Kunst

Trondheim
kunstmuseum

Lorck Schive Kunstpris

1. oktober 2017 – 28. januar 2018

Sidan slutten av 1800-talet har Christian Lorck Schive og hustrus legat i Trondheim delt ut stipend til norske kunstnararar. I 2013 samla dei pengane til ei prisutstilling som skal visast annakvart år. På same vis som den britiske Turner-prisen, får dei utkåra kunstnarane ein raus sum til å produsere verka. Pengane har gitt god grobotn for kunstnarleg aktivitet, dei fire kunstnarane har laga framifrå utstillingar. Sjølv om kunstnarane har særs ulike uttrykk, har dei denne gongen ein fellesnemnar: Alle fire tek tak i tidlegare tiders kunst.

Vibeke Tandberg, «Candypool»

Det er mest så ein må gni seg i auga. Midt på golvet står eit biljardbord saga i bitar og stabla saman til ei skulpturell form. Ho som er kjend for å like spelet så godt, har ho slutta å spele? På veggane heng store plater med biljardkuler i gips, kvite og tappa for informasjon. På motsett vegg ruvar gipsrelieffet «Helvete» av den velkjende bildehoggaren Gustav Vigeland. Verket er del av den faste samlinga til museet. Her skodar djevelen dystert mot oss, omkransa av fortvilte sjeler. Tandberg har stabla lange rader av fryse- og kjøleskåpsdører av gips mot relieffet.

Desse overraskande samanstillingane lokkar oss til å fabulere. Kan verket vere meint som eit vern mot varmen frå helvete? Eller fortel det om at vi er blitt så overflatiske at ikkje ein gong helvete gjer inntrykk på oss? Og kvifor bry seg med digre, romkrevjande spel når ein får alt på ein liten mobiltelefon?

Mattias Härenstam, «Begrensning»

Når vi går inn i overlyssalen, risikerer vi å snuble i eit bjørketre. Bjørka er heist opp etter stammen og stryk dei kvite museumsveggane i ein evig sirkel. Verket fører tankane mot «Bjerk i storm» av J.C. Dahl, symbolet for den norske folkesjela. Det tilsynelatande enkle verket visualiserer på elegant vis kor farga kunstsynet framleis er av nasjonalromantikken. Kan hende det er på tide å gje slepp? For kvar runde fell fleire blad og greiner av bjørka til Härenstam.

Lars Laumann

Laumann har bygd opp eit herleg samansurium av klebersteinsfigurar frå Nidarosdomen, mange variasjonar over den utanomjordiske filmhelten E.T., glasmontrar og veggteppe. Vi må lese utstillingsteksten for å kome inn i tankebanane til kunstnaren. Verka handlar om frykta for noko nytt og skremmande som sneik seg innover landet på åttitalet, og som ein stod makteslaus mot. Laumann tek tak i ei utstilling i Trondheim på slutten av åttitalet som viste korleis sur nedbør fekk Nidarosdomen til å forvitre. Seinare viste det seg at skadane kom av dårleg restaureringsarbeid, og ikkje av sur nedbør. Han nyttar på liknande vis E.T. som symbol på AIDS-epidemien som fekk menneske til å sjukne vekk, ein sjukdom som ein har betre kontroll over i dag.

Det kviler ein lun, humoristisk snert over utstillinga. Det er lett å le av tidlegare overreaksjonar, men kva med vår tid, kva har vi overdriven skrekk for?

Knut Henrik Henriksen

I rommet til Knut Henrik Henriksen følgjer museumsvaktene oss med argusauge. Her finst verka der ein minst ventar det. Små glasflater lener seg mot golvlistene, smale skulpturar er spreidde utover rommet, og tynne linjer i sand dannar eit mønster på golvflata som ein for all del ikkje må trakke på. Plasseringane skjerpar oss, gjer oss vaktsame.

Utstillinga ærar den modernistiske arkitekten Erling Viksjø. Han er mest kjend for regjeringsbygningane Y-blokka og Høyblokka, no dagsaktuelle med planlegginga av det nye regjeringskvartalet. Medan arkitekturen til Viksjø har eit slikt røft og solid uttrykk, er elementa i utstillinga tandre og sårbare. Bygga vart også hardt skadde under terrorangrepet i 2011.

I ei kortfatta melding er det uråd å femne alle nyansane, alle laga med meining som Henriksen har lagt inn i utstillinga. Her kan ein gå på oppdagingsjakt og heile tida finne nye skattar. Av dei fire kunstnarane i «Lorck Schive kunstpris» er det Henriksen eg vart aller mest begeistra for.

Debatt og aktualitet

Prisen er meint å skape debatt og aktualitet. Utstillinga har fått mykje merksemd, men fortener meir. Arve Rød opnar meldinga i Dagbladet med «Send hele utstillingen ut på turne!». Men utstillinga skal stå i fleire månader, så eg oppmodar folk heller til å ta ei helg i Trondheim.

Eva Furseth