– Eg bakar ikkje gjærbakst. Det går berre ikkje.

Undrande kika eg bort på ho som sa det, ho kan nemleg bake. Ho er av dei som bakar gode kaker, slike fine festkaker med velsmakande fyll i fleire lag, med krem dandert både omkring og oppå, med friske bær og sjokoladedryss, perfekt for sunnmørske kakebord.

Kor vanskeleg kan det vere å bake med gjær, spør eg meg, når eg ser kva ho elles får til med vått og tørt – og ein varm steikjeomn. Eg reknar med at ho ikkje gjer same tabben som eg gjorde på skulekjøkkenet: eg blanda gjæra med kaldt vatn. Korkje baksten eller karakteren heva seg i den skuletimen.

Kan det vere noko i det eg har høyrt, om at ein aldri – eller alltid? – bør setje gjærdeig når det flør? Eit søk på nettet sender meg til ein kunde og ein bakar hos Godt Brød:

«Kunde: Hei! Min svigerfar påstår at Flo og Fjære spiller inn på heving av deig. Stemmer det?:)»

«Bakern: Hei! Joda – det virker absolutt inn på hevingen av brød og bakverk. Det er ikke lett å forklare HVORFOR – men dersom man måler og ser på forholdet mellom flo og fjære og volumet på bakverket (mest mulig likt på alle andre faktorer som deigtemperatur, liggetid m.v.) så ser det ut som at ting hever bedre når det flør (er flo) enn når det fjærer (er fjære).»

Best heving når det flør, altså, ifølgje bakaren. Eg har aldri testa teorien. Dei få gongene eg har bakt bollar som ser etande ut, har eg nok overdrive gjærdosen. Og det har skjedd før.

Eg voks opp i ein daglegvarebutikk. Der snoka eg rundt, særleg når det var gåvmilde handelsreisande på besøk, eller når mor mi pakka gjær. Gjæra kom i kilospakkar som vart delte opp i stykke på 50 gram og pakka inn i plast. Gjæra smuldra lett opp, og eg var klar for snop. Spissposen vart fylt med gjær og ein drueklase på toppen. Eg heiv innpå, lukkeleg uvitande om at eg gjekk med sats i magen heilt til lufta gjekk ut av ballongen.

Det vart ingen fastelavnsbollar i år. Ikkje maular eg gjær lenger heller. Eg held meg til gjæra saft av druer.

Tiriltunga