Eg går i femte klasse og sit bak pulten min på barneskulen i den vesle bygda mi. Vi er attende i 2001. Tredje, fjerde og femteklasse har høgtlesing, og rektor peikar på ein nervøs tredjeklassing.

– Så kan du lese neste avsnitt, seier han.

Tredjeklassingen snurpar saman andletet og myser mot boksida. Det går eit par minutt.

– Egkanikkjelese, mumlar han.

– Kva sa du? seier rektor.

– Eg kan ikkje lese!, ropar tredjeklassingen. Andletet hans vert raudare og raudare, og auga til rektor større og større.

– Kan du ikkj-? Eg skal lære deg å lese, seier skulestyraren venleg.

Håpet er ikkje ute for tredjeklassingen.

Men kva med dei som sjølv etter barneskulen berre er til oppbevaring på skulebenken dag etter dag? Dei som ikkje får noko ut av det. Dei må konkurrere med både studentar og statsvitarar om jobben bak kassa på Coop. For vi har ei merkeleg problemsamansetjing i den vestlege verda; for det første har vi fleire høgt utdanna enn vi har arbeid til, ifølgje statsvitar Axel Rigault Jørgensen i Dagens Næringsliv denne veka. For det andre manglar vi fagarbeidarar, og for det tredje vert det vanskelegare å få seg jobb utan relevant utdanning.

– Vi foreldre er ein del av problemet. Vi presser ungane våre til å ta høgare og høgare utdanning som dei ikkje får bruk for, seier mor mi gjennom telefonrøyret.

Vi er i 2017. Ho er lærar i vidaregåande skule og rådgjevar i oppfølgingstenesta.

– Meiner du det? Har foreldra for høge ambisjonar for borna sine?

Eg ler litt.

– Ja, det meiner eg. Alle kan ikkje verte sjef, seier ho.

Denne diskusjonen har vi hatt før, og ho har litt rett. Men for å verte fagarbeidar må du ha vidaregåande skule. Dersom du ikkje har fullført vidaregåande, og enno ikkje veit kva du vil, kva skal du gjere då? Er det like lite lønsamt å falle ut av opplæringssystemet som det er å fullføre? tenkjer eg. Eg kjenner pulsen stige av heile problemstillinga.

– Dei som har meir lyst på lønt arbeid enn å gå på skule, bør få det, seier samfunnsvitar Arne Klyve til NRK denne veka.

«– Vi må tåle dropouts», heiter artikkelen. Det ville vore betre både for dei som fell frå og dei som er att, meiner samfunnsvitaren.

Det er for lettvint! protesterer kverulanten i bakhovudet mitt. For det står og fell på utdanningssystemet. Passar du ikkje inn der, passar du ikkje i det heile; gründerane som lukkast utan utdanning, Olav Thon medrekna, er heller unntaket enn regelen. Vi treng sårt eit godt alternativ til skulepresset. Det har vi ikkje no, og fråfallet ligg på 27 prosent.

For menneske med andre ressursar enn skulegløggleik, er ikkje til for å oppbevarast.