Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

Etter at Dagbladet sleppte nyhenda om at nordmannen Frode Berg hadde tilstått å ha vore i Moskva på oppdrag for den norske E-tenesta, stadfesta NRK-korrespondenten i Moskva, Morten Jentoft, at NRK «svært lenge» har visst at Berg var rekruttert av den norske E-tenesta. NRK vedgjekk òg å sitje på opplysningar om at «Berg skal ha foretatt flere turer til Russland som kurér for personer med tilknytning til norsk eller vestlig etterretning», og visste at Berg hadde med seg pengar, utan at det har kome ut før.

Morten Jentoft forsvarar at NRK ikkje gjekk ut med informasjonen før Dagbladet kom med avsløringa.

– Vi hadde ikkje opne kjelder for opplysningane. Då er det vanleg å vere svært varsam med å gå ut med opplysningar. NRK har ikkje teke omsyn til norske styresmakter eller andre i den vurderinga.

– Kor lenge har de sete på denne informasjonen?

– Det vil eg ikkje seie noko om.

– Mediekommentator Anki Gerhardsen skriv i Aftenposten at tilbakehaldinga av denne informasjonen går ut over truverdet til norsk presse.

– Det trur eg byggjer på dårleg kjennskap til korleis media arbeider. Det er mange gonger vi ikkje går ut med informasjon i saker der vi ikkje har opne kjelder. Her skyt ho langt over mål.

– Kva skade ville det gjort om de publiserte det de hadde?

– Det er eit hypotetisk spørsmål det er vanskeleg å svare på. Denne saka er kjensleg fordi ho involverer ein person som sit i fengsel, og ho har ei menneskeleg side. I tillegg involverer saka heile forholdet mellom Noreg og Russland og ikkje minst folk-til-folk-samarbeidet i nord, der det no har kome fram at etterretningstenesta opererer i kulissane. Det er framleis mykje uvisse og mange opne spørsmål, og det kan vere farleg å trekkje konklusjonar for tidleg. Ein skal vere ganske trygg før ein går ut.

– NUPI-forskar Jakub M. Godzimirski seier til NRK at ein ikkje kan sjå vekk frå at Berg kan ha vore dels pressa og dels lokka til å vedgå meir enn det er grunnlag for, for å svekkje tilliten til norsk E-teneste. Kva vurderingar har de gjort av det?

– Det kan sjølvsagt vere eit aspekt. Det er klart at Berg er bitter på det som har skjedd og situasjonen han har hamna i, og det kan gjere at han seier ting, men det betyr ikkje at det han seier, er feil.

– Norske styresmakter har ikkje stadfesta at han var på oppdrag for E-tenesta. Er dette slik du vurderer det, heilt utan tvil?

– Frode Berg seier han har vore på eit slikt oppdrag, og det at han har vore i Russland på tur, vert stadfesta av fleire kjelder vi har. Så er spørsmålet kva oppdraget har gått ut på, og kor klart det har vore. Ingenting er 100 prosent sikkert. I tillegg skal vi vere klare over at han har sete isolert i varetekt, og ein person som gjer det, kan seie ting han angrar på seinare.

– Har de meir informasjon om saka de ikkje har gått ut med?

– Ja, vi samlar stoff heile tida, som alle andre redaksjonar. Dette er ei sak som er under utvikling, men der det er viktig at vi skundar oss langsamt og ikkje trekkjer forhasta slutningar. Det er ei spesiell sak som har store konsekvensar ikkje berre for Berg og familien, men for forholdet mellom Noreg og Russland.

– Kan vi stole på at norsk presse rapporterer uavhengig og fritt om forhold som gjeld tryggingspolitikken?

– Eg kan ikkje svare for andre enn meg sjølv, men vi prøver å gjere så godt vi kan. Her er det òg viktig å få fram at verda ser annleis ut frå stader utanfor Oslo, Brussel og Washington, og vi prøver å fortelje at det finst andre synspunkt på ting som skjer, enn det som kjem heimanfrå.

– Er det i ettertid noko du meiner de burde gjort annleis i denne saka?

– Nei, det er vanskeleg å seie. Dette er ei sak som går litt i rykk og napp. Plutseleg skjer det ting som gjer at alle kastar seg over ho, som no.

– Kva trur du skjer i saka framover?

– Eg trur saka kjem til å gå fram til det vert rettssak, og at Berg der får ein dom. Så får vi sjå kva som skjer etter det, og om det vert mogleg å få til ei utveksling, slik Russland har gjort med Estland og USA. Då kan det vere at Noreg må samarbeide med andre Nato-land for å få til ei utveksling, for no er det ingen russarar som sit dømde i Noreg. Eit anna alternativ er om Russland vel å gje nåde til Berg.