Det europeiske draumehelikopteret
Det ligg store ambisjonar bak den sørgjelege soga om NH90.
NH90 vart planlagd som eit europeisk prestisjeprosjekt på slutten av 1990-åra, eit tysk/fransk/italiensk/nederlandsk samarbeid for å utvikle eit avansert militærhelikopter for dei europeiske Nato-landa (NH står ganske enkelt for «Nato Helicopter»). Det var òg nordisk sus over innkjøpet: Planen var at Noreg, Sverige, Danmark og Finland skulle kjøpe same helikoptermodell, i håp om å få vinstar på samdrift og sams kompetanse i alle landa. Danmark trekte seg tidleg frå samarbeidet og kjøpte amerikanske Seahawk i staden, eit val som har vist seg å vere klokt.
Norske styresmakter hadde òg økonomiske motiv for å satse på eit helikopter under utvikling i staden for hyllevare: Det kunne gje fleire oppdrag til norsk forsvarsindustri. For det norske forsvaret var det dessutan attraktivt å få eit mest mogleg avansert helikopter, sjølv om det slett ikkje var naudsynt ut frå behova til Kystvakta. Det kunne dessutan gje stordriftsfordelar å kjøpe same modell både til Kystvakta og til fregattane.
NH90 var i starten tenkt som erstattar også for dei aldrande Sea King-helikoptera i den norske redningstenesta. Ei god stund tviheldt norske styresmakter på dette valet, trass i at dei faglege råda var klare: NH90 var ikkje eigna til redningstenesta, det var for lite og hadde for kort rekkjevidd. I 2003 snudde regjeringa, kanskje av frykt for søksmål frå andre helikopterprodusentar om det ikkje vart halde ein open anbodskonkurranse. Og i 2013 valde Noreg etter ein langdryg prosess å kjøpe det større helikopteret AW 101 frå AgustaWestland til redningstenesta, ein modell som no blir fasa inn i Noreg. I Danmark har desse helikoptera hatt store innkøyringsproblem, og det første AW 1010 som kom til Noreg, velta. Helikopterkjøp er ikkje enkelt.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
NH90 vart planlagd som eit europeisk prestisjeprosjekt på slutten av 1990-åra, eit tysk/fransk/italiensk/nederlandsk samarbeid for å utvikle eit avansert militærhelikopter for dei europeiske Nato-landa (NH står ganske enkelt for «Nato Helicopter»). Det var òg nordisk sus over innkjøpet: Planen var at Noreg, Sverige, Danmark og Finland skulle kjøpe same helikoptermodell, i håp om å få vinstar på samdrift og sams kompetanse i alle landa. Danmark trekte seg tidleg frå samarbeidet og kjøpte amerikanske Seahawk i staden, eit val som har vist seg å vere klokt.
Norske styresmakter hadde òg økonomiske motiv for å satse på eit helikopter under utvikling i staden for hyllevare: Det kunne gje fleire oppdrag til norsk forsvarsindustri. For det norske forsvaret var det dessutan attraktivt å få eit mest mogleg avansert helikopter, sjølv om det slett ikkje var naudsynt ut frå behova til Kystvakta. Det kunne dessutan gje stordriftsfordelar å kjøpe same modell både til Kystvakta og til fregattane.
NH90 var i starten tenkt som erstattar også for dei aldrande Sea King-helikoptera i den norske redningstenesta. Ei god stund tviheldt norske styresmakter på dette valet, trass i at dei faglege råda var klare: NH90 var ikkje eigna til redningstenesta, det var for lite og hadde for kort rekkjevidd. I 2003 snudde regjeringa, kanskje av frykt for søksmål frå andre helikopterprodusentar om det ikkje vart halde ein open anbodskonkurranse. Og i 2013 valde Noreg etter ein langdryg prosess å kjøpe det større helikopteret AW 101 frå AgustaWestland til redningstenesta, ein modell som no blir fasa inn i Noreg. I Danmark har desse helikoptera hatt store innkøyringsproblem, og det første AW 1010 som kom til Noreg, velta. Helikopterkjøp er ikkje enkelt.
Fleire artiklar
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.
Foto: Christiane Jordheim Larsen
Alle auge på Grønland
NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk.
Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.
Foto frå filmen
Filmglede
Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.