«Lova om spreiing av dyd og hindring av umoral»
Det afghanske justisdepartementet har utferda ei ny lov om spreiing av dyd og hindring av umoral. Her trykkjer vi eit utval av paragrafane:
Molvi Mohammad Sadiq Akif, talsmann for departementet for dygd og moral i Afghanistan har lagt fram ei ny lov om korleis afghanarar skal te seg.
Foto: Siddiqullah Alizai / AP / NTB
«I namnet til Allah, velgjeraren, den nådige. Lova vere Allah, Herren over alle verder. Må signing og fred følgje den fremste bodberaren, heile familien hans og alle følgjarane hans.
Paragraf 1
Eg godkjenner med dette lova om spreiing av dyd og hindring av umoral, som består av eit føreord, fire delar og 35 paragrafar.
Paragraf 4
Denne lova vil gjelde alle område, alle offentlege plassar og alle som bur i landet Afghanistan.
Paragraf 10
Vilkår og prinsipp for dei som skal setje lova ut i livet, er som følgjer:
1. Respekt for den sosiale posisjonen til alle og sjølvrespekten deira, sikre god handsaming av alle når dyd skal fremjast eller synd slåast ned på
2. Nekte all ulovleg åtferd dei ser med auga
3. Nekte all ulovleg åtferd dei høyrer med øyra
4. Under verksemda med å fremje dyd eller forby synd, ikkje snoke i folks private synder; unngå å gå inn i heimen deira, med unntak for tilfelle da det er tillate etter islamsk lov
5. Nekte all ulovleg åtferd som det er vitnemål om frå to truverdige personar
6. Nekte ulovleg åtferd på ein slik måte at det ikkje leiar til ei anna ulovleg handling som er like eller meir alvorleg
7. Når han fremjar dydig åtferd og hindrar synd, held han seg til lovene og ikkje diskriminerer nokon på noko slags vis
8. Når han fremjar dyd eller forbyr synd, skal han bry seg med viktigare saker før han tek omsyn til mindre alvorlege saker
9. Forklare det skadelege ved handlingane til den som gjer seg skuldig i synd
10. Oppmuntre og klandre på ein mild måte
11. Bruke makt berre når det ikkje er fare for at ei uheldig hending skal skje som følgje av det
Ein væpna talibankrigar passar på køen av kvinner som kjem for å få rasjonar med naudhjelp frå ein av dei få utanlandske organisasjonane som er att i landet.
Foto: Ebrahim Noroozi / AP / NTB
Paragraf 13
Påbod knytte til at kvinner dekkjer seg til:
1. Ei kvinne skal dekkje til heile kroppen.
2. Ei kvinne skal dekkje andletet for å unngå det oppstår fitna [sosial uro eller kaos, som i seg sjølv kan føre til synd].
3. Kvinnerøyster (i song, lovsong eller opplesing med høg røyst i ei forsamling) bør òg skjulast.
4. Kvinneklede skal ikkje vere tynne, korte eller tettsitjande.
5. Det er kvinnene sitt ansvar å skjule kroppen og andletet overfor menn som ikkje er deira mahram – nære skyldfolk.
6. Kvinner har plikt til å dekkje seg til framfor vantru eller lausaktige kvinner slik at det ikkje oppstår fitna.
7. Det er forbode for menn som ikkje er i slekt med kvinna, å sjå på kroppen eller andletet hennar. Sameleis har kvinner ikkje lov til å sjå på framande menn.
8. Dersom ei vaksen kvinne ser seg nøydd til å forlate heimen av ein presserande grunn, har ho plikt til å skjule røysta, andletet og kroppen.
Paragraf 14
Krav til tildekking av mannskroppen:
1. Den delen av mannskroppen som skal dekkjast, er frå livet og ned til knea. Knea skal òg dekkjast.
2. Menn må halde seg til påbodet som står i første delen av denne paragrafen, saman med andre påbod som gjeld segregasjon.
