Tapet
– Eg har limband her, sa eg til ein kollega som etterlyste tape.
Etterpå slo det meg kor talande ordet limband er jamført med tape. Det engelske låneordet er for lengst kome inn i norsk, og det har fleire tydingar. Det er synonym til lydband eller kassett, og så har vi verbet å tape, miste eller gå glipp av noko.
Ungdommen no til dags går glipp av fleire gode, norske ord. Når eg påstår noko slikt, er det sjølvsagt fordi eg har nådd middagshøgda, men frå middagshøgda er det godt utsyn til engelske brør og systrer til norske ord. Kven er det som seier stemnemøte no til dags, når det korte ordet date sparer ein for fleire stavingar? På norsk har vi forresten det korte ordet vift, men det å vere på vift, altså vere ute og more seg eller til og med vere på galeien, som ordboka påstår, inneber ikkje nødvendigvis noko stemnemøte.
Nei, mange talande ord er nok nærare ei gravferd enn eit stemnemøte. Kven seier reknemaskin i våre dagar? Summa summarum reknar eg med at kalkulatoren på mobil og datamaskin er komen for å bli. Orda PC og laptop, som til og med står i ordboka, har meir eller mindre erstatta den trauste berbare datamaskina.
Langbukse, kortbukse og stuttbrok er vel knapt i bruk, men gjett kva som står i ordboka no: kosebukse. Underbukse blir kalla boksarshorts eller truse og strømpebukse tights. Nynorskordboka har forresten ein artig definisjon av ordet strømpebukse: klesplagg med strømper og truse i eitt.
Dersom du balar med noko, får du tak i ein sakførar lenger? Kvar har det blitt av handduken og lommeduken? Er det berre Kleenex som skal tørke tårer og snott heretter? Kvar tok bladfyken, bladstova og bladstyraren vegen?
At mange ord går i gløymeboka, er eit tap. Men tapet kan ein gjere noko med. Om nokon skulle lure på kva eg har på tapeten, er svaret følgjande: Eg ynskjer meg remser med gamle, gode, talande ord limte oppetter og nedetter vegger. Som einkvan sa ein gong: «Evig eies kun det tapetserte.»
Tiriltunga
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
– Eg har limband her, sa eg til ein kollega som etterlyste tape.
Etterpå slo det meg kor talande ordet limband er jamført med tape. Det engelske låneordet er for lengst kome inn i norsk, og det har fleire tydingar. Det er synonym til lydband eller kassett, og så har vi verbet å tape, miste eller gå glipp av noko.
Ungdommen no til dags går glipp av fleire gode, norske ord. Når eg påstår noko slikt, er det sjølvsagt fordi eg har nådd middagshøgda, men frå middagshøgda er det godt utsyn til engelske brør og systrer til norske ord. Kven er det som seier stemnemøte no til dags, når det korte ordet date sparer ein for fleire stavingar? På norsk har vi forresten det korte ordet vift, men det å vere på vift, altså vere ute og more seg eller til og med vere på galeien, som ordboka påstår, inneber ikkje nødvendigvis noko stemnemøte.
Nei, mange talande ord er nok nærare ei gravferd enn eit stemnemøte. Kven seier reknemaskin i våre dagar? Summa summarum reknar eg med at kalkulatoren på mobil og datamaskin er komen for å bli. Orda PC og laptop, som til og med står i ordboka, har meir eller mindre erstatta den trauste berbare datamaskina.
Langbukse, kortbukse og stuttbrok er vel knapt i bruk, men gjett kva som står i ordboka no: kosebukse. Underbukse blir kalla boksarshorts eller truse og strømpebukse tights. Nynorskordboka har forresten ein artig definisjon av ordet strømpebukse: klesplagg med strømper og truse i eitt.
Dersom du balar med noko, får du tak i ein sakførar lenger? Kvar har det blitt av handduken og lommeduken? Er det berre Kleenex som skal tørke tårer og snott heretter? Kvar tok bladfyken, bladstova og bladstyraren vegen?
At mange ord går i gløymeboka, er eit tap. Men tapet kan ein gjere noko med. Om nokon skulle lure på kva eg har på tapeten, er svaret følgjande: Eg ynskjer meg remser med gamle, gode, talande ord limte oppetter og nedetter vegger. Som einkvan sa ein gong: «Evig eies kun det tapetserte.»
Tiriltunga
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.