Rommet mitt på Trump International Las Vegas hadde same koloritt som rommet på Hotell Ukraina i Moskva: gule vegger, lyseblå detaljar, møblar i mørkt, blankt tre, grå vegg-til-vegg-teppe. Den grelle maktverdas luksuspalett. Eg stod opp klokka fem og vart sittande i timevis på golvet framfor dei gigantiske vindauga, fjetra av kor annleis Vegas-stripa såg ut om morgonen. Så lita, så skranglete, så sårbar. Eg bladde bakover i boka som var reisefølget mitt: Fear and Loathing in Las Vegas: A Savage Journey to the Heart of the American Dream (1972), av Hunter S. Thompson. Det er ei forteljing om ein journalist og makkeren hans som i tung narkorus reiser «til Vegas for å finne den amerikanske draumen». Boka vart fyrst publisert stykkevis og seinare omgjord til boka som skulle popularisere omgrepet gonzo, merkelappen som skildrar ei form for halvfiktiv geriljajournalistikk der den skrivande er til stades med kroppen og sjølvbiletet som innsats. Eg fann fram til nøkkelsetninga: «Så no, mindre enn fem år seinare, kan du gå opp ein bratt bakke i Las Vegas og sjå vestover, og med den rette typen auge kan du nesten sjå høgvasslinja – punktet der bølga til slutt trefte og trekte seg tilbake.» (Mi omsetting.)

Eg såg vestover medan sola stod opp over fjella på austsida av ørkensletta. Himmelen vart knall turkis – sånn såg det i alle fall ut frå der eg sat, bak Trumps gullfarga glas. Alle plassar er vakrast om morgonen, for om morgonen er alle plassar i naturens vald. Klokka seks om morgonen er sjølv eit glorete hotell i Vegas berre ein hyttetram i ørkenen, der ein ikkje kan gjere anna enn å sitte heilt stille og lata seg overvelde av lyset og luktene, kreftene, av kor likegyldig alt stiller seg til oss, av urrytmen som sig inn over kraterlandskapet. Men så heiser sola seg opp til over oss, vert ein spotlight på hovuda våre, forviser naturen til skuggane, til randa av synsvinkelen, og lèt oss trave kring og leike sivilisasjon, overtydde om at vi er sentrum for det heile. Dagen er fordummande, ei lang ferd mot idioti, eit gjentakande fall frå verketrong til bedøving. Det gjeld å få med seg morgonane, for dei lærer oss at ingenting er meir naturleg enn å byrje på nytt.

Thompsons forteljar ser seg tilbake og spør seg korleis han skal forstå tiåret han nettopp har lagt bak seg, no når æraen til the love generation ser ut til å vere forbi. Han skildrar korleis dei i sekstitalsenergien hadde teke det for gitt at tida ville gjere dei til sigerherrar, for dei var jo på det godes side, på rett side av historia. Dei hadde anteke at verdssynet deira heilt automatisk skulle sigre over dei Gamle og dei Vonde kreftene. Men no hadde noko snudd, energien hadde peaka, og konkurransen om definisjonsmakt over det som hadde hendt, var i gang. Han skriv: «Historie er vanskeleg å kjenne, på grunn av all den bestilte bullshitten, men sjølv utan å vere sikker på dette med ’historie’ verkar det fornuftig å tenke at det no og då hender at energien til ein heil generasjon toppar seg i eit langt, vakkert lysglimt, av årsaker som ingen heilt forstår idet det skjer – og som aldri forklarer, i etterkant, kva som faktisk hende.»