3. Under fritidsaktivitetar og trening skal menn ha på seg klede som skjuler dei naudsynte delane av kroppen. Kleda deira skal ikkje vere tettsitjande, og visse kroppsdelar må ikkje synest.
Taliban-leiarar samla i 2023 i Kabul for å forsone haukar og meir moderate mørkemenn.
Foto: Ebrahim Noroozi / AP / NTB
Paragraf 17
Ein vaktar har plikt til å sikre at dei som arbeider for presse og nyhendeorganisasjonar, tek omsyn til følgjande reglar for dyd når dei offentleggjer stoff:
1. Dei skal ikkje publisere stoff som står i motstrid til islamsk lov og religion.
2. Dei skal ikkje publisere stoff som latterleggjer eller audmjukar muslimar.
3. Dei skal ikkje publisere stoff som inneheld bilete av levande vesen.
Paragraf 20
Ein vaktar har plikt til å sikre at tilsette og sjåførar av kommersielle køyretøy respekterer følgjande reglar:
1. Ikkje spele musikk
2. Ikkje bruke rusande substansar eller smugle noko
3. Ikkje transportere kvinner som ikkje er tildekte
4. Ikkje tillate kvinner å sitje saman med eller omgåast menn som ikkje er i slekt med henne
5. Ikkje transportere kvinner som ikkje er i følgje med ein vaksen mannleg nær slektning og med det rette sinnelaget
6. At transportselskap lagar ein rutetabell som sikrar at sjåførar og passasjerar ber ved dei rette tidene
Paragraf 22
Ein vaktar har plikt til å hindre følgjande individuelle forbodne handlingar:
1. Ekteskapsbrot, anten det er påtvinga eller frivillig, anten det er i det skjulte eller offentleg; sameleis er mellombels ekteskap heller ikkje tillate
2. Utukt
3. Lesbianisme
4. Analsex, sjølv om det skulle vere med eiga kone
5. Pedofili
6. Spel, spel med dekorerte egg, mardaki [eit veddespel med steinar i Sør-Afghanistan og valnøtter i Aust-Afghanistan], beday [eit spel som blir spela i Kandahar, Helmand, Zabul og Loya Paktia med bein av sau og geit], spel med valnøtter og andre [former for spel]
7. Tilrettelegging av stader og tilhøve som bidreg til ekteskapsbrot, utukt, lesbianisme, analsex, pedofili eller speling
8. Få hundar, hanar, vaktlar, fasan eller andre dyr eller fuglar til å slåst med kvarandre
9. Feil bruk av opptakarar eller radio; lage bilete av levande vesen på datamaskin eller mobiltelefon, eller nokon andre slike apparat
10. Lyden av ei kvinnerøyst eller kva slag musikk som helst som kjem frå ei forsamling eller frå heimen
11. Bruk, kjøp og sal, oppbevaring av narkotika eller brennevin
12. Vise delar av kroppen som skal vere skjulte
13. Kvinner som ikkje dekkjer seg skikkeleg til
14. Å ikkje be eller å utsetje bøna
15. Å sløyfe obligatoriske bøner
16. Å ikkje be i forsamlinga
17. Å avstå frå obligatorisk faste
18. Å barbere seg eller redusere skjegget til mindre enn ei handsbreidd
19. Å velje ein uislamsk frisyre
20. Å bli ven med ikkje-muslimar og hjelpe dei; å imitere dei i utsjånad eller karakter
21. Ta del i Nawruz, Shab-e Yalda [fest som markerer vintersolkverv], fyrverkerinatt og andre festar som er vanlege blant muslimar, men som ikkje har grunnlag i islam
22. Å bere og gjere populære krusifiks, halsband og andre slike ikkje-islamske symbol
23. Å innføre og popularisere visse praksisar som er mislikte og blir sette på som nye [det som nyleg er innført, er utan fortid og bryt med Koranen og tradisjonen til profeten], i truverdige bøker frå rettsvitskapen i Hanafi-tradisjonen
24. Å ikkje lyde foreldra sine
25. Å ikkje respektere rettane til andre
26. Å oppføre seg uvenleg mot foreldrelause og slike som er undertrykte
Paragraf 24
Straff sett i verk av vaktaren. Ein person som openlyst gjer noko gale, skal straffast av vaktaren som, så snart han ser både synda og gjerningsmannen, skal handle på følgjande vis:
1. Formaning
2. Minne personen det gjeld, om det mishaget Allah vil kjenne på etter ei slik handling
3. Truge og straffe med sterke ord
4. Straffe brotsmannen med ei bot
5. Setje brotsmannen i eit offentleg fengsel i frå éin til 24 timar
6. Setje brotsmannen i eit offentleg fengsel i frå éin til tre dagar
7. Straff som ein vaktar finn høveleg, og som ikkje er erklært av ein rettsinstans
8. Vaktaren har plikt til, i løpet av freistnadene på å fremje dyd og forby synd, å ta omsyn til dei ulike gradane av straff som er peika på i del éin av denne paragrafen.
