Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

Regjeringa ønskjer å endre regelverket slik at fleire norske høgskular kan verte universitet. Medan det i dag krevst fire eigne doktorgradsprogram for å få universitetsakkreditering, kan det framover verte krav om berre eitt.

Gunnar Yttri er rektor ved Høgskulen på Vestlandet, som har studiestader i Bergen, Førde, Haugesund, Sogndal og på Stord.

– Du seier i eit intervju med nettavisa Khrono at regjeringa i forslaget legg opp til eit «mye sunnere universitetsbegrep». Kvifor er det sunt å redusere krava for å få universitetsstatus?

– Då kravet om fire doktorgradsprogram vart sett, var det ein politisk og særnorsk konstruksjon som sytte for at ein fekk opp nye universitet i Stavanger og Agder og i nord. Talet var godt meint i si tid, men det var altså ei særnorsk øving som det er vanskeleg å finne parallellar til internasjonalt, seier han.

– Må det finnast parallellar internasjonalt for at det skal vere eit godt krav?

– Vi treng ikkje vere som alle andre, men det er greitt å ha eit universitetsomgrep som er forståeleg også utanfor landegrensene. Det er òg viktig for samarbeid med internasjonale partnarar. Poenget er at om du har forskarutdanning innanfor området du tilbyr utdanning på, og driv aktiv forsking innanfor same området, så bør du vere kvalifisert til å vere universitet.

– De har ønskt, og sikta dykk inn mot, å verte universitet sidan Høgskulen på Vestlandet vart danna i 2017. Kvifor?

– Det heilt sentrale er at vi vil ha betre kvalitet i utdanning og forsking enn ein høgskule. Det meiner vi vil gagne studentane og kanskje lette rekrutteringa av både studentar og gode tilsette. Det vil òg gjere oss til ein meir attraktiv samarbeidspartnar for andre universitet både nasjonalt og internasjonalt, og for arbeidsliv og næringsliv i området. Høgskulen på Vestlandet i 2023 er òg noko anna enn den høgskulesektoren som vart til på 1970-talet. I form og innhald er vi alt eit universitet, men vi manglar statusen.

– De var klare til å søkje universitetsakkreditering etter gamalt regelverk. Svekkjer det ikkje statusen dykkar når mange fleire institusjonar framover kan verte universitet?

– Eg opplever det ikkje slik, og det er heller ikkje slik at det framover vert lett å verte universitet. Ein må ha høg kvalitet med det ein søkjer om å verte universitet med.

– Høgskulen på Vestlandet tilbyr utdanningar i mellom anna helse- og sosialvitskap, friluftsliv og reiseliv, lærar og barnehagelærar, idrett og folkehelse. Treng ein utdanning ved universitet for å verte ein god lærar eller god sjukepleiar?

– Vi har tradisjonelle fag som dei siste 50 åra har vore del av høgskulesektoren, men på desse 50 åra har det skjedd ei formidabel utvikling både i sektoren, med bachelor-, master- og doktorgrad, også i Noreg og omverda elles. Så for å samarbeide med offentleg sektor og næringsliv og verkeleg vere ei samfunnskraft og kunne utdanne folk med rett kompetanse og fleksibilitet, må vi ta det steget det er å verte universitet. Så vert ikkje vi eit klassisk disiplinuniversitet, og vi vert ikkje like Universitetet i Oslo eller Universitetet i Bergen. Vi tek det beste frå høgskuletradisjonen og koplar med ei meir vitskapleg og forskingsbasert tilnærming til både utdanning og praksis.

– Statsvitskapsprofessor Tore Wig ved Universitetet i Oslo seier til Klassekampen at han fryktar endringa bidreg til ei sterkare akademisering av praktiske utdanningar og ei utvatning av akademia. Har han ikkje eit poeng?

– Jau, og det er greitt å kome med slike åtvaringar, men eg meiner oppgåva til vår type universitet er å byggje bru mellom akademia og praksis, syte for at profesjonsutøvarane vi utdannar, vert gode og sterke i praksis, og syte for at forskinga vår er praktisk relevant. Når det gjeld spørsmål om utvatning av akademia, trur eg det er nødvendig også for dei tradisjonelle universiteta å kome samfunnet rundt seg meir i møte, for å halde oppe sin eigen legitimitet.

– Noreg har alt 10 universitet i dag. Kor mange treng vi i eit land med 5,5 millionar innbyggjarar?

– Eg trur ikkje talet er viktig, men eg er overtydd om at det er viktig å ha institusjonar som satsar over større geografisk område, som tek eit geografisk ansvar. Om det trengst 5, 10 eller 15 universitet til det, har eg ikkje synspunkt på. At vi har 10 universitet i dag, er også litt tilfeldig. Hadde fleire av dei gamle universiteta gjort som NTNU og UiT, kunne vi hatt færre.

– Har du ingen innvendingar mot endringane regjeringa no har føreslege?

– Det er ein risiko om fleire utdanningsinstitusjonar vert for like, og om dei mistar det regionale særpreget. I tillegg er det krevjande å byggje opp nye universitet i tider med svikt i rekrutteringa til nokre utdanningar. Den største risikoen er likevel å ha universitet og høgskular som ikkje tek samfunnsoppdraget sitt på alvor. Når vi byggjer eit nytt universitet, er det nettopp det vi gjer; Høgskulen på Vestlandet tek samfunnsoppdraget på alvor, seier han.