Lever vi òg i eit slikt tilbakeslag, tenkte eg, den morgonen over Vegas-stripa, medan eg skumma siste nytt frå Ukraina. Er 2022 punktet der ei bølge trefte og trekte seg tilbake? Ingen veit, men det kan kjennest slik. Tilbakeslaga var på veg, det såg vi jo alt i Noreg i 2011, og i det beksvarte USA i 2016, og ikkje minst i 2018, då eg og mine då anti-woke-venstreside-vener plaska kring i den amerikanske syndfloda og åtvara kvarandre om tilbakeslaget som måtte kome. Sitt stille i båten no, kviskra vi illevarslande – vi, dei frilyndte, dei liksom så nyanserte, vi som sokna til punkens grenseorientering heller enn hippianes hang til harmoni. «Den som kjem med skuldingar i dag, vert morgondagens skulda», slo vi fast og grøssa, usikre på om vi var veldig sofistikerte eller veldig feige. Og no, mindre enn fem år seinare, ser vi det utspele seg, her vi sit og dommedagsskrollar på telefonane – desse lommespeglane som konstant visar oss summen av oss sjølve – og ser korleis visse ting vert rulla tilbake på desse to kontinenta som kallar seg Vesten, parallelt med alle framstega: abortrettar, skeives tryggleik, varslarens tryggleik, høve til sosial mobilitet. Om den amerikanske draumen ikkje var daud då Thompson erklærte han det på byrjinga av 70-talet, så er han det i alle fall no.

På bordet framfor meg låg nøkkelkorta til rommet. Dei heitte sjølvsagt trump cards, som i trumfkort. På framsida av dei eine stod det Designed for Visionaries – never settle! og på det andre: Make your privileges yours – never settle! Bakpå stod det Always keep the big picture in mind, og Subtlety is not our strength – indulgence is. Eg gjekk ned i frukosthallen medan eg tenkte på at han hadde rett, den nihilistiske venen min som påpeika at eg har ein tendens til å snakke i trumpske superlativ. «Du og Trump», sa han, «de har same vokabular, same evne til å la dykk rive med av eigen demagogi: Alt er alltid fantastic, tremendous, the best in the world. Det er derfor du er så svak for folk med diktatortrekk; du er sjølv ein diktator utan eit herredøme». På meterhøge skjermar over baren og langs veggene flimra Fox News og baseballkampar og C-SPAN. Særleg eitt klipp gjekk igjen: Trumps triumferande monolog frå Nato-møtet i 2018, der han kritiserte Tyskland for å ha gjort seg totalt avhengig av russisk olje, og slik ute av stand til å beskytte Europa mot eit eventuelt åtak frå Putin. Klippet rulla på skjermane, av og til rått, av og til under noko som høyrdest ut som røysta til ein kvinande sportskommentator. Scena tok seg desto betre ut no enn då, for igjen hadde det jo vorte sant, det den fyrste generalsekretæren sa, at poenget med Nato var «å halde russarane ute, amerikanarane inne og tyskarane nede».

Eg gjekk ut på gata att.

– I hate Putin. Putin is evil, sa ein mann eg kom i prat med på Fashion Show Mall, og eg tenkte «wow, for ein interessant analyse», ikkje heilt overtydd av dette hatet, ikkje lenger like tolmodig med tankane til mannen på gata.

Dagen før hadde eg høyrt ein podkast med den profetisk-dystopiske forfattaren Margaret Atwood, der ho sa «The end of history ended on 9/11»: «Sidan den gong har amerikanarane krafsa etter nye fiendar: Fyrst var det muslimar... og no er det Putin. Men amerikanarane hatar ikkje Putin på langt nær like sterkt som dei hatar kvarandre.»

Sidan det ikkje fanst matbutikker på stripa, gjekk eg på apoteket for å kjøpe frukt.

– De europearar kan umogleg forstå kva pandemien har gjort med oss, sa den eldre kvinna bak skranken.

– Du ser det kanskje ikkje, med dette er postapokalypsen, sa ho.

