Ticos
Det stundar mot presidentval i Costa Rica. Har du ikkje fått det med deg? Då kan det vera ei trøyst at costaricanarane – los Ticos – heller ikkje ser ut til å bry seg i år. I Costa Rica er det faktisk forbode å ikkje røysta i slike val, men det er inga straff for å bryta denne lova.
Costa Rica er verdas mest keisame land om ein ser politisk og historisk på det, især om ein ser på Costa Rica slik eg fekk gjera i eit par år, over elva San Juan frå nabolandet Nicaragua, som har fostra (og drepe) martyrar, diktatorar og revolusjonære i overmål.
Costa Rica har ikkje noko slikt, ingen frigjeringsdag og ikkje eingong ein hær. I staden har dei demokrati, relativt velstand, ein stor middelklasse og solide landbrukssamvirke, attåt økoturisme og to til forveksling like konservative og andletslause parti som har bytt på å ta regjeringsansvar.
Costa Rica har med det vore eit fredsælt særsyn i ein verdsdel herja av blod og brann i tiår. For det har dei fått mykje spott, som venteleg kan vera, og mange immigrantar. Men ticoane sjølve har til denne dag vore stolte av det smålåtne styret og demokratiske stellet sitt.
I år kan altså også dette lukkelandet bukka under for ei populistisk tidsånd. Kandidatane for dei etablerte partia blir sedde som korrupte eller tullingar, og utfordraren Juan Diego Castro, presidentkandidat for eit nytt og så godt som programfritt parti, blir kalla «ein tropisk Trump». Han er òg i krig med pressa, og lovar, om han vinn, å stenga den leiande avisa i landet, La Nación, før det har gått eit år.
Då kan me ha det gåande. I takt med at ytringsfridomen svinn, kjem motstanden mot det nye regimet, som det vil bli kalla, til å auka. Ein gerilja veks fram, og president Castro, som altså ikkje har nokon nasjonal hær, kontrar med å hyra inn arbeidslause dødsskvadronar frå Colombia. Og så bortetter – til eit nytt Nicaragua reiser seg frå den costaricanske oska.
Eventuelt kan ticoane gjera som dei plar – putla på med sitt til presidentstyret går over – i 2022.
Jox
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det stundar mot presidentval i Costa Rica. Har du ikkje fått det med deg? Då kan det vera ei trøyst at costaricanarane – los Ticos – heller ikkje ser ut til å bry seg i år. I Costa Rica er det faktisk forbode å ikkje røysta i slike val, men det er inga straff for å bryta denne lova.
Costa Rica er verdas mest keisame land om ein ser politisk og historisk på det, især om ein ser på Costa Rica slik eg fekk gjera i eit par år, over elva San Juan frå nabolandet Nicaragua, som har fostra (og drepe) martyrar, diktatorar og revolusjonære i overmål.
Costa Rica har ikkje noko slikt, ingen frigjeringsdag og ikkje eingong ein hær. I staden har dei demokrati, relativt velstand, ein stor middelklasse og solide landbrukssamvirke, attåt økoturisme og to til forveksling like konservative og andletslause parti som har bytt på å ta regjeringsansvar.
Costa Rica har med det vore eit fredsælt særsyn i ein verdsdel herja av blod og brann i tiår. For det har dei fått mykje spott, som venteleg kan vera, og mange immigrantar. Men ticoane sjølve har til denne dag vore stolte av det smålåtne styret og demokratiske stellet sitt.
I år kan altså også dette lukkelandet bukka under for ei populistisk tidsånd. Kandidatane for dei etablerte partia blir sedde som korrupte eller tullingar, og utfordraren Juan Diego Castro, presidentkandidat for eit nytt og så godt som programfritt parti, blir kalla «ein tropisk Trump». Han er òg i krig med pressa, og lovar, om han vinn, å stenga den leiande avisa i landet, La Nación, før det har gått eit år.
Då kan me ha det gåande. I takt med at ytringsfridomen svinn, kjem motstanden mot det nye regimet, som det vil bli kalla, til å auka. Ein gerilja veks fram, og president Castro, som altså ikkje har nokon nasjonal hær, kontrar med å hyra inn arbeidslause dødsskvadronar frå Colombia. Og så bortetter – til eit nytt Nicaragua reiser seg frå den costaricanske oska.
Eventuelt kan ticoane gjera som dei plar – putla på med sitt til presidentstyret går over – i 2022.
Jox
Fleire artiklar
Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.
Foto: NTB
Portrett av ei kvinne i flammar
Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.
Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.
Foto: Lise Åserud / NTB
Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.
Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB
– ADHD-diagnosen skal henge høgt
Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?
Forfattar og siviløkonom Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.
Foto: Agnete Brun
Når rikdom blir eit problem
Martin Bech Holte kjem med ein diskutabel analyse og friske fråspark i Landet som ble for rikt.