Eg står midt i ei så vidt meterbrei gate i Varanasi, den heilagaste byen i India i 2014. Gata er ein del av ein labyrint av identiske, smale steinvegar. Frå ein kant kjem ei ku, frå den andre kjem eit gravfølgje. Eg står i midten og tenkjer at no går det gale.

Følgjet kjem nærare, eg høyrer ein jamn, tett lyd av stemmer og song. Ei gruppe menn har ei likbåre på akslene, pakka inn i oransje og gull. Kvinnene kjem gåande bak, syngjande dei òg. Fleire titals, kanskje hundretals bårer skal setjast på båla langs Ganges i løpet av dagen.

I Noreg er det ikkje slik, og eg tenkjer på svartkledde, tause silhuettar på tomme, velstelte norske kyrkjegardar.

Men ifølgje Forskning.no denne veka er ikkje norske kyrkjegardar tomme. Det vert heile tida trongare om plassen. Fleire stader utgjer ikkje berre folkeveksten ei utfordring, men jorda ein skal senkast ned i òg. Kompakt leirjord, som finst på fleire norske kyrkjegardar, bryt ikkje ned gravinnhaldet på den 20 år lange fredingstida som er fastsett i gravferdslova. Då kan ein ikkje bruke grava på nytt. Pågangen etter gravplassar har vorte så stor at kvadratmeterprisen har vorte eit problem særleg for bykommunar, melde VG førre månad. Norske byar har sletta tusenvis av graver som det ikkje vart betalt festeavgift for dei siste åra, for å få plass til nye.

Til dømes er det nesten fullt på Røbekk kyrkjegard i Molde, melder Forskning.no, og kommunen har kjøpt inn nytt areal. Og på Gjerpen kyrkjegard i Skien er det ikkje meir plass til kistegraver, melde Varden i fjor haust. Når Norsk institutt for bioforsking (NIBIO) attåt melder at det finst for lite forsking på kva som er god gravjord, kjenner eg at eg vert irritert og manar fram eit bilete av meg sjølv som 13-åring, veslevaksen og med hendene på hoftene.

– Eg vil verte kremert, fortalde eg mor mi og gjorde meg så streng eg kunne.

I 2019 har vi framleis to måtar å gravleggje menneske på i Noreg: tradisjonell gravlegging og kremasjon. Litt over 40 prosent av nordmennene vert kremerte etter at dei døyr, ifølgje norske kremasjonsstatistikkar. Noreg er likevel meir skeptisk til kremasjon enn andre europeiske land. VG meiner kristen tru står for noko av skepsisen og tabu kring døden for noko.

Mellom gravfølgjet og kua må eg tenkje meg om: Kor strenge gravleggingsreglar kan vi ha når jorda ikkje eignar seg til å bryte oss ned? På kyrkjegarden i heimkommunen min er det no over 20 år sidan bestefar min vart gravlagd. Ligg han framleis der, tenkjer eg.

Og dersom vi skal halde oss til to former for gravlegging, kan ein halde fram med å velje? På same måte som hinduane brenn dei døde, er det forbode for muslimar å gjere det. Medan songen frå gravfølgjet attende i heilage Varanasi vert høgare og høgare og kua i siste liten luntar inn ei sidegate, lurer eg på om det er fysisk mogleg å halde på norsk gravleggingstradisjon på same måte som hinduane held på sin.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i Dag og Tid.