Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

Måndag sende Kunnskapsdepartementet forslaga til nye læreplanar i skulen ut på høyring og uttalte at dette vert den største endringa av innhaldet i skulen sidan Kunnskapsløftet i 2006. Karsten Korbøl, som er universitetslektor ved Institutt for lærarutdanning og skuleforsking ved Universitetet i Oslo, leidde faggruppa som laga utkastet til læreplanane i historie for vidaregåande. Han seier endringane i historiefaget ikkje er veldig store, men at dei nye læreplanane har færre kompetansemål, tydelegare dugleiksmål og tydeleggjer det utforskande ved historiefaget.

– Ambisjonen har vore å lage eit fag som elevane ser relevansen av, og å ruste dei intellektuelt til å møte ei framtid dei ikkje kjenner – då tenkjer eg fyrst og fremst på evna til å navigere i informasjonsjungelen gjennom kjeldekritikk.

– Måtte de fjerne referansar til konkrete hendingar og epokar i kompetansemåla for å gjere det?

– Vi har ikkje gjort det. Dagens læreplan inneheld heller ikkje ei innhaldsliste av tema og hendingar elevane skal lære noko om, så vi vidarefører strukturen i den eksisterande reforma. Konkrete tidsperiodar er nemnde. Rett nok ikkje alle, men ein vesentleg del. Elevane treng òg historisk kunnskap, men dersom det vert ei lang liste over kva innhald dei skal lære seg, er eg uroleg for at nokre av dei andre delane av historiefaget – som òg er vesentlege – kan gleppe, slik at vi får eit hugsefag i staden for eit bruksfag.

– Er historiefaget eit hugsefag i dag?

– Vi har ikkje mykje forsking på korleis norske ungdomar lærer, og kva dei kan av historie. Frå dansk forsking veit vi derimot at mange elevar ikkje skjønar kva dei skal bruke historiefaget til, og ikkje ser at det rører ved livet deira.

– Kvar starta de då de skulle gjere forbetringar i ein plan utan å vite korleis den gamle planen fungerte?

– Vi baserer oss på det vi veit frå andre stader. I tillegg til den danske undersøkinga finst det forsking frå Storbritannia som tyder på at idealet om at elevane skal tileigne seg ei oversikt over historia, ikkje er så enkelt å få til. Eit grep frå oss har vore å strukturere planen slik at elevane kan forfølgje nokre spørsmål og nokre trådar i historia.

– Rune Slagstad har kritisert det han meiner er ei ukritisk vektlegging av kompetansen elevane skal tileigne seg, heller enn kva kunnskap dei skal lære seg. Han meiner det vert sett vekk frå litteratur og forsking som er kritisk til denne utviklinga. I kva grad har de sett på forsking som utfordrar denne retninga?

– Det har vi ikkje. Men dette er jo ein større debatt som du må ta med utvalet som tilrådde ei fagfornying, eller med politikarane, heller enn med meg.

– Du er ikkje uroa for at historiefaget skal verte meir metode enn kunnskap?

– Nei, eg trur vi har ein god balanse. Det er mål om meir djuplæring, og det kan ein ikkje ha utan dei metodiske sidene av faget. Skal ein få ei djup forståing av korleis historisk kunnskap vert etablert, må dei metodiske elementa med.

– Dei nye kompetansemåla er omfattande. Elevane skal kunne «gjøre rede for tanker og ideologier som lå til grunn for politiske omveltninger fra opplysningstiden til i dag». Forventar de ikkje vel mykje av elevane?

– Jo, men det vi har gjort her, er å konsentrere kompetansemålet rundt ein tematikk. Tanken er at når ein prøver å jobbe tematisk med eit slikt mål, vil elevane ha større høve til å sjå både samanhengar og endringar, brot og kontinuitet.

– Kva avgrensar kva konkrete hendingar elevane skal forstå brot og kontinuitet gjennom?

– Som i dag er det læraren som legg til rette stoffet. Dette er ein læreplan som vidarefører det faglege ansvaret og profesjonaliteten til læraren.

– Korleis kan vi vite at alle elevar lærer noko av det same, om læreplanen ikkje seier kva konkrete hendingar dei skal innom?

– Det kan vi ikkje vite i dag heller, og vi kunne ikkje visst det om læreplanen hadde ei konkret innhaldsliste. Ingen plan kan eigentleg garantere det. Holocaust har jo vore ute av kompetansemåla i nokre år, men alle lærarar har undervist i det i desse åra likevel.

– De fekk kritikk for fyrste utkast til læreplanskisse i haust, mellom anna for at holocaust ikkje var med i kompetansemåla (noko det heller ikkje er i gjeldande læreplan). I forslaget som no er sendt på høyring, er holocaust med att. Kvifor?

– Eg vil tru det er lagt inn fordi det har vore debatt om det i avisene. Det er Utdanningsdirektoratet som har lagt det inn, ikkje vi. Eg synest det sender eit uheldig signal. Ikkje fordi holocaust ikkje er viktig, det ville vorte undervist i det uansett, men fordi det syner at om ein klarer å få mediemerksemd om ting, så vert det teke med. Holocaust-debatten kan jo òg sjåast som ein litt skjult kritikk av læraren.