Paragraf 35
Denne lova vil vere gyldig frå dagen for offentleggjering. Ho skal offentleggjerast i det offisielle meldingsorganet. Andre lover, som ikkje er vedtekne eller offentleggjorde av den høgt æra Amir al-Mu’minin, må Allah bevare han, eller dei som avvik frå denne lova, er med dette annullerte.»
Teksten byggjer på ei uoffisiell omsetjing til engelsk ved Afghanistan Analysts Network, ein uavhengig ideell organisasjon for politisk forsking.
Omsett til norsk for Dag og Tid av Lasse H. Takle
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
«I namnet til Allah, velgjeraren, den nådige. Lova vere Allah, Herren over alle verder. Må signing og fred følgje den fremste bodberaren, heile familien hans og alle følgjarane hans.
Paragraf 1
Eg godkjenner med dette lova om spreiing av dyd og hindring av umoral, som består av eit føreord, fire delar og 35 paragrafar.
Paragraf 4
Denne lova vil gjelde alle område, alle offentlege plassar og alle som bur i landet Afghanistan.
Paragraf 10
Vilkår og prinsipp for dei som skal setje lova ut i livet, er som følgjer:
1. Respekt for den sosiale posisjonen til alle og sjølvrespekten deira, sikre god handsaming av alle når dyd skal fremjast eller synd slåast ned på
2. Nekte all ulovleg åtferd dei ser med auga
3. Nekte all ulovleg åtferd dei høyrer med øyra
4. Under verksemda med å fremje dyd eller forby synd, ikkje snoke i folks private synder; unngå å gå inn i heimen deira, med unntak for tilfelle da det er tillate etter islamsk lov
5. Nekte all ulovleg åtferd som det er vitnemål om frå to truverdige personar
6. Nekte ulovleg åtferd på ein slik måte at det ikkje leiar til ei anna ulovleg handling som er like eller meir alvorleg
7. Når han fremjar dydig åtferd og hindrar synd, held han seg til lovene og ikkje diskriminerer nokon på noko slags vis
8. Når han fremjar dyd eller forbyr synd, skal han bry seg med viktigare saker før han tek omsyn til mindre alvorlege saker
9. Forklare det skadelege ved handlingane til den som gjer seg skuldig i synd
10. Oppmuntre og klandre på ein mild måte
11. Bruke makt berre når det ikkje er fare for at ei uheldig hending skal skje som følgje av det
Ein væpna talibankrigar passar på køen av kvinner som kjem for å få rasjonar med naudhjelp frå ein av dei få utanlandske organisasjonane som er att i landet.
Foto: Ebrahim Noroozi / AP / NTB
Paragraf 13
Påbod knytte til at kvinner dekkjer seg til:
1. Ei kvinne skal dekkje til heile kroppen.
2. Ei kvinne skal dekkje andletet for å unngå det oppstår fitna [sosial uro eller kaos, som i seg sjølv kan føre til synd].
