Eg har nokre heltar i matverda. Det skal likevel seiast at denne verda rommar litt for mange store ego som er litt for sjølvhøgtidlege, og med altfor store dosar snobberi.

Så har vi ein kar som ikkje har noko av dette: briten Keith Floyd, mannen som endra matprogram på TV for alltid.

Her sat vi i vår norske uskuld og var vande med forsiktige, elskverdige og litt pirkete Ingrid Espelid Hovig som matmor, og inn i TV-stua brasa ein halvpussa fyr som banna og drakk med begge hender.

«Eg kokar alltid med vin, og nokre gongar har eg han også i maten», er eit sitat som visstnok kjem frå han.

Han bløffa ikkje. Keith Floyd var mannen som førte lidenskap og rock’n’roll inn i matverda, og seriane hans, som blei sett av millionar, starta med nokre farleg fengande riff frå rockegruppa The Stranglers.

Keith Floyd (1943–2009).

Foto via Wikimedia Commons

Floyd var son av ein lekmannsprest. Då han var i det britiske forsvaret på 1960-talet, plaga han vettet av kokkane for å få dei til å lage gourmetmat. Sjølv kalla han seg aldri kokk, for han hadde inga som helst utdanning i faget. Men kokk var han jo, om enn med måteleg suksess i dei mangfaldige restaurantane sine.

Det var personlegdomen hans, med jovialitet, humor og sjølvironi på høgaste nivå, som gjorde han så elska. Han tok med seg matlaginga ut av studioet og gjekk gjerne i gang over grytene på eit båtdekk i høg sjø eller utandørs på den vakre, forblåste øya Røst i Lofoten.

«Eg kan ikkje seie sterkt nok kor mange gleder den mannen har skjenkt meg i mitt liv.»

Vi nordmenn elskar jo å høyre kva utlendingar tenkjer om oss, og eg er ikkje noko unntak. Så då Floyd drog på «Fjord Fiesta» i nordiske land, sat eg klistra til skjermen. I boka om denne reisa viser det seg òg at mannen har ein reint ut sagt djevelsk god penn.

Skildringa hans av korleis forskjellige typar turistar oppfører seg under lunsjbuffeen på Grand Hotel i Oslo, er stor skrivekunst, spør du meg. Moro er det òg å lese om at Floyd oppdagar at det kanskje ikkje er eit altfor bognande tilbod av ferske grønsaker i Nord-Noreg i januar.

Når det gjeld alkohol, veit vi at mannen nok hadde litt for høg promille litt for mange dagar i året. I 1998 kom boka hans Floyd on hangovers ut på norsk, og eg sikra meg straks eit eksemplar. Her finst mange friske påstandar, blant anna at brandade de morue er eit velkjent middel mot bakrus i Frankrike.

Men oppskrifta er framifrå, med nokre oppgraderingar frå mi side: Til fire personar bruker du ein snau kilo lettsalta torsk eller utvatna klippfisk. Kok opp vatn (utan salt!) og lat fisken trekkje i ti minutt eller til han er mør. Løft ut fisken, og kjøl han ned nok til at du kan fjerne eventuelt skinn og bein. Smuldre fisken, ha han i ein kjele med tjukk botn og tilset ein dryg desiliter olivenolje. Bruk den olivenolja du vil.

Sett gryta på låg varme og ha i ytterlegare tre og ein halv desiliter olivenolje. Tilset fire og ein halv desiliter varm heilmjølk, og rør med ei tresleiv til konsistensen er som ei tjukk potetstappe. Pass på varmen så det ikkje skil seg. Riv over litt muskat, klem i safta av ein sitron og smak til med salt og nykverna pepar. Server med nybakt kvitt brød eller krutongar.

Oppskrifta er ein del av Floyds femdagarskur for dei som har drukke for mykje ein periode. Det same er hans pasta med pesto, der du til fire personar kokar 450 gram tynn pasta (fettucine eller linguini) til han er al dente. Mens det kokar, har du ei god handfull kvar av basilikum og bladpersille, fem skeier jomfruolivenolje, to knuste kvitlauksfedd og litt riven muskat i kjøkkenmaskina. Køyr det jamt, og rør så inn to skeier parmesan manuelt. Legg pastaen på varme tallerkar, ha i litt av pastavatnet og fordel pestoen over. Mamma mia, dette er godsaker.

Eg kan ikkje seie sterkt nok kor mange gleder den mannen har skjenkt meg i mitt liv. Og særs fascinerande var det at han kom inn heilt uforvarande frå sidelinja og snudde opp ned på det som var ein altfor stiv og korrekt kultur.

Anthony Bourdain var mykje same type. Begge hadde sine demonar å slåst med. Det kan nesten verke som om det er naudsynt for at nokon skal klare å revolusjonere ein heil bransje over natta. God appetitt!

Dagfinn Nordbø er tekst­forfattar og satirikar.

post@nordbo.no