Ho hogg blikket fast i meg, som om ho hadde stått her å sitra etter å verte intervjua, denne utbrende apotekaren med auge av indignerte glør, rissa inn av kolsvart kajal. Ho heldt fram:

– Eg ser det, for eg står her kvar dag og ser folk stele det dei vil, for så å gå skamlaust rett ut døra, utan at nokon stoggar dei. Vi har fått beskjed om å sjå vekk, om berre å late dei gå, for vi har ikkje lenger tryggleiksvakter til å hjelpe oss. Sist nokon freista stoppe ein tjuv her, fekk han andletet skore opp. Alt her er herpa. Folk er ikkje tilbake i arbeid; vi er underbemanna og blakke. Vi skal legge ned åtte butikkar det neste året.

Slik kjendest bakrusen etter den amerikanske draumen for henne: valdeleg, einsam, hjelpelaus.

Ved Bellagio-fontenene møtte eg Kale frå Kansas. Han var tjue år og på mediekonferanse med kompisane sine. Eg kom i prat med han då eg såg kor søtt han reagerte på reklamejentene som gjekk forbi med hudfarga strømpebukse under stringtrikoten og ein vegg av fjør opp bak ryggen.

– That just can’t be empowering, mumla han skjemd til kameraten, openbert oppriktig uroa over korleis det skulle gå med desse jentene som alle var på hans eigen alder.

– Kale, som i grønsaka? Som i grønkål, spurde eg.

– Ja, sa Kale, Kale som i grønsaka.

Ein kunne enkelt dra ei heil rekke slutningar om bakgrunnen hans frå det namnet: New Age-hipsterforeldre i førtiåra, som kalla sonen opp etter det for tjue år sidan hippaste fôret blant urbane amerikanske demokratar. Eg fekk lyst til å spørje om han hadde ei syster som heitte Quinoa, men beit det i meg. I staden viste eg han buttpluggen Vladimir Put-in, og forklarte at eg og pluggen var på loffen i Vegas for å finne ut kva amerikanarar akkurat no, akkurat her, tenkte om Europa generelt og Ukraina-krigen spesielt.

– For å vere ærleg er ikkje Europa ein plass eg ville reist til no, sa han.

– Det er for farleg. Eg har slektningar i Sverige som er skremde. Dei fryktar at Russland skal invadere der òg. Dei har reist til England.

Så lite og eins såg altså Europa ut for han. Det er forståeleg. Europa er lite, og mykje har skjedd andre plasser sidan sist Europa var i vinden. Kvifor skulle Kale ha eit spesielt informert forhold til dynamikken mellom Russland og Sverige?

Eg vart ståande framfor The Flamingo, hotellet der Thompsons romankarakter bur, «midt i nervesenteret av stripa: rett overfor Ceasars Palace». Dette er det finaste hotellet i Vegas, tenkte eg, stilen så reindyrka retro, så patetisk fastlåst i nostalgi. Der på fortauet kom eg i prat med Taneja Dozier. Eg fortalte om reportasjen eg var her for å skrive, og om korleis Hunter S. Thompsons litterære alter ego surrar kring der inne, rusa frå sans og samling, medan han spør seg sjølv kva meininga med reisa hans eigentleg er, om han verkeleg er her for å skrive ein reportasje. Han ser seg sjølv utanfrå, der han ravar mellom hordane av folk som framleis fyk ikring klokka fem om morgonen, medan dei «jokkar den amerikanske draumen, denne visjonen om den store vinnaren som skal tre fram i siste liten, i eit daggrykaos i eit inntørka Vegas-kasino». Eg spurde Taneja om ho ville vere med på eit foto med pluggen og The Flamingo.

– Sjølvsagt, sa ho, og poserte som om det var heiltidsjobben hennar, heilt perfekt, på bilete etter bilete.

Då ho ga meg pluggen tilbake, dulta ho meg i aksla og sa at no var det min tur til å gjengjelde tenesta:

– Now you gotta make me Instagram famous.

