei av Trumps signatursaker – fiendtleg haldning til mørkhuda folk er den andre – men når det gjeld faktisk å stille krav til andre land, veit sjeftvitraren og folka hans anten ikkje kva dei vil, eller så vil dei ting som handelspartnarane våre ikkje kan levere. Ikkje det at dei ikkje vil – dei kan ikkje.

Resultatet er at det rår inkonsekvens. Regjeringa slår vilt omkring seg, og så freistar ho å roe ned marknadene ved å seie at ho kanskje ikkje kjem til å stå ved trugsmåla sine, før det kjem ein ny runde med trugsmål.

Lat oss sjå på vil-han-eller-vil-han-ikkje-konfrontasjonane hans med Kina. På nokre måtar er Kina verkeleg ein låk aktør i den globale økonomien. Spesielt har landet i temmeleg stor grad peika nase til internasjonale reglar for eigarskap til mellom anna patentar, immaterialrett, og har knabba utanlandsk teknologi utan å gjere opp for seg økonomisk. Det er ikkje urimeleg at representantar for Trump-regjeringa nyttar saka om immaterialrett som grunn til å opptre tøft.

Men dersom målet var å få Kina til å betale det landet skuldar for teknologi, kunne ein ha venta seg at USA la fram spesifikke krav om det, og dessutan brukte ein strategi som kunne få Kina til å innfri desse krava.

I røynda har USA gjort lite greie for kva Kina burde gjere når det gjeld immaterialrett. Og om målet var betre vern av patentrettar og slikt, burde USA freiste å få til ein koalisjon med andre høgt utvikla land for å presse kinesarane. I staden har vi skuva frå oss alle innan synsvidde.

Forresten ser det ut til at det som verkeleg uroar Trump, ikkje er Kinas reelle politiske synder, men handelsoverskotet med USA. Trump har sagt om att og om att at det er på 500 milliardar dollar per år. (Det er faktisk mindre enn 340 milliardar dollar, men kven bryr seg om å telje?) Dette handelsoverskotet, hevdar han, tyder at Kina vinn – og faktisk stel 500 milliardar dollar frå USA.

Som mange har peika på, er dette tulle-sosialøkonomi. Med unntak for tider med massearbeidsløyse er ikkje handelsunderskot noko som vert trekt frå økonomiane som har det, heller ikkje er handelsoverskot eit tillegg til økonomiane på den andre sida av ubalansen. Når alt kjem til alt, er det amerikanske handelsunderskotet berre baksida av det faktumet at USA trekkjer til seg større investeringar frå utlendingar enn det amerikanarar invester i utlandet. Handelspolitikk har ingen ting med det å gjere.

I tillegg til denne omgrepsforvirringa er det eit faktum som få menneske – og så vidt eg kan sjå, ingen i Trump-regjeringa – synest å ha merka seg: Kina har ikkje lenger store handelsoverskot.

Det har ikkje alltid vore slik. For eit tital år sidan var Kinas budsjettoverskot – ein omfattande målestav som inkluderer handel av tenester og inntekter frå investeringar i utlandet – på over 9 prosent av BNP, eit svært høgt tal. Men i 2017 var overskotet berre 1,4 prosent av BNP, som ikkje er særleg mykje. Samstundes hadde USA eit budsjettunderskot på 2,4 prosent av BNP, litt større enn det kinesiske overskotet, men òg mykje mindre enn ubalansen på midten av 2000-talet.

Men om det er slik, kvifor er den «bilaterale» handelen mellom USA og Kina så ute av balanse? Svaret er at det stort sett dreier seg om statistisk illusjon. Kina er den store Montøren: Det er der komponentar frå andre land, som Japan og Sør-Korea, vert sette saman til forbrukarprodukt for den amerikanske marknaden. Det vil seie at mykje av det vi importerer frå Kina, i røynda er produsert andre stader.

Det er ikkje klart kvifor vi bør be Kina slutte med å spele denne rolla. Det er ikkje eingong klart om Kina kan gjere særleg mykje for å minske det bilaterale overskotet i handelen med USA. For å gjere det er landet nøydd til å ha ein heilt annan økonomi. Og dette vil rett og slett ikkje skje utan at vi får ein fullskala handelskrig som gjer slutt på mykje av den globale økonomien slik vi kjenner han.

Trump sjølv kan alltids kjenne seg vel med ei storstilt avglobalisering. Men som vi har sett, hatar den høgt elska aksjemarknaden ideen, og med god grunn: Selskap har gjort tunge investeringar i trua på at ein tett integrert global økonomi er kommen for å bli, og ein handelskrig ville gjere mange av desse investeringane verdlause.

Dessutan ville ein handelskrig òg verke øydeleggjande på store delar av Bygde-USA, som i hovudsak støttar Trump, ettersom mykje av landbruksproduksjonen vår – inkludert om lag to tredelar av matkornavlingane – blir eksportert.

Og det er grunnen til at ting verkar så inkonsekvente. Den eine dagen snakkar Trump tøft om handel, så fell børskursane, og rådgjevarane hans kjem styrtande for å seie at i røynda vil det ikkje bli nokon handelskrig, så vert han redd for at han verkar veik, og tvitrar fleire trugsmål, og så vidare. Kall det kunsten å kjempe med treskeslegel.

Einerett:
New York Times /Dag og Tid
Omsett av Lasse H. Takle
Niall Ferguson og Paul Krugman skriv denne spalta
annakvar veke.