Midtausten

Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

Same veke som Saladin-dagane stilte spørsmål om «Evig konflikt mellom kristne og muslimer?» og Ilan Pappe heldt foredrag på Litteraturhuset i Oslo, var òg ei gruppe unge israelske statsborgarar med minoritetsbakgrunn i Oslo for å snakke om integrering av minoritetar i Israel. Besøket var initiert av organisasjonen Reservists on Duty, og vart til i samarbeid med den israelske ambassaden i Oslo.

Reservists on Duty vart starta av israelske reservesoldatar i 2015 som eit motsvar til den internasjonale boikottrørsla mot Israel, og ser det som si plikt å «avsløre og motverke» støttespelarar til rørsla i og utanfor Israel, og å «betre, oppdatere og formidle dei jødiske og israelske forteljingane».

Oslo er fyrste stopp på ein tur som går vidare til London, Skottland og Italia. Det seier Jonathan Elkhoury (25), minoritetskoordinator for organisasjonen.

– Europearar veit ikkje mykje om minoritetane i Israel og kor stort mangfald det er i den israelske befolkninga. Mange trur vi lever i ein apartheidstat som ikkje lèt oss trivast og lukkast i livet, seier han.

At Israel er eit apartheidsamfunn, er falsk informasjon, slik han ser det.

– Har same rettar

Rundt 25 prosent av befolkninga i Israel er ikkje-jødisk, over 20 prosent er arabarar. Elkhoury er kristen arabar frå Libanon, men flykta til Israel saman med familien då han var ni. Han har gått på jødisk offentleg skule, som einaste i klassen med arabisk som morsmål, og han gjorde toårig sivilteneste, som ikkje er obligatorisk for den arabiske befolkninga. Elkhoury meiner han er integrert «på ein god måte». Det delte skulevesenet forklarar han med at «den arabiske befolkninga sjølv ønskte arabiskspråklege skular».

Muhammad Kabiya (27) er beduin og frå ein landsby som støtta opprettinga av og vart del av den israelske staten i 1948. Kabiya valde å gjere militærteneste, har vore tre år i det israelske luftforsvaret og er i dag student ved Universitetet i Haifa.

– Den arabiske befolkninga i Israel og jødane har nett dei same rettane, seier han.

Det er òg bodskapen frå Lorena Khateeb (21), som tilhøyrer folkegruppa drusarar, eit religiøst samfunn med islamsk opphav, som utgjer ein million menneske totalt, og rundt 128.000 i Israel. Ho valde òg sivilteneste i eitt år, og studerer no i Haifa. Khateeb seier at Israel var fyrste land som anerkjente drusarreligionen, og at det ikkje finst nokon annan stad i verda der ho har fleire rettar.

Rasha Atamny seier ho òg har same rettar som andre, sjølv om ho verken har gjort militær- eller sivilteneste. Atamny, som er israels fyrste kvinnelege muslimske diplomat, er frå den palestinskdominerte byen Baqa al-Gharbiyye i Haifa-distriktet og var i Oslo samstundes som Reservists on Duty.

Syng ikkje

– Israel er definert som ein jødisk stat. Kva har det å seie for dykk?

– Eg bryr meg ikkje om det er ein jødisk stat eller ikkje, så lenge eg får alle rettar her. Men eg anerkjenner og støttar at det jødiske folket har rett til ein eigen stat i Israel. Og eg har gjort militærteneste og er klar til å ofre både kropp og sjel for staten. Ikkje fordi det er ein jødisk stat, men fordi det er staten min. Eg syng ikkje nasjonalsongen, men eg respekterer han, seier Kabiya.

– Det finst lovar som skil mellom jødar og ikkje-jødar. Kva synest de om det?

– Har du døme? spør Elkhoury.

– Lova om tilbakevending, til dømes?

Lova gjev jødar frå heile verda rett til å immigrere til Israel.

– Det var arabarane som starta krigen. Dei avviste delingsplanane og starta åtaka på Israel. Mange seier at jødane sparka dei ut, andre seier at dei reiste sjølve. Det finst ulike historier, men dei som har forlate landet sitt, har eit problem, og ikkje rett på å kome tilbake, slik eg ser det. Det ville heller ikkje gått om alle skulle kome tilbake, seier Kabiya.

– Det lova gjer, er å gje jødar som vert forfølgde utanlands ei trygg hamn. Muslimar har mange andre moglegheiter, det er fleire arabiske land i verda, seier Atamny.

– Åtte av dei ti fattigaste byane i Israel har arabisk majoritet. Kvifor er det slik?

– Det er byar med religiøse og konservative samfunn, der kvinnene ikkje jobbar. Reknar du vekk halve befolkninga, er det klart det står færre att i arbeidslivet. Men dette vert det gjort noko med. Det er tildelt midlar til integrering av arabiske statsborgarar i arbeidslivet, seier Atamny.

– Budde for alt

– Arabarane utgjer 20 prosent av befolkninga, men berre 15 prosent av parlamentet, Knesset. Kva kjem det av?

–?Det har mykje å gjere med valsystemet, og det er ikkje nødvendigvis slik at minoritetane berre røystar på parti for arabarar, seier Atamny.

– Kva tid får Israel ein palestinsk statsminister?

– Det er mogleg, men vi må vere realistiske. Dette er ein jødisk stat, seier Kabiya.

– For å verte statsminister må du kunne byggje ein koalisjon. Den arabiske samlingslista er tredje største parti, men dei vil ikkje vere del av nokon koalisjon, seier Elkhoury.

Dei fire meiner situasjonen på Vestbreidda er ille, men dei ser ikkje mykje Israel kan gjere for å betre tilhøva.

–?Eg trur okkupasjonen berre er ein fordel. Det som gjer ting fryktelege, er at dei palestinske sjølvstyremaktene og Hamas nyttar folket til å fremje sin eigen agenda, seier Kabiya.

– Ser de noko løysing på konflikten?

–?Vi har håp om ei lysare framtid, utan krig eller konflikt, seier Elkhourdy.

–?Vi er i Midtausten. Eg trur det einaste vi kan håpe på, er fred, men at vi samstundes må vere budde for ein kvar situasjon, seier Kabiya.