3. Kvinnerøyster (i song, lovsong eller opplesing med høg røyst i ei forsamling) bør òg skjulast.
4. Kvinneklede skal ikkje vere tynne, korte eller tettsitjande.
5. Det er kvinnene sitt ansvar å skjule kroppen og andletet overfor menn som ikkje er deira mahram – nære skyldfolk.
6. Kvinner har plikt til å dekkje seg til framfor vantru eller lausaktige kvinner slik at det ikkje oppstår fitna.
7. Det er forbode for menn som ikkje er i slekt med kvinna, å sjå på kroppen eller andletet hennar. Sameleis har kvinner ikkje lov til å sjå på framande menn.
8. Dersom ei vaksen kvinne ser seg nøydd til å forlate heimen av ein presserande grunn, har ho plikt til å skjule røysta, andletet og kroppen.
Paragraf 14
Krav til tildekking av mannskroppen:
1. Den delen av mannskroppen som skal dekkjast, er frå livet og ned til knea. Knea skal òg dekkjast.
2. Menn må halde seg til påbodet som står i første delen av denne paragrafen, saman med andre påbod som gjeld segregasjon.
3. Under fritidsaktivitetar og trening skal menn ha på seg klede som skjuler dei naudsynte delane av kroppen. Kleda deira skal ikkje vere tettsitjande, og visse kroppsdelar må ikkje synest.
Taliban-leiarar samla i 2023 i Kabul for å forsone haukar og meir moderate mørkemenn.
Foto: Ebrahim Noroozi / AP / NTB
Paragraf 17
Ein vaktar har plikt til å sikre at dei som arbeider for presse og nyhendeorganisasjonar, tek omsyn til følgjande reglar for dyd når dei offentleggjer stoff:
1. Dei skal ikkje publisere stoff som står i motstrid til islamsk lov og religion.
2. Dei skal ikkje publisere stoff som latterleggjer eller audmjukar muslimar.
3. Dei skal ikkje publisere stoff som inneheld bilete av levande vesen.
Paragraf 20
Ein vaktar har plikt til å sikre at tilsette og sjåførar av kommersielle køyretøy respekterer følgjande reglar:
1. Ikkje spele musikk
2. Ikkje bruke rusande substansar eller smugle noko
3. Ikkje transportere kvinner som ikkje er tildekte
4. Ikkje tillate kvinner å sitje saman med eller omgåast menn som ikkje er i slekt med henne
5. Ikkje transportere kvinner som ikkje er i følgje med ein vaksen mannleg nær slektning og med det rette sinnelaget
6. At transportselskap lagar ein rutetabell som sikrar at sjåførar og passasjerar ber ved dei rette tidene
Paragraf 22
Ein vaktar har plikt til å hindre følgjande individuelle forbodne handlingar:
1. Ekteskapsbrot, anten det er påtvinga eller frivillig, anten det er i det skjulte eller offentleg; sameleis er mellombels ekteskap heller ikkje tillate
2. Utukt
3. Lesbianisme
4. Analsex, sjølv om det skulle vere med eiga kone
5. Pedofili
6. Spel, spel med dekorerte egg, mardaki [eit veddespel med steinar i Sør-Afghanistan og valnøtter i Aust-Afghanistan], beday [eit spel som blir spela i Kandahar, Helmand, Zabul og Loya Paktia med bein av sau og geit], spel med valnøtter og andre [former for spel]
7. Tilrettelegging av stader og tilhøve som bidreg til ekteskapsbrot, utukt, lesbianisme, analsex, pedofili eller speling
8. Få hundar, hanar, vaktlar, fasan eller andre dyr eller fuglar til å slåst med kvarandre
9. Feil bruk av opptakarar eller radio; lage bilete av levande vesen på datamaskin eller mobiltelefon, eller nokon andre slike apparat
10. Lyden av ei kvinnerøyst eller kva slag musikk som helst som kjem frå ei forsamling eller frå heimen
11. Bruk, kjøp og sal, oppbevaring av narkotika eller brennevin
12. Vise delar av kroppen som skal vere skjulte