På den femte dagen min i Vegas las eg dei siste sidene i Frykt og avsky, og der stod det – ikkje eigentleg overraskande, for slike symmetriar er noko eg har byrja å forvente – at «Etter fem dagar i Vegas kjennest det som om du har vore der i fem år». Tilfeldigheitene, dei er mine gudar. Ein treng ikkje dikte noko som helst, for røynda overgår alltid fiksjonen, om berre ein lèt henne gjere det. Om ein berre pratar med nok folk, ventar litt, så kjem nokon til å seie eller gjere noko utruleg, og eit mønster vil kome til syne. Då gjeld det berre å ikkje oppleve mønstera som for mystiske eller konspiratoriske, men heller som knaggar for hovudet å henge tankane frå seg på, har eg tenkt. For er det ikkje desse tilfeldige symmetriane som gjer det mogleg å sjå noko kjent på ein ny måte, og byrje fortolkingsprosessar på nytt?

Den siste kvelden tok eg taxi til det ikoniske Welcome To Fabulous Las Vegas-skiltet. Sjåføren var frå Filippinane og kalla seg Dorothy. Ho sa «Vegas is a small town, but a big city», og at eg måtte sørge for også å sjå alt som låg bortanfor stripa, i dei endelause forstadane der folk faktisk bur. Eg hadde høyrt ein plass at det kostar meir å vatne dei tusenvis av private grasplenane ein insisterer på å halde seg med her ute i Mojaveørkenen, enn det kostar å halde straum i alle ljosa på Vegas-stripa til saman.

– Eg er altså berre så ferdig med den slags drap på barn, sa Dorothy om Ukraina-krigen.

– Det knuser hjartet mitt. Kva er det meininga at ein skal gjere når nokon er så brutale? Det er vondskap, er det ikkje? No kjendest det som om Vegas endeleg var tilbake etter pandemien, men det er framleis sårbart. To år er lenge nok å leve i frykt. Og no, krig? Kva er det neste? Alt vi vil, er å leve livet vårt. Berre gi oss ein pause.

Dorothy gav meg adressa til Gabi Café i Korea Town, der eg måtte love å ete middag før eg sette meg på nattbussen ut av byen neste dag, eit løfte eg heldt.

Ved skiltet stod eit dusin menneske i kø for å ta selfie. Eg krøkte meg saman i eit hjørne av plassen for diskré å ta bilete av rekvisitten min. Då kom ein ungdom springande mot meg medan ho peika på pluggen og lo.

– Eg veit kva det der er, ropte ho og fryda seg over å vere så frilynt, så heimevand i skuggeland.

– Kan eg få halde han medan du tek bilete? sa ho.

Eg sette meg heilt ned i grusen med kameraet medan ho og pluggen poserte. Ho løfta han opp med handflata og sprika med dei lange, jungelmønstra akrylneglene – og smilte så snilt at eg fekk lyst å henge med henne resten av kvelden. Ho fortalde at ho hadde ein liten son heime; ho hadde fått barnevakt for å kome hit å sleppe seg litt laus. Attmed oss stod ein avdanka Elvis-etterliknar med eit kroppsspråk som trygla om merksemd. Som ei tenåringsjente som ikkje endå har fått kontroll over eige uttrykk, veksla han manisk mellom å vrikke på hoftene, rykke i munnvikene og synge brotstykke av ulike serenadar.

Heim att gjekk eg langs bilvegen, tilbake mot den neonlysande stripa, langs mørke parkeringsplassar, motorsykkelforhandlarar og ein flyplass, og der, akkurat på grensa til der den epileptiske byen tok av att, låg ei lita kyrkje. Little Church of the West. Ut døra sjangla eit nygift par. Her var det vakkert, slo eg fast, til mi eiga forbausing. Om eg fyrst skulle gjort noko så naturstridig som å gifte meg, tenkte eg, kunne eg gjort det her. Kanskje i parykk, kanskje i skoa frå Morgan, i ei kyrkje vigd til det kunstige. Her kunne ein ha gifta seg, som i ein slags parodi på Nato og EU og andre krigerske og fredsbevarande unionar sveisa med lumske intensjonar om å la den eine leve på den andres nåde.