Lytt til artikkelen:

Sidan alt står på hovudet for tida: Lat meg byrje denne kommentaren med tre tankar eg tenkte førre laurdag.

Den fyrste var: «Eg er, etter alt eg har fortent og kan forvente, heldig.»

Ja, midt i ein av dei mest alvorlege verdssituasjonane på lenge, og nokre av dei tøffaste tiltaka i Noreg sidan sist det var krig, var eg fullstendig nøgd der eg lét skia gli gjennom snøkvitt pudder medan sola lokka fram freknene på nasetippen min, og utsikta strekte seg frå Noregs vestlegaste øysamfunn til spektakulære toppar i opptil fleire prestegjeld.

Det heile gjekk føre seg utan eit fnugg av dårleg smittesamvit. Andre menneske var på mange viruslengders avstand i det digre fjellområdet, som heller ikkje låg meir enn ein god halvtimes køyring frå den folkeregistrerte adressa mi, der krokusen og snart påskeliljene står i full blom og det elles er generell vårstemning.

Den andre tanken

Alt dette er forhold som så absolutt medverka til den andre tanken: «Eg ville ikkje budd nokon annan stad enn her.» Ja, eg veit at vêret og føret sjeldan er slik, i det minste ikkje samtidig, men likevel, nett no: Kven treng Alpane? Ikkje eg! Ingen av dei som har slike nærast uendelege fjellområde heilt virusfritt rett utanfor stovedøra, treng tettpakka alpinbyar med sveitte stolheisar. Ingen.

Det vart etter kvart duka for den tredje tanken, som kom litt uti turen, på det småflate strekket før toppen, der ein rekk å tenkje litt lengre tankar: «Sjølv Rudolf Nilsen måtte ha tenkt seg om ein gong til akkurat no.»

Bylivet sviktar fyrst

For Rudolf, han finn i storbynatta lukka i å vite at alt kring han er «skapt av men’skehender/ fra lyset ned til stenen ved min fot». Og det kan vere lett å late seg fange av diktarens genuine kjærleik til det lettsindige, behovsskapte byrommet.

Men kva hadde diktaren tenkt om han stod på Karl Johan, i Bogstadveien eller på Torgallmenningen no for tida?

Eg tør påstå at fordelane ved å bu tett på naturen har vorte tydelegare dei siste vekene – ikkje berre fordi det mange no med eitt har fått lyst til å gjere, dra på hytta, er forbode. Karantene er rett og slett trivelegare i eit miljø av frisk natur enn eit med stengde kinoar, mørke bibliotek og alkoholfrie restaurantar som leverer mat ut vindauget i ein pose. Der det menneskeskapte bysamfunnet fort ramla saman under eit lite, sinna virus, har naturen enno til gode å gje opp.

Byfolk har òg natur

Heldigvis er Rudolf Nilsens storby framleis ikkje større enn at nett naturen kunne komme også han til gode. Det skulle vore artig å vite kor mange som har vore i Nordmarka eller Østmarka for fyrste gong dei siste vekene. Når Folkehelseinstituttet kjem til hektene att etter kaoset, kunne dei gjerne bruke ei undersøking på å finne ut kor godt det har gjort oss.

I så å seie alle dei største byane i Noreg er det store grøntområde. Det seier noko om at vi framleis er eit lite land med spreidd busetnad. Men det seier òg noko om kor viktig natur framleis er for oss. For svært mange av oss er lukta av jord, kjensla av ein trestamme og ein ujamn sti eit betre botemiddel for høge skuldrer og framtidsfrykt enn digitale konsertar og ein beherska statsminister på nyheitene. Og kor mykje tyngre ville ikkje karantenetimane vore om det var stadig mørkare haust? Tenk så heldige vi er som har årstider!

Naturen bergar oss no. Det minste vi kan gjere, er ikkje å ta han for gitt.

Ikkje gløym vêret

Det er naturleg at det meste handlar om koronavirus for tida. Men å ta på alvor signala naturen – via vêret – sender oss, handlar på ein måte om mykje av det same: At Vikafjellsvegen har vore om lag like mykje stengd som open så langt i år, handlar om beredskap og samfunnstryggleik. At vi har hatt tre stormfloder på mindre enn tre månader, bidreg ikkje til tryggleik for folk som bur langs kysten. At det ikkje er snø i Nordmarka, påverkar oslofolks trong til å reise på hytta.

Likevel er ikkje dette meir enn vikarierande argument. Det spørst om vi tek oss tid til å kjenne etter akkurat no, men om vi tek oss tid til å trekke pusten ein ekstra gong medan vi er der ute, oppdagar vi at naturen har eigenverdi. Og det er noko der ute som ikkje er heilt som det skal vere. Noko vi ikkje kan gløyme.

Når toppen treng oss

Vêret er ikkje som det pleier denne vinteren heller. Januar 2020 var den nest varmaste januarmånaden nokosinne, og 6. februar sette Argentinsk Antarktis varmerekord med 18,3 grader. At eg naut solstrålane så veldig på skituren min, hadde sjølvsagt å gjere med at dei har vore sjeldne – ja, sjeldnare enn vanleg, i år, sjølv på Vestlandet.

Frå fjelltoppen ser eg ned på ein mørklagd flyplass. Han er stengd. Det går ut over mange, men det går, for vi held han stengd på grunn av viruset. Vi klarer oss.

Den neste som kan trenge stengde flyplassar, kan vere fjelltoppen sjølv. Om vi klarer det for hans skuld, kan fort verte den verkelege samfunnsdugnaden.

Siri Helle

Siri Helle er forfattar og journalist og fast skribent i Dag og Tid.