I Rikard II samanliknar Shakespeare kongen med ein gartnar. Slik gartnaren må skjere vekk nokre rasktveksande greiner her og hjelpe lovande kvistar fram i lyset der, må herskaren kappe hovudet av enkelte overambisiøse adelsmenn og lønne dei trufaste undersåttane sine med gunstige embete og stillingar.

I hagen har eg to tre. Eg trur det eine er gravenstein og det andre er aromaeple, men eg er sanneleg ikkje sikker. Dei har tent meg – og naboungane, trur eg – trufast i alle år. Bortsett frå i fjor, då kulden sette inn midt i blømingstida og øydela det meste av avlinga.

Utpå seinvinteren kvart år tek eg fram hagesaks og sag og går mot epletrea med faste steg for gjere gartnarplikta mi. Eg stengjer ute all medkjensle og kuttar kvist etter kvist, kaldt, effektivt, målretta.

– Du må gå hardare til verks, seier bror min, som har lese meir hagebøker enn Shakespeare.

Eg veit at han har rett. Eg veit korleis det gjekk året før.

Eg stålset meg igjen og går endå ein ny runde i ringen med aplane.

– Endå meir, seier bror min.

– Ja, seier eg.

Men eg greier det ikkje. Trea ser så medtekne ut etter to omgangar at eg ikkje orkar å fjerne ein einaste liten knupp til.

Så kjem våren, epletrea blømer, sommaren går altfor fort, det blir haust, og eg ser resultatet av apalrøkta mi.

Dei kraftige trea som før strekte seg stolt mot himmelen, kneler no fortvila under vekta av altfor mykje frukt. Nokre greiner har brotna og heng slapt frå stammen med tørre blad og frukter. Andre er bøygde heilt i bakken og fôrar makk og mus med frisk frukt.

Heile kroppsspråket deira – ja, tre har faktisk kroppsspråk – osar av fortviling over ikkje å kunne bere fram frukta si på verdig vis. Og av velgrunna skuldingar mot gartnaren for omsorgssvikt.

– Du skulle gått hardare til verks, seier bror min.

– Ja, seier eg.

Eg er ikkje noko til gartnar, nei. Men så ville eg òg blitt ein elendig herskar.

obo