13. Kvinner som ikkje dekkjer seg skikkeleg til
14. Å ikkje be eller å utsetje bøna
15. Å sløyfe obligatoriske bøner
16. Å ikkje be i forsamlinga
17. Å avstå frå obligatorisk faste
18. Å barbere seg eller redusere skjegget til mindre enn ei handsbreidd
19. Å velje ein uislamsk frisyre
20. Å bli ven med ikkje-muslimar og hjelpe dei; å imitere dei i utsjånad eller karakter
21. Ta del i Nawruz, Shab-e Yalda [fest som markerer vintersolkverv], fyrverkerinatt og andre festar som er vanlege blant muslimar, men som ikkje har grunnlag i islam
22. Å bere og gjere populære krusifiks, halsband og andre slike ikkje-islamske symbol
23. Å innføre og popularisere visse praksisar som er mislikte og blir sette på som nye [det som nyleg er innført, er utan fortid og bryt med Koranen og tradisjonen til profeten], i truverdige bøker frå rettsvitskapen i Hanafi-tradisjonen
24. Å ikkje lyde foreldra sine
25. Å ikkje respektere rettane til andre
26. Å oppføre seg uvenleg mot foreldrelause og slike som er undertrykte
Paragraf 24
Straff sett i verk av vaktaren. Ein person som openlyst gjer noko gale, skal straffast av vaktaren som, så snart han ser både synda og gjerningsmannen, skal handle på følgjande vis:
1. Formaning
2. Minne personen det gjeld, om det mishaget Allah vil kjenne på etter ei slik handling
3. Truge og straffe med sterke ord
4. Straffe brotsmannen med ei bot
5. Setje brotsmannen i eit offentleg fengsel i frå éin til 24 timar
6. Setje brotsmannen i eit offentleg fengsel i frå éin til tre dagar
7. Straff som ein vaktar finn høveleg, og som ikkje er erklært av ein rettsinstans
8. Vaktaren har plikt til, i løpet av freistnadene på å fremje dyd og forby synd, å ta omsyn til dei ulike gradane av straff som er peika på i del éin av denne paragrafen.
Paragraf 35
Denne lova vil vere gyldig frå dagen for offentleggjering. Ho skal offentleggjerast i det offisielle meldingsorganet. Andre lover, som ikkje er vedtekne eller offentleggjorde av den høgt æra Amir al-Mu’minin, må Allah bevare han, eller dei som avvik frå denne lova, er med dette annullerte.»
Teksten byggjer på ei uoffisiell omsetjing til engelsk ved Afghanistan Analysts Network, ein uavhengig ideell organisasjon for politisk forsking.
Omsett til norsk for Dag og Tid av Lasse H. Takle
Fleire artiklar
Mange vil nok finne ein feil på dette biletet. Men la meg forklare.
Foto: Dagfinn Nordbø
«Mange vil miste munn og mæle når eg slår frampå om kvitlauk i fårikålen.»
Kate Winslet spelar tittelrolla i ei sann historie om den banebrytande fotografen Lee Miller, som forlét eit glamorøst liv som modell for å dokumentera andre verdskrigen.
Foto: Filmweb.no
Det andre blikket
Den formeltru filmen om fotografen Lee Miller gjev eit velkome blikk på krig og kjønn.
Tormod Haugland, frå Radøy i Hordaland, forfattardebuterte som 32-åring og har sidan gitt ut ei lang rekke romanar, noveller, dikt og dramatikk.
Foto: Helge Skodvin
Livets dropar
Hauglands fabel pendlar mellom draum og røynd.
«Moren» blir løfta på plass utanfor Munch-museet i 2022.
Foto: Heiko Junge / NTB
Hvor original er «Moren» foran Munchmuseet?
Anna Fesun, «Guds moder», gjev «magisk hjelp» til hjelpelause og medvitslause ukrainarar – mot eit verdsleg vederlag.
Krig og psyke
Det er vanskeleg å vite om den nye «sigersplanen» som president Zelenskyj nyleg varsla, er ein verkeleg sigersplan eller berre ein ny freistnad på å kurere tungsinn i det ukrainske samfunnet.