«Det er ikkje jobben min å stilla opp med politiske konkurrentar. Vil de ha fleire tital av desse Saakasjvili-ane som spring rundt frå den eine Majdan-plassen til den andre? Problemet til dei som ynskjer å bli ein verkeleg opposisjon, er at dei må koma opp med saker som folk vil tru på.»

Slik formulerte Vladimir Putin seg då han under det årlege presseshowet i Moskva no nyleg svara på eit utal av spørsmål frå meir enn 1600 journalistar. For den russiske presidenten var problemet med den manglande politiske opposisjonen i Russland ikkje stort: Han kunne berre halda oppe namnet til den tidlegare georgiske presidenten og noverande opposisjonsleiaren i Ukraina, Mikheil Saakasjvili. Deretter kunne han slå fast at opposisjonen ikkje har noko som helst å fara med. Det at Russland har ein opposisjon som anten er i eksil, under jorda, under påtale for ulike brotsverk eller drepen under uklåre omstende, var ferdig snakka på eit par minutt, av ein pressekonferanse som tok innpå fire timar.

Etter vestleg målestokk verkar dette arrogant, på grensa til det utolelege. Faktum er likevel at Putin har rett, på sitt vis. Når det russiske folket går til stemmeurnene 18. mars neste år, vil han vinna med 70–80 prosent av røystene. Det betyr at han vil vera president til 2024. Då vil Putin ha styrt Russland i 25 år, nesten like lenge som Stalin. Om Putin har helsa, vil han etter 2024 sannsynlegvis halda fram som ein opphøgd monark frå ein posisjon i bakgrunnen. Han vil då liggja godt an til å slå Stalin.

Ikkje føre undergangen

Med andre ord er det slik at Putin ikkje representerer noko regime føre undergangen. Det såg ein godt under pressekonferansen: Putin verka kanskje noko mindre engasjert enn kva ein har sett tidlegare. Men av journalistane i salen blei han behandla som ein orientalsk fyrste, og i samla flokk tagg dei om å få stilla spørsmål til herskaren. Dersom ein journalist ikkje sette seg ned etter at spørsmålet var stilt, såg Putin hardt på han og sa: «Sit ned!»

No er det ikkje slik at Russland ikkje har ei mengd problem. Det verste er at dei fleste russarar har opplevd nedgang i levestandarden dei siste åra. Landet er engasjert i to krigar, ein i Ukraina og ein i Syria. I den amerikanske Kongressen er dei fleste samde om at Russland er USAs erklærte fiende. Også dei fleste andre internasjonale leiarane held Putin på god avstand. I tilhøve til Vesten er Russland blitt ein internasjonal paria.

Ikkje noko år hadde vore betre eigna til å endra denne internasjonale posisjonen enn 2017, altså rett før Putin skal bli valt for nye seks år som president. Ei rekkje forhold har tala til Russlands fordel: USA har ein president som er så upopulær som det er mogleg å bli. Den europeiske unionen er prega av forvirring og oppløysing. Kina er naturlegvis ein langt større økonomi enn Russland, men svakare militært. Samstundes har den russiske politikken i Midtausten vore rimeleg vellukka, om ein ser bort frå at dei russiske våpna har halde oppe monsterregimet til Assad-familien.

Putin kunne altså, om han hadde hatt eit ynske om å koma på talefot med Vesten, ha brukt det året som snart no er gått, til å gjera noko fornuftig. Heilt tilsikta har Putin unnlate å gjere dette. I staden har han halde fram med krigen i Aust-Ukraina. I Midtausten har han bygd opp ein antivestleg koalisjon med Iran, med Assad-regimet i Syria og delvis den tyrkiske sultanen Tayyip Erdogan på slep. Målet for det heile er å trenga USA og vestlege interesser ut or Midtausten.

Den euroasiatiske verda

Bak det heile ligg det verdsbiletet som den styrande eliten i Moskva har bygt opp dei siste åra. Noko forkorta går det ut på at det eksisterer eit euroasiatisk kontinent med Russland og Kina som kjerneland, og denne euroasiatiske verda utgjer motpolen til USA. I dette verdsbiletet har dei vesteuropeiske landa ikkje noka sjølvstendig rolle. Anten må dei slutta seg til den euroasiatiske verda, men om dei held fast ved alliansen med USA, vil dei bli meir og meir pressa militært og økonomisk av den euroasiatiske alliansen. Det er altså tilhøvet til Kina – ikkje til Vesten – som får prioritet for den sittande leiaren i Kreml.

For små land som Noreg, heilt i skjeringspunktet mellom Russland og Vesten, blir ikkje dette lett å leva med. Russarane har då også vist dei siste par åra at dei ikkje set mykje inn på å vera vener med oss, no sist med arrestasjonen av den tidlegare norske grenseinspektøren Frode Berg i Moskva. Går me attende til 2016, blei Atle Berge utvist, også han skulda for spionasje. Han var sjefen for Ølen Betong, den einaste vellukka norske industribedrifta i Russland. I 2015 blei heile det norske samfunnet sett på prøve då fleire tusen menneske frå Midtausten og Sentral-Asia kom over ei tidlegare hundre prosent kontrollert grense.

Så kva gjer me med utsikta til at dette held fram i minst seks nye år? Det er ikkje så mykje me kan gjera, bortsett frå å søka dialog der det er mogleg, freista å halda det statlege tilhøvet til Russland på eit så godt nivå som me kan, og elles syta for at det norske forsvaret blir så sterkt at me ikkje med éin gong det oppstår ei krise, må tilkalla hjelp frå Nato.

Så får me berre håpa på betre tider.

Halvor Tjønn er journalist, forfattar og fast skribent i Dag og Tid.